Πολλά τα ανοιχτά ζητήματα που βιώνει ο λαός με δύο ανοιχτές κρίσεις ενώπιον του, την οικονομική και την προσφυγική, τα οποία θέτει η «Εποχή» στον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ, Χρήστο Μαντά. Εν όψει μιας δύσκολης συμφωνίας στη Σύνοδο Κορυφής και μιας σκληρής διαπραγμάτευσης, ο Χ. Μαντάς επισημαίνει ότι η κυβέρνηση επιμένει με σταθερό άξονα την κοινωνική μεροληψία, ενώ σχεδιάζει την ενσωμάτωση των προσφύγων με προσφορά όλων των υπηρεσιών αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα ΔρόσουΜέχρι στιγμής έχουμε δει το προσχέδιο της απόφασης της Συνόδου Κορυφής για το προσφυγικό και, όπως φαίνεται, θα υπάρξει μια συμφωνία αμφίσημη ως προς το πρόσημό της. Ποια η γνώμη σας;Νομίζω πως θα είναι μια δύσκολη συμφωνία. Από το προσχέδιο θα ξεχώριζα ως θετικό στοιχείο την εξατομικευμένη εξέταση των αιτημάτων για άσυλο. Ωστόσο, αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη υπηρεσίας ασύλου που θα μπορεί να ανταποκριθεί στον όγκο των αιτημάτων που θα προκύψει. Βέβαια, σε αυτό έχει δεσμευτεί πως θα συμβάλει και η Ύπατη Αρμοστεία. Από εκεί και πέρα, θα αναδειχθούν κρίσιμα ζητήματα σε σχέση με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και ιδιαίτερα ως προς το Κυπριακό. Νομίζω πάντως πως θα καταβληθούν όλες οι προσπάθειες ώστε να ξεκαθαρίσει το τοπίο, πράγμα που θα επηρεάσει τις προσφυγικές ροές, αλλά και τη στάση όλων αυτών των ανθρώπων που βρίσκονται σε μια κατάσταση που η ελπίδα διαδέχεται την απελπισία και τούμπαλιν. Ακόμα, πιστεύω πως θα υπάρξουν ενέργειες, ώστε να ξεριζωθούν τα κυκλώματα διακινητών, που οδηγούν τους απελπισμένους ανθρώπους σε πολύ παρακινδυνευμένες ενέργειες.
Στο προσχέδιο προβλέπεται πως «για κάθε Σύρο που θα επιστρέφεται από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία, άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην ΕΕ». Η Ύπατη Αρμοστεία αλλά και άλλες οργανώσεις-φορείς έχουν ασκήσει δριμύτατη κριτική σε αυτή τη διάταξη. Συμφωνείτε με αυτή;Πρόκειται για μια πρωτότυπη διαδικασία, η οποία όμως περιλαμβάνει ορισμένους κινδύνους αναφορικά με τα δικαιώματα των προσφύγων. Μένει να δούμε ποια θα είναι η τελική διατύπωσή της και τι μέτρα θα παρθούν, ώστε να διασφαλιστούν τα δικαιώματα του κάθε ανθρώπου. Προφανώς υπάρχουν πάρα πολλές επιφυλάξεις και πρακτικές δυσκολίες. Είναι, ωστόσο, κρίσιμο να αναληφθούν πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διευθέτηση του προβλήματος στη ρίζα του. Δεν πρόκειται να σταματήσουν οι προσφυγικές ροές όσο δεν βρίσκεται λύση, στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής διαδικασίας, στο πεδίο του πολέμου στη Συρία. Είναι μια ανείπωτη τραγωδία, στην οποία η Δύση έχει τεράστιες ευθύνες και η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να πάρει και σε αυτή την κατεύθυνση τις ανάλογες πρωτοβουλίες.
Την πρώτη μέρα της Συνόδου ηγέτες της Ευρώπης χαρακτήρισαν «εικόνες ντροπής» τα πλάνα από την Ειδομένη, την ίδια ώρα που η στάση αρκετών εξ αυτών δεν προστατεύει σε καμία περίπτωση τα δικαιώματα των προσφύγων και μεταναστών...Θα έλεγα πως αργά θυμήθηκαν να εκφράσουν τον αποτροπιασμό τους, την ώρα που στη συμφωνία του Σεπτεμβρίου προβλέπονταν 160.000 θέσεις μετεγκατάστασης και μέχρι στιγμής δεν έχουν πλησιάσει ούτε τις χίλιες. Νομίζω πως η Ευρώπη δείχνει συνολικά μια οπισθοδρόμηση. Πολλά από τα σημάδια συμπεριφοράς ηγεσιών κρατών θυμίζουν σκοτεινές μέρες της Ευρώπης και για αυτό είναι πολύ σημαντικό να σχηματιστεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ένα μέτωπο όλων των προοδευτικών δυνάμεων που πιστεύουν στις αξίες της αλληλεγγύης, του ανθρωπισμού, στις αξίες μιας δημοκρατικής Ευρώπης. Αυτό, όμως, θα είναι μια συνεχής πάλη ενός αγώνα που πρέπει να δοθεί με τη μέγιστη δυνατή προσπάθεια και στο επίπεδο της αλλαγής της πολιτικής της Ευρώπης ως σύνολο στα προσφυγικά θέματα, αλλά και στο επίπεδο της αλλαγής της στάσης της Ευρώπης απέναντι στη συνεχιζόμενη σκληρή λιτότητα. Και δεν πρέπει κανένα από τα δύο επίπεδα να αμελούμε, καθώς ο συνδυασμός τους είναι που θρέφει την ακροδεξιά. Χρειαζόμαστε ένα ισχυρό κίνημα ανατροπής συνολικά αυτής της μονόπλευρης πολιτικής στα οικονομικά θέματα και στο προσφυγικό. Η Ευρώπη ή θα είναι ανοιχτή, ώστε να αντιστρέψει τη λογική της μονόπλευρης λιτότητας, ή θα γυρίσουμε στη σκοτεινή Ευρώπη.
Είναι η ώρα του σχεδιασμού της ενσωμάτωσηςΕθελοντές αλλά και αλληλέγγυοι ασκούν κριτική στην ελληνική κυβέρνηση για την απουσία του κράτους που διαπιστώνουν στις δομές φιλοξενίας και τα hot spots. Το κράτος μπορεί να συντονίσει, αλλά και να δημιουργήσει δικές του δομές στη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης;Η χώρα μας βιώνει διπλή κρίση: την οικονομική και την προσφυγική. Νομίζω πως υπήρξαν καθυστερήσεις, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες έχουν επιταχυνθεί οι διαδικασίες. Πολλές φορές τα ΜΜΕ προβάλλουν τα σημεία που έχουμε ουσιαστικά προβλήματα, αποσιωπώντας τη θετική λειτουργία των δομών. Βρεθήκαμε σε πολλά σημεία απροετοίμαστοι. Πιστεύω πως γρήγορα η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί και με τις προσλήψεις προσωπικού που θα γίνουν, αλλά και όταν θα επιταχυνθεί η διαδικασία μόνιμης εγκατάστασής των προσφύγων, με ευθύνη της Ύπατης Αρμοστείας για 20.000 θέσεις σε ενοικιαζόμενους χώρους, που μέχρι στιγμής προχωρά αργά.
Το τελευταίο αφορά την ενσωμάτωση προσφύγων. Μέχρι στιγμής η συζήτηση, αλλά και οι δράσεις, αφορούν τη διαχείριση της κρίσης. Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί για την ενσωμάτωση 60.000 προσφύγων. Πότε θα εκκινήσουν και αυτές οι διαδικασίες δημιουργίας δομών ένταξης;Θα έπρεπε να έχουν ήδη ξεκινήσει και γι’ αυτό είναι αναγκαίο οι κρατικοί θεσμοί να επιταχύνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Το μεγάλο όπλο είναι η αλληλεγγύη και η προσφορά του κόσμου, που δεν πρέπει να υποτιμάται. Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης βοήθησε στο να μην αναπτυχθεί ένα ξενοφοβικό κλίμα, αλλά αντίθετα να ανθήσει η αλληλεγγύη, που θα συμβάλει και στη διαδικασία ενσωμάτωσης ενός αριθμού προσφύγων που θα μείνει στη χώρα μας. Αυτό που τώρα πρέπει να σχεδιαστεί και να υλοποιηθεί είναι η ενσωμάτωση και είναι απαραίτητη η προσφορά όλων των υπηρεσιών γιατί όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα χρειαστούν παιδεία, περίθαλψη, κοινωνική φροντίδα, εργασία και συνεπώς αναγνώριση όλων των δικαιωμάτων τους, ανεξάρτητα της εθνικότητάς τους ή του θρησκευτικού τους προσανατολισμού.
Με σταθερό άξονα την κοινωνική μεροληψίαΗ διαπραγμάτευση βρίσκεται επίσης σε κρίσιμο σημείο. Ακανθώδη σημεία της αξιολόγησης είναι το ασφαλιστικό και τα κόκκινα δάνεια. Ποια θεωρείτε πως θα είναι η έκβαση;Από τέτοιες διαδικασίες διαπραγμάτευσης ποτέ κανείς δεν βγαίνει αλώβητος. Πάντα υπάρχουν συμβιβασμοί και μάλιστα επώδυνοι. Πάντως είναι πια αποδεκτό από όλες τις πλευρές πως η αξιολόγηση πρέπει να ολοκληρωθεί σύντομα, καθώς ο χρόνος είναι ένας κρίσιμος παράγοντας. Ως προς τα συγκεκριμένα σημεία της διαπραγμάτευσης που αναφέρατε, νομίζω πως, από τη μέχρι τώρα εικόνα, η βασική δέσμευση της κυβέρνησης για τη διατήρηση των τρεχουσών κύριων συντάξεων θα υλοποιηθεί. Από εκεί και πέρα, μένουν πολλά θέματα να διευκρινιστούν, όπως η εθνική σύνταξη, τα ποσοστά αναπλήρωσης και άλλα που αφορούν σημαντικές επαγγελματικές και κοινωνικές ομάδες. Ως προς τα κόκκινα δάνεια τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, από τη στιγμή που οι δανειστές επιμένουν στην απελευθέρωση όλων των κόκκινων δανείων, ακόμα και της πρώτης κατοικίας. Εκεί δίνουμε και θα δώσουμε μάχη έχοντας ως σταθερό άξονα την κοινωνική μεροληψία.
Η στάση του ΔΝΤ, μέχρι στιγμής, είναι άτεγκτη, παρότι φαίνεται πως οι θεσμοί φτάνουν σε μια συμφωνία με την ελληνική πλευρά. Τι εμπόδια φέρνει αυτή στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης;Το ΔΝΤ έχει μια «συμβολή» σε δύο επίπεδα. Από τη μια, είναι πολύ σκληρό στα θέματα του ασφαλιστικού, του φορολογικού και των κόκκινων δανείων. Από την άλλη, είναι θετική η επιμονή του στο θέμα του χρέους, που οδήγησε στη δέσμευση της Κομισιόν για την έναρξη της συζήτησης για την αναδιάρθρωση του χρέους τον Απρίλιο. Εκτιμώ πως υπάρχουν πολλές δυνάμεις στο ΔΝΤ που θέλουν να βάλουν τελεία στη συμμετοχή του στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, που φαίνεται πως μπορεί να επικρατήσουν στο τέλος. Από την άλλη, πράγματι η ευρωπαϊκή πλευρά έχει σαφώς πιο ρεαλιστική στάση στο γράμμα της συμφωνίας, την οποία έχουμε δηλώσει σε όλους τους τόνους πως θα τηρήσουμε. Γι’ αυτό και εμείς οφείλουμε πια να βάλουμε ένα πολύ σκληρό χρονοδιάγραμμα στην υλοποίηση του παράλληλου προγράμματος, ώστε να μπορέσουμε να ασκήσουμε και την κυβερνητική πολιτική που έχουμε δεσμευτεί πως θα ακολουθήσουμε.
Η πρόθεση της κυβέρνησης είναι σαφήςΤην Τρίτη θα πραγματοποιηθεί στη Βουλή συζήτηση για τα ζητήματα της διαπλοκής. Θα είναι μια συζήτηση διαπιστωτική του προβλήματος ή θα προκύψουν πρωτοβουλίες ως προς την επίλυσή της;Ελπίζω και εύχομαι πως η αντιπαράθεση που θα υπάρξει να είναι άκρως αποκαλυπτική για όσα συμβαίνουν στο χώρο της διαπλοκής. Έχω την αίσθηση ότι θα υπάρξουν τοποθετήσεις και συγκρούσεις που μπορούν να ρίξουν πολύ φως σε πολλά σκοτεινά σημεία. Στη συνέχεια, όμως, έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε στο επίπεδο της θεσμικής θωράκισης της πολιτείας στα ζητήματα της δικαιοσύνης, της διαφάνειας και της δημοκρατίας. Είναι απολύτως υποκριτική η στάση των κομμάτων της αντιπολίτευσης που μιλούν για θεσμικά ατοπήματα στο χώρο της δικαιοσύνης, όταν σε αυτό το πεδίο έχουν γίνει εξαιρετικά σημαντικά βήματα. Ενδεικτικές είναι οι νομοθετικές πρωτοβουλίες στο χώρο των φυλακών που δημιούργησαν μια άλλη πραγματικότητα. Άλλωστε και η απελευθέρωση των αρμόδιων παραγόντων στο χώρο της δικαιοσύνης στο να ψάξουν χωρίς εμπόδια τις διαδρομές του μαύρου χρήματος, δείχνει την πρόθεση της κυβέρνησης. Νομίζω ότι το σύνολο της κυβερνητικής πλειοψηφίας είναι απολύτως αποφασισμένο να αποκαταστήσει το κοινό περί δικαίου αίσθημα.
Αρκετά στελέχη έχουν πει πως η κυβέρνηση δεν έχει κατακτήσει την εξουσία, κάτι που αναδείχθηκε πολύ με το προσφυγικό. Πώς θα λειτουργήσουν όλα τα γρανάζια του κρατικού μηχανισμού, αλλά και θα υπάρξει συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση στην εφαρμογή των κυβερνητικών αποφάσεων και την υλοποίηση νόμων;Η ανάληψη της διακυβέρνησης προφανώς δεν σημαίνει αυτόματα πως μπορείς να έχεις πραγματική εξουσία. Αν κάνετε ένα ρεπορτάζ σε οποιοδήποτε υπουργείο θα το διαπιστώσετε αυτό απόλυτα. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που κυβερνητικές πρωτοβουλίες δεν υλοποιήθηκαν από τους επόμενους κρίκους. Ταυτόχρονα, πρέπει να αντιληφθούμε ότι υπάρχει αναντιστοιχία, ιδιαίτερα στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπου οι δυνάμεις της αριστεράς είναι πολύ περιορισμένες. Πρέπει να κινηθούμε προσεκτικά με έναν τρόπο θεσμικό, ώστε να αποκτήσουμε και με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης μια συνεχή και ομαλή σχέση, μέσα από τις διαδικασίες ανασυγκρότησης του συστήματος τοπικής αυτοδιοίκησης που έχουν ήδη ξεκινήσει. Έτσι, θα μπορέσει να χτιστεί μια διαφορετική σχέση του κράτους με την τοπική αυτοδιοίκηση. Έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε ακόμη και αυτή γίνεται επείγουσα ιδιαίτερα στο θέμα του προσφυγικού, όπου έχουμε δει λαμπρά παραδείγματα συνεργασίας και συμβολής θεσμών της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και απωθητικά παραδείγματα όπου θεωρούν τον πρόσφυγα ξένο σώμα και εχθρό. Νομίζω, όμως, ότι όλα αυτά επιταχύνονται και από τη σταθερή επιμονή του λαού στη γραμμή της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού.