Την προσφυγική κρίση αποφάσισε να διαχειριστεί έξω από τα γεωγραφικά της όρια η Ευρώπη, ύστερα από τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ των 28 ηγετών της ΕΕ και την Τουρκία, την περασμένη Παρασκευή.
Ευρωπαϊκή «λύση» σε τουρκικό έδαφοςΠαρά την κριτική για τις μονομερείς ενέργειες ορισμένων κρατών-μελών που έκλεισαν τα σύνορά τους, παρά τη ρητορική για ανθρωπιστικές πολιτικές διαχείρισης, παρά τις τοποθετήσεις για αλληλεγγύη, η Ευρώπη κλείστηκε στο καβούκι της (για περισσότερα βλέπε σελ. 15). Και μάλιστα οι αποφάσεις αυτές θα υλοποιούνται από σήμερα κιόλας, ύστερα από εισήγηση των Ολάντ και Μέρκελ, οι οποίοι επέμεναν στην άμεση εφαρμογή της συμφωνίας, ώστε να αποτραπεί το ενδεχόμενο δημιουργίας ανεξέλεγκτου κύματος εισροών προς τα ελληνικά νησιά. Με τη νέα συμφωνία, από απόψε, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που καταφτάνουν στην Ελλάδα θα επιστρέφονται στην Τουρκία, η οποία θα χρηματοδοτηθεί με ευρωπαϊκά κονδύλια, με τη δέσμευση ότι θα εξετάζει ατομικά τις αιτήσεις ασύλου, σεβόμενη το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, που δεν επιτρέπει επαναπροώθηση και συλλογικές επιστροφές. Θετικά αποτιμά ο έλληνας πρωθυπουργός την έκβαση της συνόδου (την καλύτερη δυνατή στις παρούσες συνθήκες τη χαρακτήρισε) καθώς αντιμετωπίζεται το ζήτημα ως κοινό ευρωπαϊκό πρόβλημα, ενώ τονίζεται και στο κοινό ανακοινωθέν πως η εφαρμογή της θα ελέγχεται σε μηνιαία βάση. Όμως, η μέχρι τώρα εμπειρία από τη στάση κρατών-μελών δεν αφήνει και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας ως προς την ερμηνεία της και την τήρησή της. Επιτυχία χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός την αποδοχή της θέης της κυπριακής και ελληνικής κυβέρνησης να μην ανοίξουν κεφάλαια της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας που έχει παγώσει η Κύπρος.
Η αξιολόγηση σε κρίσιμη καμπήΠαράλληλα με την προσφυγική κρίση, η διαδικασία της αξιολόγησης που βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Το ασφαλιστικό, το φορολογικό και τα κόκκινα δάνεια είναι στο επίκεντρο της διαπραγμάτευσης με τους θεσμούς και το ΔΝΤ, καθένας από τους οποίους προτείνει διαφορετικά προαπαιτούμενα για την επίτευξη της αξιολόγησης.
Ως προς το φορολογικό αναζητούνται 1,8 δισ. ευρώ, που θα καλυφθούν με πρόσθετα φορολογικά μέτρα. Αυτά, όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτος «είναι πολλά και δύσκολα και χρειάζεται συζήτηση ξανά και ξανά». Και όσο και αν φαίνεται πως με τους θεσμούς υπάρχουν «αμοιβαίες υποχωρήσεις», όπως δήλωσε ο κ. Κατρούγκαλος, με το ΔΝΤ η σύγκρουση είναι -για μια ακόμα φορά- κατά μέτωπο, με παράλογες απαιτήσεις, που όπως τις χαρακτήρισαν κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών αποτελούν «παγκόσμια πρωτοτυπία στην οικονομική πολιτική».
Συγκεκριμένα, ως προς τα φορολογικά μέτρα, η ελληνική πλευρά, που διευκρινίζει πως δεν θα αφορούν τα εισοδήματα του 2015, προτείνει διατήρηση του αφορολόγητου ορίου στις 9.550 ευρώ (δηλαδή έκπτωση φόρου 2.100 ευρώ) καταθέτοντας δύο προτάσεις ως προς τους συντελεστές. Το ΔΝΤ τις απορρίπτει αμφότερες απαιτώντας χαμηλότερο αφορολόγητο όριο (7.000 ευρώ), όπως και έκπτωση 1.600-1.700 ευρώ σε όλους τους φορολογούμενους ανεξαρτήτως εισοδήματος και όχι σε εισοδήματα έως 42.000 ευρώ όπως ισχύει σήμερα. Τι και αν ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι τόνισε στη σύνοδο κορυφής, την Πέμπτη στις Βρυξέλλες, πως «χρειάζονται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που θα προσανατολίζονται κυρίως στην αύξηση του επιπέδου ζήτησης, στις δημόσιες επενδύσεις και στη μείωση φόρων», το ΔΝΤ ισχυρίζεται, όπως σημείωσαν κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών, πως «αν το αφορολόγητο μειωθεί πολύ και παράλληλα δοθεί σε όλους ακόμα και σε όσους έχουν εισόδημα πάνω από 40.000 ευρώ, τότε βοηθάμε τους φτωχούς, όχι τους πλούσιους». Μάλιστα, από το υπουργείο σημείωσαν πως με την πρόταση του ΔΝΤ «Άνταμ Σμιθ, Μέιναρντ Κέινς, Μίλτον Φρίντμαν και άλλοι αντίστοιχοι οικονομολόγοι θα είχαν υπαρξιακό πρόβλημα», καταλήγοντας πως «ο παραδοσιακός υποστηριχτής των φτωχών του πλανήτη, το Ταμείο δηλαδή, μάλλον δεν διαπραγματεύεται με την ανάλογη σοβαρότητα». Έντονη ήταν η αντίδραση του ΔΝΤ στη σκληρή αυτή ανακοίνωση, πηγή του οποίου δήλωσε στο thetoc.gr πως «το ΔΝΤ κάνει τη δουλειά του έχοντας επιδείξει ιδιαίτερη στήριξη όλα αυτά τα χρόνια προς την Ελλάδα», συμπληρώνοντας πως η στρατηγική έντασης με το ΔΝΤ χρησιμοποιείται «για λόγους εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης.
Η στάση του ΔΝΤΗ άτεγκτη στάση του ΔΝΤ δεν περιορίστηκε στο φορολογικό, αλλά επεκτάθηκε και στο ασφαλιστικό, όπου φαίνεται πως έχουν υπάρξει σημαντικές συγκλίσεις με τους δανειστές. Συγκεκριμένα ο αρμόδιος υπουργός Γ. Κατρούγκαλος έκανε λόγο για «αναγκαίες υποχωρήσεις και από τις δύο πλευρές», αλλά εξέφρασε την αισιοδοξία του για την τελική έκβαση της διαπραγμάτευσης προσθέτοντας πως «οι ευρωπαίοι ηγέτες με τους οποίους έχω μιλήσει, θεωρούν αυτονόητο ότι, εφόσον θα συμμορφωθούμε με τους στόχους που έχουμε αποδεχθεί, τα μέσα προς τη συμμόρφωση των στόχων πρέπει να είναι δική μας επιλογή». Σύμφωνα με πληροφορίες οι τρέχουσες κύριες συντάξεις δεν θα θιγούν, παρότι θα υπάρξουν μειώσεις σε επικουρικές συντάξεις, με εξαίρεση αυτές που ξεπερνούν αθροιστικά (κύρια και επικουρική) τα 1.400 ευρώ, εφόσον οι δανειστές αποδεχθούν έστω και μικρή αύξηση εισφορών, για την οποία φαίνεται ότι θα συμφωνήσουν. Την αισιοδοξία του ως προς την επίτευξη συμφωνίας εξέφρασε και ο Επίτροπος Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης Πιέρ Μοσκοβισί, ο οποίος δήλωσε την Πέμπτη «δουλεύουμε σκληρά στην Αθήνα. Πιστεύουμε ότι πρέπει και μπορεί να βρεθεί λύση». Το ΔΝΤ, αντίθετα, δεν συζητά το θέμα της αύξησης των εισφορών, ζητά 320 ευρώ εθνική σύνταξη μετά από 20 χρόνια ασφάλισης (η ελληνική πλευρά επιμένει στα 384 ευρώ), όπως και τα ποσοστά αναπλήρωσης να ξεκινούν από 0,5% για τα 15 χρόνια ασφάλισης, έναντι 0,8% που προβλέπει σχέδιο της κυβέρνησης.
Η ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης, κατά μία εκδοχή, δεν φαίνεται να έχει απαραίτητη απαραίτητη προϋπόθεση τη ρητή συμφωνία και του ΔΝΤ σε αυτή. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Ταμείου κ. Μάρεϊ, «το ΔΝΤ συνεχίζει να εργάζεται, προκειμένου να διαμορφωθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις, οι οποίες θα του επιτρέψουν να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα», διευκρινίζοντας πως αυτές είναι η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και η ελάφρυνση του δημόσιου χρέους. Αυτή η δήλωση θα μπορούσε να σημαίνει ότι μεγάλο μέρος της αξιολόγησης θα ολοκληρωθεί σύντομα, χωρίς την άμεση εμπλοκή του ΔΝΤ, η οποία θα ξεκινήσει από τον Απρίλιο, με την έναρξη των συζητήσεων για την αναδιάρθρωση του χρέους.
Στήριξη ΜουζάλαΎστερα από την ολοκλήρωση της συνόδου κορυφής για το προσφυγικό και εφόσον τις επόμενες μέρες ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις θα συζητηθεί το κατά τον κ. Καμμένο «ολίσθημα» του Γ. Μουζάλα, ο οποίος αποκάλεσε -εκ παραδρομής, μάλιστα- την ΠΓΔΜ όπως ακριβώς την αποκαλούν οι ηγεσίες των κρατών μελών της ΕΕ «Μακεδονία». Ο κυβερνητικός εταίρος έχει δηλώσει πως «η ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση μέχρι το τέλος της τετραετίας είναι δεδομένη», προσθέτοντας πως «δεν υπάρχει ψήφος εμπιστοσύνης για τον κ. Μουζάλα, όχι για τον ίδιο ως πρόσωπο, αλλά για αυτά τα οποία ελέχθησαν», διαψεύδοντας έτσι τα σενάρια περί ρωγμών στην κυβερνητική συνοχή. Στο ίδιο μήκος κύματος και η κυβερνητική εκπρόσωπος Ό. Γεροβασίλη, η οποία διευκρίνισε πως δεν κινδυνεύει η κυβερνητική συνοχή. Ωστόσο, ο κ. Καμμένος επιμένει στη θέση του περί παραίτησης Μουζάλα, ο οποίος έχει τη στήριξη κυβερνητικών στελεχών, της ΠΓ του ΣΥΡΙΖΑ και των Οικολόγων Πράσινων. Συγκεκριμένα η ΠΓ του ΣΥΡΙΖΑ σε ανακοίνωσή της «εκφράζει την αμέριστη στήριξη και εμπιστοσύνη του στον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών, υπεύθυνο για θέματα Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννη Μουζάλα. Με το έργο του στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο, και μάλιστα μέσα σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, λόγω της κατακόρυφης αύξησης της ροής προσφύγων και μεταναστών, αλλά και της απαράδεκτης στάσης των χωρών του Βίσεγκραντ που επέλεξαν την πολιτική των κλειστών συνόρων, ο Γ. Μουζάλας αποδεικνύει πως ακόμα και στις πιο δύσκολες περιστάσεις, υπάρχουν περιθώρια άσκησης πολιτικής με γνώμονα τις αξίες του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης». Αντίστοιχα, οι Οικολόγοι Πράσινοι σημείωσαν: «Δεν είναι η ώρα, σε μια τόσο κρίσιμη κατάσταση, για ένα φραστικό λάθος, να τίθεται από ορισμένα κόμματα θέμα παραίτησης ενός υπουργού που πρόσφερε και προσφέρει πολλά στον τομέα του».
Συναντήσεις που προκαλούν ανησυχίες Στο πλαίσιο της συνόδου Κορυφής ζωηρή συζήτηση προκάλεσε η συμμετοχή του Α. Τσίπρα ως παρατηρητή στη σύσκεψη των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών στο περιθώριο της συνόδου. Μάλιστα, τα «Νέα» της Παρασκευής τη σχολίασαν σε τρία σημεία, σημειώνοντας στο κύριο άρθρο τους πως «το ΠΑΣΟΚ εκλήθη να παίξει ρόλο γλάστρας στις Βρυξέλλες» και καταλήγοντας πως «η μετατροπή του ΠΑΣΟΚ σε κυβερνητικό υποζύγιο του ΣΥΡΙΖΑ είναι επιθυμητή για τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές. Ξεπλένει το άγος του συνεταιρισμού Τσίπρα-Καμμένου». Η συνάντηση αυτή ήταν η δεύτερη, αφού μόλις την περασμένη εβδομάδα ο πρωθυπουργός βρέθηκε στο Παρίσι στη σύνοδο κυβερνητικών σοσιαλιστικών κομμάτων, με θέμα το προσφυγικό και την οικονομική κρίση.
Ήταν αναμενόμενο, οι συναντήσεις αυτές να γεννήσουν σενάρια περί συνεργασίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ ή ακόμα και προσχώρησης του ΣΥΡΙΖΑ στο ευρωπαϊκό σοσιαλιστικό κόμμα, παρότι σύμφωνα με τον επικεφαλής της ευρωομάδας των σοσιαλιστών η πρόσκληση του Α. Τσίπρα, ο οποίος ήταν υποψήφιος εκ μέρους του κόμματος της Αριστεράς (GUE) για την προεδρία της Κομισιόν, είχε στόχο τη δημιουργία γέφυρας συνεννόησης μεταξύ των δύο ευρωπαϊκών κομμάτων. Την ίδια απάντηση δίνουν και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που ισχυρίζονται πως ο Α. Τσίπρας βρέθηκε στη συνάντηση αυτή, ώστε να υποστηρίξει τις θέσεις της GUE.
Ιωάννα Διαλεισμά