Περισσότερη και διαφορετική Ευρώπη, η απάντηση 
Τη συνέντευξη πήρεο Δημήτρης ΓκιβίσηςΗ Ευρώπη φαίνεται εγκλωβισμένη σε κινούμενη άμμο. Πώς βλέπεις τις εξελίξεις;Η κατάσταση είναι πολύ ανησυχητική. Το χειρότερο, απ’ ότι φαίνεται, είναι ότι έχουμε χάσει τα ευρωπαϊκά ιδεώδη, που οδήγησαν στην οικοδόμηση της Ε.Ε. Για παράδειγμα, είναι ακόμα μια κοινότητα των δικαιωμάτων; Οι πολλαπλές κρίσεις (οικονομική, προσφυγική, ασφάλειας) έχουν αναδείξει τις αδυναμίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, τα θεσμικά ελλείμματα και την κακή σχεδίαση της ευρωζώνης. Αυτές οι αδυναμίες σχετίζονται και με την αμηχανία των κοινωνιών μας στη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες δεν εμπιστεύονται πια την Ε.Ε. και δεν πιστεύουν ότι διαθέτει τα απαραίτητα μέσα για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια και η ευημερία τους μέσα σε έναν ασταθή και ταραγμένο κόσμο. Βέβαια, δεν υπάρχει ένα κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον, που να μας επιτρέπει να αναγνωρίσουμε τους εαυτούς μας ως ευρωπαίους πολίτες. Η απάντηση στην οικονομική κρίση δεν έχει δείξει ότι λαμβάνει το ίδιο υπόψην το συμφέρον των πιστωτριών χωρών και την κοινωνική καταστροφή, που έχει προκληθεί στις νότιες χώρες, όπου επιβάλλονται πολιτικές λιτότητας. Η Ε.Ε. θεωρείται όλο και περισσότερο, ως κάτι μακρινό, άπιαστο, εκτός ελέγχου του πολίτη. Λειτουργεί για τα συμφέροντα των πλουσιότερων χωρών και των μεγάλων εταιρειών. Και ξαφνικά, με κάποιο τρόπο, η διαδικασία φαινόταν να είναι αναστρέψιμη, για πρώτη φορά με το ενδεχόμενο η Ελλάδα να φύγει από την ευρωζώνη, μετά με την προσωρινή κατάργηση της Σένγκεν, και με τις παραχωρήσεις που έγιναν στο Ηνωμένο Βασίλειο, προκειμένου να αποφευχθεί το Brexit. Η κραυγαλέα απειθαρχία πολλών χωρών, κυρίως στην Ανατολή, να αποδεχθούν τις συμφωνίες σχετικά με την κατανομή των προσφύγων στα διάφορα κράτη μέλη αποτυπώνει μια τάση. Ότι σήμερα η Ευρώπη υποφέρει από μια διαδικασία εθνικής αναδίπλωσης, που συνοδεύεται από την εμφάνιση εθνικιστικών και αντιευρωπαϊκών κομμάτων.
Ο κίνδυνος της εθνικής υποχώρησηςΠράγματι, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα απειλείται από ακραίες πολιτικές και φωνές που ενισχύουν το φόβο, τη μισαλλοδοξία και τις εθνικές περιχαρακώσεις. Ποιες είναι οι σκέψεις σου;Πιστεύω ότι ως Ευρωπαίοι απαντάμε με το χειρότερο τρόπο στα προβλήματα και τις προκλήσεις, αυτόν της υποχώρησης στα εθνικά κράτη. Όμως, τα εθνικά κράτη δεν μπορούν να εξασφαλίσουν επαρκείς και βιώσιμες απαντήσεις στις τρέχουσες προκλήσεις. Ένα από τα μεγάλα επιχειρήματα για την οικοδόμηση της Ένωσης ήταν η βεβαιότητα ότι τα κράτη ήταν πολύ μικρά και ότι ήταν αναγκαίο να προχωρήσουν σε μια πολιτική και οικονομική ένωση. Το εθνικό καταφύγιο έχει δώσει δύναμη σε διάφορες εθνικιστικές πολιτικές δυνάμεις, που σε πολλές περιπτώσεις είναι ξενοφοβικές και ρατσιστικές. Ορισμένα από αυτά τα κόμματα έχουν σχέση με το χειρότερο κομμάτι της πρόσφατης ιστορίας μας. Η λαϊκιστική αφήγηση, που κηρύσσει την επιστροφή στο έθνος κράτος, κερδίζει συνεχώς έδαφος. Τα κράτη γίνονται αντιληπτά από πολλούς ως μια στενότερη πολιτική πραγματικότητα και ως χώροι για την προστασία τους από τις αβεβαιότητες της εποχής μας. Η εθνική περιχαράκωση είναι μια λανθασμένη αμυντική αντίδραση. Η επιλογή αυτή είναι η αρνητικότερη πιθανή.
Πώς μπορούμε να απαντήσουμε σε αυτό;Η απάντηση πρέπει να είναι περισσότερη και διαφορετική Ευρώπη, για να διορθώσουμε ότι δεν λειτούργησε και να χτίσουμε ότι έλειψε. H αναίρεση όσων έχουν επιτευχθεί στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα μπορούσε να είναι μια ιστορική αυτοκτονία. Στις 8 Φεβρουαρίου διάβασα στην «El Pais» ένα άρθρο του Γιόσκα Φίσερ, που έλεγε ότι «η προσφυγική κρίση ενθαρρύνει ένα τοξικό κύμα εθνικισμού, που απειλεί να διαλύσει την Ευρωπαϊκή Ένωση». Ένα μήνα αργότερα, είδαμε την άνοδο που είχε η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» στις περιφερειακές εκλογές της Κυριακής.
Απέναντι σε μια Ευρώπη που μετατοπίζεται προς τα δεξιά πώς απαντά το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα;Για εμάς, η απάντηση σε αυτή την παλινδρόμηση είναι η σαφής και ρητή δέσμευση για την ενίσχυση της Ευρώπης, έχοντας επίγνωση της αναγκαιότητας για διόρθωση της θεσμικής και δημοκρατικής νομιμότητας και των υφιστάμενων ελλειμμάτων. Μπροστά σε μια πιθανή νέα ύφεση, νομίζω ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο η προσαρμογή ή η αναβολή της μείωσης του ελλείμματος, ιδιαίτερα στις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Πρέπει να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις της ευρωζώνης και να αναπτυχθεί η δημοσιονομική και τραπεζική ένωση. Είμαστε αποφασισμένοι, ως Πράσινοι, να ενισχύσουμε μια ευρωπαϊκή αφήγηση, όπου οι πολίτες θα αναγνωρίζουν τις επιθυμίες και τα προβλήματά τους. Μια πράσινη απάντηση της αλληλεγγύης και της δημοκρατίας, όπου ο πράσινος μετασχηματισμός θα είναι ο πυρήνας όλων των αξιών. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι αυτή η συνεχιζόμενη μάχη έχει ένα ιδεολογικό υπόβαθρο, αλλά είμαστε αποφασισμένοι να αγωνιστούμε για τα πιστεύω μας και θέλουμε να έχουμε λόγο στις παρούσες συγκρούσεις.
Απάντηση ο ανθρωπισμόςΜετά το κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου χιλιάδες πρόσφυγες έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα. Ποια θα μπορούσε να είναι μια πολιτική λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο; (σ.σ: η συνέντευξη έγινε πριν ξεκινήσει η σύνοδος κορυφής).Η διαχείριση της ανθρωπιστικής κρίσης δεν είναι ένα δίλημμα μεταξύ ρεαλισμού ή αφέλειας, είναι η επιλογή μιας αντίληψης της Ευρώπης που φέρει ένα συγκεκριμένο ηθικό και πολιτισμικό όραμα. Το κλείσιμο των συνόρων με την Ελλάδα είναι ανήθικο, ασκεί στη χώρα σας μια αφόρητη πίεση, εκτός αν αποσκοπεί κατά βάθος στο να αναγκάσει την Ελλάδα να παραδοθεί και να συμμετέχει στην απάνθρωπη λογική κυβερνήσεων, όπως της Σλοβενίας, της Μακεδονίας, της Αυστρίας, της Κροατίας ή της Σερβίας. Δεν συμφωνώ με το περιεχόμενο της συμφωνίας μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας, που παραβιάζει τη διεθνή και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Οι τοίχοι και οι φράχτες δεν είναι η λύση. Γνωρίζω ότι το θέμα των προσφύγων δεν είναι απλό και ότι οι αποτελεσματικές λύσεις είναι δυνατές μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Αλλά πρέπει να υπάρχει μια άμεση λύση για τους χιλιάδες ανθρώπους, που είναι στριμωγμένοι στα σύνορα και ζουν σε απάνθρωπες συνθήκες.
Αναπόφευκτος ο πράσινος μετασχηματισμόςΠώς μπορεί το αίτημα για περιβαλλοντική δικαιοσύνη να συνδυαστεί με αυτό για κοινωνική δικαιοσύνη σήμερα;Η κρίση και η νεοφιλελεύθερη διαχείρισή της έχουν προκαλέσει τεράστια κοινωνική εξαθλίωση. Οι πολιτικές λιτότητας και οι απαιτήσεις για μείωση του ελλείμματος μέσα σε αυστηρές προθεσμίες, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε χώρας, οδήγησαν σε πλήρη αποτυχία. Πρέπει η μείωση του ελλείμματος και του χρέους να γίνει με ρεαλισμό. Ο συνδυασμός αυτός θα πρέπει να επιτρέπει τη σταδιακή μείωση του ελλείμματος και συγχρόνως την εξασφάλιση πόρων για την αντιμετώπιση της κοινωνικής κρίσης, που δημιούργησε η οικονομική κρίση. Είναι σημαντικό να υπάρχουν πόροι για την ανάκαμψη των οικονομιών των χωρών αυτών και αυτή η ανάκαμψη μπορεί να επιτευχθεί μέσω της πράσινης ανάπτυξης. Εμείς επικρίναμε τη σκληρή συμφωνία που επιβλήθηκε στην κυβέρνηση Τσίπρα. Οι συνταγές μας είναι εμπνευσμένες από το ρεαλισμό, την κοινωνική ισότητα, τις πράσινες παραγωγικές επενδύσεις για την τόνωση της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Επιμένω ότι ένα από τα μεγαλύτερα διδάγματα της κρίσης είναι ότι η αιτία της βασίζεται στην απαξίωση των σημερινών παραγωγικών μοντέλων, στη μη βιωσιμότητα τους. Δυστυχώς, πολλοί δεν έχουν βγάλει τα απαραίτητα διδάγματα.
Γιατί το λες αυτό;Βρισκόμαστε ακόμη σε μια χρηματοπιστωτική οικονομία και σε αντι-οικολογικά παραγωγικά μοντέλα. Έχουμε ακόμη ένα μοντέλο παραγωγής, που βασίζεται στην οικονομία του άνθρακα, βασισμένο σε μη βιώσιμα πρότυπα κατανάλωσης. Ο αναγκαίος πράσινος μετασχηματισμός είναι η αναπόφευκτη πορεία προς την αντικατάσταση των σημερινών παρωχημένων μοντέλων, για να δοθεί ξανά ώθηση στις οικονομίες μας. Ένα νέο μοντέλο, που απαιτεί, συγχρόνως, μεταρρυθμίσεις και δημόσιες επενδύσεις. Ο πράσινος δρόμος για την ανάκαμψη της οικονομίας είναι μια βιώσιμη και διαρκής λύση σε αυτή την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση.