«ΕΠΟΜΕΝΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ: ΟΥΤΟΠΙΑ»Ένα πείραμα που αναμένει δικαίωση
Του Στράτου ΚερσανίδηΣήμερα θα ξεκινήσω ανάποδα, δηλαδή από το τέλος της ταινίας στην οποία αναφέρεται το σημερινό κείμενο. Κι αυτό επειδή εκεί βρίσκεται το ζητούμενο, δηλαδή στη δικαίωση ενός αγώνα, ο οποίος -όπως διαβάζουμε στο φινάλε της ταινίας- βρίσκεται ακόμη σε εκκρεμότητα κάμποσους μήνες μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από την Αριστερά. Ας πάρουμε τώρα τα πράγματα από την αρχή με την υπόσχεση πως στο φινάλε του κειμένου θα επανέλθω.
Πώς χτίζεται ένα αυτοδιαχειριστικό πείραμα από ανθρώπους που ως τότε δεν είχαν καν ακούσει τη λέξη αυτοδιαχείριση; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα στο οποίο επιχειρεί να απαντήσει η ταινία του Απόστολου Καρακάση, «Επόμενος Σταθμός: Ουτοπία». Η αυτοδιαχείριση, ως λέξη μπορεί να είναι γοητευτική, ιδίως σε εκείνο το κομμάτι της Αριστεράς το οποίο θεωρεί πως έχει απεμπλακεί από τις δαγκάνες του σοβιετικού μοντέλου και φλερτάρει με ελευθεριακές μορφές οργάνωσης της κοινωνίας. Ωραία, τί γίνεται όμως όταν η θεωρία γίνεται πράξη; Και μάλιστα όταν η ανάγκη σε οδηγεί να δοκιμάσεις αυτό το μοντέλο μέσα σε ένα εντελώς εχθρικό πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο;
Ο Απόστολος Καρακάσης παρακολουθεί και κινηματογραφεί τους εργάτες της ΒΙΟ.ΜΕ. στη Θεσσαλονίκη, οι οποίοι έχασαν τη δουλειά τους όταν οι ιδιοκτήτες αποφάσισαν να κλείσουν το εργοστάσιο. Τους εργάτες οι οποίοι αποφάσισαν να δράσουν, αντί να μεμψιμοιρήσουν, και να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Αυτούς που έκαναν κάτι αληθινά επαναστατικό: να εφαρμόσουν την άμεση δημοκρατία, να εφαρμόσουν ένα δύσκολο πείραμα και να αποτελέσουν ένα παράδειγμα το οποίο τράβηξε την προσοχή χιλιάδων ακτιβιστών σε ολόκληρο τον κόσμο. Έχοντας απέναντί του το κράτος και την ιδιοκτησία αλλά με ένα μεγάλο κίνημα αλληλεγγύης το οποίο αναπτύχθηκε στο πλευρό τους, άντεξαν, αντέχουν και διεκδικούν.
Ένα θαυμάσιο ντοκιμαντέρ το οποίο παρακολουθεί και καταγράφει τα γεγονότα όπως δεν τα ξέρουμε. Γιατί ο Καρακάσης αποκαλύπτει την «κρυμμένη» πλευρά των γεγονότων χωρίς ωραιοποιήσεις αλλά με την ψυχρή ματιά του αποστασιοποιημένου παρατηρητή. Η αυτοδιαχείριση δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, γιατί εκτός από τους εξωτερικούς παράγοντες, υπάρχουν και οι άνθρωποι που αναλαμβάνουν να την κάνουν πράξη. Έτσι βλέπουμε τις αντιφάσεις, τις συγκρούσεις, τις απογοητεύσεις, τις νίκες αλλά και τις ήττες. Ο σκηνοθέτης μπαίνει στα παρασκήνια, παρακολουθεί τις συνελεύσεις των εργαζόμενων, με κάποιους μιλά ξεχωριστά κι έτσι μαθαίνουμε πώς σκέπτονται, αποδυναμώνει την έννοια της μάζας (φρικτή αλλά τόσο προσφιλής λέξη στην Αριστερά!) δίνοντας μεγάλη σημασία στο άτομο και τη συμμετοχή του. Κι ακόμη για πρώτη φορά βλέπουμε την ιδιοκτήτρια της ΒΙΟ.ΜΕ. να μιλά μπροστά στο φακό. Συνειδητοποιούμε έτσι πως υπάρχουν δύο πλευρές και όχι μία. Ακόμη κι αν εμείς έχουμε ταχθεί υπέρ της μίας από αυτές, καλό είναι να βλέπουμε, τουλάχιστον, και την άλλη. Βέβαια ο σκηνοθέτης παίρνει σαφή θέση υπέρ του αυτοδιαχειριστικού πειράματος της ΒΙΟ.ΜΕ., αλλά υπογραμμίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάτι τέτοιο. Ένα ντοκιμαντέρ που ενώ είναι με την αυτοδιαχείριση, δεν διστάζει να δει την πραγματικότητα όπως είναι και να την παρουσιάσει. Επειδή τα πράγματα έχουν συχνά, όχι δύο αλλά περισσότερες πλευρές.
Εμπεριστατωμένη και διεισδυτική ματιά από τον Απόστολο Καρακάση σε μια ταινία που προβλήθηκε πριν από μερικές μέρες στο πλαίσιο του 18ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Το σίγουρο είναι πως ο αγώνας συνεχίζεται και πως η παρούσα κυβέρνηση της Αριστεράς οφείλει να πράξει ό,τι είχε υποσχεθεί: να δώσει λύση υπέρ των εργαζομένων του αυτοδιαχειριζόμενου εργοστασίου της ΒΙΟ.ΜΕ. Άλλωστε ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ταχθεί από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των εργαζομένων και ο Αλέξης Τσίπρας είχε επισκεφθεί -όπως φαίνεται και στην ταινία- τη ΒΙΟ.ΜΕ., και γνωρίζει το θέμα.
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ «Αλήθεια» (Truth) του Τζέιμς Βάντερμπιλτ: Η ταινία είναι βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα τα οποία συνέβησαν το 2004 και σχετίζονται με τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Έχοντας κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Τορόντο δέχτηκε σφοδρές επιθέσεις από τους ρεπουμπλικάνους επειδή το θέμα της είναι μια δημοσιογραφική έρευνα εναντίον του Τζορτζ Μπους του νεότερου, εν όψει της υποψηφιότητάς του για τη δεύτερη προεδρική θητεία. Βασισμένη σε βιβλίο της 60χρονης σήμερα δημοσιογράφου Μέρι Μέιπς, η οποία συμμετείχε στη δημοσιογραφική έρευνα εναντίον του Μπους, η ταινία αναφέρεται στην έρευνα της ομάδας του σπουδαίου δημοσιογράφου Νταν Ράδερ, του τηλεοπτικού δικτύου Σι Μπι Ες (CBS) και της Μέιπς η οποία ήταν στενή του συνεργάτιδα. Η έρευνα στοιχειοθετούσε ότι ο πρόεδρος Τζορτ Μπους είχε βρει τρόπο να αποφύγει τη στρατιωτική του θητεία από το 1968 έως το 1974, ενώ μαινόταν ο πόλεμος του Βιετνάμ. Η εκπομπή «60 λεπτά», στην οποία παρουσιάστηκε η έρευνα, θεωρήθηκε από τους Ρεπουμπλικάνους ως στημένη με παραποιημένα στοιχεία. Το τηλεοπτικό δίκτυο δεν στήριξε τους δημοσιογράφους του, μάλιστα η Μέρι Μέιπς, μητέρα ενός 7χρονου αγοριού τότε, απολύθηκε αφού κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις. Η Μέιπς από τότε δεν εργάστηκε ξανά στην τηλεόραση. Όσο για τον Νταν Ράδερς, αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Θαυμάσια ταινία η οποία αναδεικνύει τους μηχανισμούς απόκρυψης και χειραγώγησης των ειδήσεων.
«Το κυπαρίσσι του βυθού» του Νίκου Κορνήλιου: Με μια ποιητική προσέγγιση ο Νίκος Κορνήλιος, στην ταινία αυτή η οποία προβλήθηκε στο 56ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, επιχειρεί με μέσο το σινεμά, έναν υπαρξιακό προβληματισμό επάνω στις ανθρώπινες σχέσεις. Θαυμάσια ταινία, η οποία προσκαλεί το θεατή σε ένα ταξίδι μέσα στην ανθρώπινη τραγωδία, την σπουδαία, το πένθος, την αναζήτηση, την ένωση.
«Μια υπέροχη μέρα» (A perfect day) του Φερνάντο Λεόν Ντε Αρανόα: Ο Μαμπρού και ο Μπι δουλεύουν για μια ΜΚΟ, σε μια περιοχή στα Βαλκάνια στα 1995. Ενώ ο Μαμπρού ετοιμάζεται να παντρευτεί σε μια εβδομάδα, τους επισκέπτεται μια διοικητική υπάλληλος για να ελέγξει το έργο τους, η οποία είναι παλιά ερωμένη του Μαμπρού. Ένα πτώμα που πρέπει να απομακρυνθεί μέσα από ένα πηγάδι και ένα παιδί που ο Μαμπρού έχει πάρει υπό την προστασία του, κάνουν την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη.
«Μεσιέ Σοκολά» (Chocolat) του Ροσντί Ζεμ:Γεννημένος στην Κούβα το 1860 ο κύριος Σοκολά, όπως ήταν γνωστός ο Ραγφαέλ Παντίγια, ήταν ο πρώτος μαύρος καλλιτέχνης που εμφανίστηκε στο Παρίσι. Υπήρξε ο αγαπημένος της Μονμάρτης, ενέπνευσε το ζωγράφο Τολούζ Λοτρέκ και πρωταγωνίστησε στις πρώτες ταινίες των αδελφών Λιμιέρ. Μια θαυμάσια ταινία για τον κόσμο της σόουμπιζ, τη φιλία αλλά και τις φυλετικές διακρίσεις.
«Μπάτμαν εναντίον Σούπερμαν: Η αυγή της δικαιοσύνης» (Batman vs Superman: Dawn of justice) του Ζακ Σνάιντερ: Οι δύο υπερήρωες συγκρούονται ενώ την ίδια ώρα μια νέα απειλή για την ανθρωπότητα εμφανίζεται.
«Η Εβίτα δεν κοιμάται πια εδώ» (Eva no duerme) του Πάμπλο Αγουέρο: Το 1952 πέθανε η Εβίτα Περόν. Το σώμα της ταριχεύτηκε με μια καινοτόμα τεχνική ώστε να μείνει για πάντα «ζωντανή και όμορφη». Όμως τα συνεχή πραξικοπήματα ταλανίζουν την Αργεντινή, το σώμα της εξαφανίστηκε από τους πραξικοπηματίες και μεταφέρθηκε στο Βατικανό. Μετά από 25 χρόνια, το σώμα της τάφηκε στην πατρίδα της. Η ταινία ξεκινά με το θάνατό της και τελειώνει με την ταφή της.
Σινεφίλ