Στην Ουγγαρία, η ακροδεξιά κυβέρνηση Ορμπάν επιδεικνύει για άλλη μια φορά το αντικομμουνιστικό της μένος, με θύμα ένα σημαντικό αρχείο και παράλληλα μνημείο της χώρας. Πρόκειται για το σπίτι του Γκιόργκι Λούκατς, μεγάλου φιλόσοφου και διανοούμενου, που βρίσκεται στη Βουδαπέστη. Εκεί στεγάζεται το αρχείο του, με πολύτιμο υλικό για τους ερευνητές και το οποίο με απόφαση της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών θα κλείσει. Στην είδηση του «λουκέτου» αντέδρασαν κύκλοι καλλιτεχνικοί και ακαδημαϊκοί υπογράφοντας ένα κείμενο διαμαρτυρίας, υπενθυμίζοντας τη συνεισφορά του Λούκατς στη νεωτερική σκέψη και την πολιτική φιλοσοφία. «Οι παρακάτω υπογράφοντες θέλουμε να εκφράσουμε τη βαθύτατη ανησυχία μας για την απόφαση της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών να βάλει λουκέτο στα Αρχεία Γκιόργκι Λούκατς στη Βουδαπέστη. Ο Λούκατς υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του 20ου αιώνα, ένας συγγραφέας της νεωτερικότητας, ξεχωριστός όχι μόνο στη φιλοσοφία, αλλά και στα πεδία της πολιτικής σκέψης, της θεωρίας της λογοτεχνίας, της κοινωνιολογίας και της ηθικής».
Στο παρακάτω λινκ γίνεται η συλλογή υπογραφών ενάντια σε αυτή την αντικομμουνιστική κίνηση λογοκρισίας της ουγγρικής κυβέρνησης:
http://www.petitions24.com/protest_against_closing_down_the_lukacs_archiv
Ο επαναστάτης φιλόσοφος
Ο ούγγρος μαρξιστής φιλόσοφος και κομμουνιστής πολιτικός, Γκέοργκ Λούκατς (1885-1971), υπήρξε μία από τις μεγάλες μορφές του ευρωπαϊκού πνεύματος του 20ου αιώνα. Συμμετείχε στην ουγγρική επανάσταση του 1919 και διατέλεσε αναπληρωτής λαϊκός επίτροπος Παιδείας της επαναστατικής κυβέρνησης και πολιτικός επίτροπος της 5ης μεραρχίας του ουγγρικού Κόκκινου Στρατού. Μετά την ήττα της επανάστασης έζησε στη Μόσχα, όπου, το 1941, διώχθηκε και φυλακίστηκε για σύντομο χρονικό διάστημα. Το 1945 επέστρεψε στην Ουγγαρία, όπου υπήρξε βουλευτής και καθηγητής φιλοσοφίας και αισθητικής στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης. Το 1956 έγινε υπουργός Παιδείας της κυβέρνησης του Ίμρε Νάγκυ, που ανατράπηκε με την επέμβαση του σοβιετικού στρατού. Ο Λούκατς εκτοπίστηκε στη Ρουμανία. Αργότερα επέστρεψε στην Ουγγαρία, όπου, όμως, είχε καθαιρεθεί από κάθε δημόσιο αξίωμα. Έκτοτε τα έργα του δημοσιεύονταν πια μόνο στη Δύση.
Το πιο γνωστό έργο του είναι το «Ιστορία και ταξική συνείδηση. Μελέτες για τη μαρξιστική διαλεκτική» (1923), το οποίο επικρίθηκε έντονα από το ΚΚΣΕ ως ιδεαλιστικό. Ο ίδιος πήρε αργότερα αποστάσεις από το βιβλίο, που, ωστόσο, είχε σημαντική επιρροή στην ευρωπαϊκή διανόηση του Μεσοπολέμου και συνέβαλε στον αριστερό προσανατολισμό της, αλλά και μεταπολεμικά συνέβαλε στην ιδεολογική συγκρότηση του λεγόμενου «δυτικού μαρξισμού». Ο Λούκατς διακρίθηκε ιδιαίτερα ως θεωρητικός της λογοτεχνίας. Και σε αυτό το πεδίο επικρίθηκε επίσης, αφενός ως πολέμιος του «σοσιαλιστικού ρεαλισμού», αλλά και ως αντίπαλος των νέων τάσεων στη λογοτεχνία. Για το ζήτημα αυτό ήρθε σε σύγκρουση με τον Μπέρτολντ Μπρεχτ. Μετά τον πόλεμο ο Λούκατς ασχολήθηκε προπάντων με την κριτική του ανορθολογισμού, ιδίως του γερμανικού ιδεαλιστικού ανορθολογισμού μετά τον Χέγκελ.
Στα ελληνικά έχουν εκδοθεί τα περισσότερα σημαντικά έργα του και, μάλιστα, η ελληνική έκδοση του τελευταίου, ημιτελούς, έργου του, με τίτλο «Αστική και σοσιαλιστική δημοκρατία», ήταν η πρώτη παγκοσμίως. Σε αυτό το βιβλίο που γράφτηκε το 1968, ο Λούκατς ασκεί κατεδαφιστική κριτική στη σταλινική διαστρέβλωση του μαρξισμού και προειδοποιεί ότι εάν οι κομμουνιστές στις χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού» δεν φροντίσουν ώστε να αναπτυχθεί η σοσιαλιστική δημοκρατία, τα καθεστώτα αυτά δεν θα έχουν μέλλον. Ενδιαφέρον είναι ότι, ενώ ο συγγραφέας επιθυμούσε αυτό το βιβλίο να εκδοθεί πρώτα στα ιταλικά από τον εκδοτικό οίκο του Κομμουνιστικού Κόμματος, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας δεν επέτρεψε την έκδοσή του, επειδή ο Λούκατς ασκούσε δριμεία κριτική στα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα.