Το κουαρτέτο έφυγε, οι «ύαινες» έρχονται

 

Του Θά­νου Χατ­ζό­που­λου

Στη μη­τέ­ρα ό­λων των μα­χών ε­ξε­λίσ­σε­ται για την κυ­βέρ­νη­ση των κόκ­κι­νων δα­νείων, κα­θώς εί­ναι το ζή­τη­μα που κα­τα­γρά­φο­νται οι με­γα­λύ­τε­ρες α­πο­κλί­σεις στον κύ­κλο των ε­πα­φών των αρ­μό­διων υ­πουρ­γών με το κουαρ­τέ­το που έ­κλει­σε την πε­ρα­σμέ­νη Κυ­ρια­κή. Οι συ­ζη­τή­σεις α­να­μέ­νε­ται να ε­πα­να­λη­φθούν με­τά την 4 Απρι­λίου, αλ­λά ο «έ­ντι­μος συμ­βι­βα­σμός» που ε­πι­θυ­μεί η κυ­βέρ­νη­ση για να κλεί­σει η α­ξιο­λό­γη­ση δεν φαί­νε­ται ε­φι­κτός αν οι δα­νει­στές δεν βά­λουν νε­ρό στο κρα­σί τους. Κά­τι που προ­σκρούει στον σκλη­ρό πυ­ρή­να της α­παί­τη­σης του κουαρ­τέ­του: τη δη­μιουρ­γία μιας δευ­τε­ρο­γε­νούς α­γο­ράς για τα ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κά δά­νεια τα ο­ποία ζη­τούν να α­πε­λευ­θε­ρω­θούν α­πό κά­θε προ­στα­σία έ­στω και αν εί­ναι συν­δε­δε­μέ­να με την πρώ­τη κα­τοι­κία.
Απαί­τη­ση την ο­ποία στη­ρί­ζουν α­πό την πλευ­ρά τους και οι τρά­πε­ζες που θέ­λουν να α­παλ­λα­γούν με τον έ­να ή άλ­λο τρό­πο α­πό τα μη ε­ξυ­πη­ρε­τού­με­να α­νοίγ­μα­τα, που α­νέρ­χο­νται στο 43,6% του συ­νό­λου των α­νοιγ­μά­των σύμ­φω­να με ε­κτι­μή­σεις του υ­πο­διοι­κη­τή της Τρά­πε­ζας της Ελλά­δος Θ. Μη­τρά­κο.
Το πο­σο­στό αυ­τό θεω­ρεί­ται, σύμ­φω­να με αυ­τές τις ε­κτι­μή­σεις, πως ε­πη­ρεά­ζει αρ­νη­τι­κά τη δυ­να­τό­τη­τα του χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού συ­στή­μα­τος να πα­ρέ­χει νέες πι­στώ­σεις για κε­φά­λαια κί­νη­σης και ε­πεν­δύ­σεις προς ό­φε­λος της πραγ­μα­τι­κής οι­κο­νο­μίας. Μά­λι­στα, έ­χει τε­θεί ως στό­χος να μειώ­νε­ται κα­τά 10% ε­τη­σίως το πο­σο­στό των μη ε­ξυ­πη­ρε­τού­με­νων δα­νείων τις τρά­πε­ζες μέ­χρι το 2018 για να μη χρεια­στούν νέα α­να­κε­φα­λαιο­ποίη­ση.

Όπως Ισπα­νία και Ιρλαν­δία

Ου­σια­στι­κά, οι δα­νει­στές, και ό­χι μό­νο το ΔΝΤ, θέ­λουν να ε­φαρ­μο­στεί και στην Ελλά­δα το μο­ντέ­λο  της Ισπα­νίας και της Ιρλαν­δίας, ό­που οι τρά­πε­ζες συ­νερ­γά­ζο­νται με ε­ται­ρείες δια­χεί­ρι­σης  α­παι­τή­σεων α­πό μη ε­ξυ­πη­ρε­τού­με­να δά­νεια (Ε­ΔΑ­ΜΕΔ στην αρ­γκό του χρη­μα­το­πι­στω­τι­κού συ­στή­μα­τος) ή με­τα­βι­βά­ζουν σε αυ­τές τις α­παι­τή­σεις α­πό τα μη ε­ξυ­πη­ρε­τού­με­να δά­νεια σε πο­λύ χα­μη­λό­τε­ρες τι­μές α­πό την πραγ­μα­τι­κή τους α­ξία (και α­πο­κα­λού­νται α­ντί­στοι­χα Ε­ΜΑ­ΜΕΔ).
Μά­λι­στα για να γί­νει πιο ελ­κυ­στι­κό, δη­λα­δή πιο κερ­δο­φό­ρο, το προϊόν για τις ε­ται­ρείες αυ­τές η με­τα­βί­βα­ση θα πε­ρι­λαμ­βά­νει και «πρά­σι­να» δά­νεια ε­φό­σον ο δα­νειο­λή­πτης έ­χει και άλ­λα δά­νεια που δεν ε­ξυ­πη­ρε­τού­νται.
Μι­λώ­ντας στη βου­λή γι’ αυ­τό το ζή­τη­μα ο υ­πουρ­γός Οι­κο­νο­μίας Γ. Στα­θά­κης α­να­γνώ­ρι­σε πως η ί­δρυ­ση τέ­τοιων ε­ται­ρειών προ­βλέ­πε­ται α­πό το νό­μο 4354/2015 ο ο­ποίος ε­πι­τρέ­πει τη με­τα­βί­βα­ση α­παι­τή­σεων α­πό μη ε­ξυ­πη­ρε­τού­με­να δά­νεια τα ο­ποία έ­χουν δο­θεί σε ε­πι­χει­ρή­σεις με πά­νω α­πό 250 ερ­γα­ζό­με­νους και τζί­ρο ά­νω των 50 ε­κατ. ευ­ρώ και ε­κτί­μη­σε πως αυ­τή «θα πά­ρει αρ­κε­τό χρό­νο έως ό­του δια­μορ­φω­θεί στη λε­πτο­μέ­ρειά του το θε­σμι­κό πλαί­σιο βά­σει του ο­ποίου θα μπο­ρούν να ι­δρύο­νται αυ­τές οι ε­ται­ρείες».

Οι τρά­πε­ζες προ­χω­ρού­ν

Όμως οι Τρά­πε­ζες, με τις ευ­λο­γίες των δα­νει­στών έ­χουν ή­δη προ­χω­ρή­σει χω­ρίς να πε­ρι­μέ­νουν την α­πο­σα­φή­νι­ση του θε­σμι­κού πλαι­σίου, ού­τε καν την ο­λο­κλή­ρω­ση της α­ξιο­λό­γη­σης.
Η Eurobank προ­χω­ρά σε συμ­φω­νία για τη με­τα­βί­βα­ση χαρ­το­φυ­λα­κίου ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κών δα­νείων, ύ­ψους 600 ε­κατ. ευ­ρώ, ε­νώ η Alpha Bank σχη­μά­τι­σε κοι­νο­πρα­ξία με την Aktua Soluciones Financieras που θα α­να­λά­βει τη δια­χεί­ρι­ση μη ε­ξυ­πη­ρε­τού­με­νων δα­νείων ι­διω­τών (στε­γα­στι­κά και κα­τα­να­λω­τι­κά). Οι κι­νή­σεις της Eurobank και της Alpha εί­ναι η κο­ρυ­φή του τε­ρά­στιου κύ­μα­τος τέ­τοιων ε­ται­ρειών που α­να­μέ­νε­ται να φθά­σει στα ελ­λη­νι­κά πα­ρά­λια. Άλλες ο­κτώ με δέ­κα ε­ται­ρείες (θυ­γα­τρι­κές κο­λοσ­σών του κλά­δου) ή­δη κά­νει ε­πα­φές με την Τρά­πε­ζα της Ελλά­δος για τους ό­ρους και προϋπο­θέ­σεις της α­δειο­δό­τη­σης, (η σχε­τι­κή πρά­ξη δη­μο­σιεύ­θη­κε την πε­ρα­σμέ­νη ε­βδο­μά­δα).
Ενδια­φέ­ρον έ­χει αρ­χί­σει να εκ­δη­λώ­νε­ται και α­πό ξέ­νες τρά­πε­ζες. Σε σχε­τι­κά δη­μο­σιεύ­μα­τα γί­νε­ται λό­γος για την Barclays και η BNP Paribas. Και ως συ­νή­θως η ει­σβο­λή αυ­τών των ε­ται­ρειών συ­νο­δεύε­ται α­πό μια κου­στω­δία ε­μπλε­κο­μέ­νω­ν: συμ­βου­λευ­τι­κές ε­ται­ρείες που α­να­λαμ­βά­νουν την ε­ξέ­τα­ση των προο­πτι­κών κά­θε ε­πι­χεί­ρη­σης που χρω­στά­ει, δι­κη­γο­ρι­κές ε­ται­ρείες που συ­ντά­ξουν τα συμ­βό­λαια αλ­λά και call centers που θα κυ­νη­γούν τη­λε­φω­νι­κά τους δα­νειο­λή­πτες. Ένας ο­λό­κλη­ρος κλά­δος δη­μιουρ­γεί­ται πά­νω στα ε­ρεί­πια και οι «ε­πεν­δυ­τι­κές ύαι­νες», ό­πως έ­χουν ο­νο­μα­στεί, προσ­δο­κούν μέ­σο ε­τή­σιο πο­σο­στό κέρ­δους της τά­ξης του 20% κα­τα­βροχ­θί­ζο­ντας οι­κο­νο­μι­κά πτώ­μα­τα.

Αντι­προ­τά­σεις της ελ­λη­νι­κής πλευ­ράς

Τα λε­φτά εί­ναι πολ­λά και αυ­τό ε­ξη­γεί και την σφο­δρό­τη­τα της σύ­γκρου­σης σε αυ­τό το θέ­μα. Η κυ­βέρ­νη­ση βά­σι­μα ι­σχυ­ρί­ζε­ται πως τα πρά­σι­να δά­νεια έ­χουν ε­ξαι­ρε­θεί ρη­τά α­πό το μνη­μό­νιο του κα­λο­και­ριού αλ­λά το αυ­τί του κουαρ­τέ­του δεν ι­δρώ­νει.
Η κυ­βερ­νη­τι­κή πρό­τα­ση, προ­βλέ­πει την προ­στα­σία για μια τριε­τία α­πό την πώ­λη­ση σε funds των κόκ­κι­νων στε­γα­στι­κών δα­νείων πρώ­της κα­τοι­κίας, αλ­λά και των δα­νείων που έ­χουν υ­πο­θή­κη ή προ­ση­μείω­ση την πρώ­τη κα­τοι­κία, δη­λα­δή κα­τα­να­λω­τι­κά και κόκ­κι­να δά­νεια μι­κρο­με­σαίων ε­πι­χει­ρή­σεων. Πα­ράλ­λη­λα, για ό­σα δά­νεια δεν έ­χουν υ­πο­θή­κη την πρώ­τη κα­τοι­κία, η κυ­βέρ­νη­ση προ­τεί­νει ε­ξαί­ρε­ση α­πό την πώ­λη­ση σε funds ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κών δα­νείων ύ­ψους έως 500.000 ευ­ρώ, δα­νείων ε­λεύ­θε­ρων ε­παγ­γελ­μα­τιών ύ­ψους μέ­χρι 250.000 ευ­ρώ και κα­τα­να­λω­τι­κών δα­νείων έως 20.000 ευ­ρώ.
Η πρό­τα­ση αυ­τή δεν συ­ζη­τή­θη­κε καν, κα­θώς οι δα­νει­στές θεω­ρούν πως έ­τσι προ­στα­τεύε­ται το 42%-45% των κόκ­κι­νων δα­νείων,  α­φαι­ρώ­ντας έ­τσι α­πό τις «ύαι­νες» έ­να ση­μα­ντι­κό κομ­μά­τι της «τρο­φής τους».
Και ε­δώ εί­ναι το κρί­σι­μο δί­λημ­μα που έ­χει να α­ντι­με­τω­πί­σει η κυ­βέρ­νη­ση στο δεύ­τε­ρο γύ­ρο της δια­πραγ­μά­τευ­σης. Αν ε­πι­μεί­νει, και σω­στά, στην προ­στα­σία της πρώ­της κα­τοι­κίας ε­ξαι­ρώ­ντας α­πό τη δυ­να­τό­τη­τα με­τα­βί­βα­σης ό­σα δά­νεια συν­δέ­ο­νται με αυ­τήν ό­πως ι­σχύει και τώ­ρα (μέ­χρι τις 15 Απρι­λίου) μπο­ρεί να πε­τύ­χει μια συμ­φω­νία αυ­τή να πα­ρα­τα­θεί για δύο α­ντί τριών ε­τών ό­πως ή­ταν η αρ­χι­κή της πρό­τα­ση. Αλλά εί­ναι σί­γου­ρο πως σε α­ντάλ­λαγ­μα οι δα­νει­στές (ε­πα­να­λαμ­βά­νου­με, ό­χι μό­νο το ΔΝΤ) δεν θα δεχ­θούν να ε­ξαι­ρε­θούν τα ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κά δά­νεια έως 500.000 ευ­ρώ, τα δά­νεια ε­λεύ­θε­ρων ε­παγ­γελ­μα­τιών έως 250.000 ευ­ρώ και τα κα­τα­να­λω­τι­κά μέ­χρι 20.000 ευ­ρώ. Θα πρό­κει­ται για μια ε­τε­ρο­βα­ρή συμ­φω­νία για­τί στην ου­σία ού­τε οι τρά­πε­ζες, ού­τε και οι «ύαι­νες» εν­δια­φέ­ρο­νται για τα μι­κρά α­κί­νη­τα των ι­διω­τών α­πό τα ο­ποία δεν θεω­ρούν πως μπο­ρούν βρα­χυ­πρό­θε­σμα να α­πο­σπά­σουν υ­ψη­λές α­πο­δό­σεις. Οι ε­ται­ρείες δια­χεί­ρι­σης ο­ρέ­γο­νται τις ε­πι­χει­ρή­σεις που εί­τε μέ­σω της ρευ­στο­ποίη­σης των πε­ριου­σια­κών τους στοι­χείων εί­τε μέ­σω αλ­λα­γών στο μά­νατ­ζμε­ντ, πε­ρι­κο­πών και α­πο­λύ­σεων μπο­ρούν να α­πο­φέ­ρουν κέρ­δη.  Έτσι ό­μως δεν θα προ­κύ­ψει α­νά­πτυ­ξη αλ­λά με­γα­λύ­τε­ρη κοι­νω­νι­κή ε­ρή­μω­ση.

Σκύλ­λα και Χά­ρυ­βδη

Προ­φα­νώς αυ­τό υ­πο­νοού­σε ο συ­ντά­κτης της α­να­κοί­νω­σης του υ­πουρ­γείου Οι­κο­νο­μι­κών την πε­ρα­σμέ­νη ε­βδο­μά­δα ό­ταν τό­νι­ζαν πως οι προ­τά­σεις του ΔΝΤ βο­η­θούν τους πλού­σιους αλ­λά και ο γε­νι­κός γραμ­μα­τέ­ας Δη­μο­σιο­νο­μι­κής Πο­λι­τι­κής που κα­τη­γό­ρη­σε τους δια­πραγ­μα­τευ­τές του Τα­μείου για «συ­μπε­ρι­φο­ρά Σάι­λοκ». Αλλά η ου­σία της δή­λω­σης Κου­τε­ντά­κη δεν εί­ναι τα καρ­φιά προς το ΔΝΤ αλ­λά η έμ­με­ση ο­μο­λο­γία πως αυ­τή η συ­μπε­ρι­φο­ρά ε­δρά­ζε­ται σε μια σκλη­ρή για την ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση πραγ­μα­τι­κό­τη­τα: πως τα τα­μεια­κά δια­θέ­σι­μα του δη­μο­σίου (έ­στω και με το «μα­ξι­λα­ρά­κι» των α­πο­θε­μα­τι­κών των Τα­μείων που δεν έ­χουν κα­τα­τε­θεί στην ΤτΕ ό­πως προέ­βλε­πε η Πρά­ξη Νο­μο­θε­τι­κού Πε­ριε­χο­μέ­νου) δεν διαρ­κούν πά­νω α­πό τρεις – τέσ­σε­ρις μή­νες τη στιγ­μή που πρέ­πει να κα­τα­βλη­θούν 4 δισ. ευ­ρώ σε τό­κους και χρε­ο­λύ­σια έως το κα­λο­καί­ρι.
Κο­ντο­λο­γίς, αν γλυ­τώ­σει η πρώ­τη κα­τοι­κία πολ­λών δα­νειο­λη­πτών α­πό τη Σκύλ­λα της με­τα­βί­βα­σης της ο­φει­λής σε fund, συ­νο­λι­κά η δια­πραγ­μά­τευ­ση για την α­ξιο­λό­γη­ση δύ­σκο­λα δεν θα κα­τα­λή­ξει στη Χά­ρυ­βδη σκλη­ρών μέ­τρων. Η κυ­βέρ­νη­ση θα μπο­ρεί βά­σι­μα να ι­σχυ­ρι­στεί πως α­πέ­φυ­γε α­κό­μη χει­ρό­τε­ρα μέ­τρα αλ­λά δεν θα έ­χει κά­νει βή­μα­τα α­πε­γκλω­βι­σμού α­πό τη μέγ­γε­νη των δα­νει­στών. Εξάλ­λου ο Σόι­μπλε φρό­ντι­σε να προσ­γειώ­σει ό­σους προσ­δο­κού­σαν μια κά­θαρ­ση του ελ­λη­νι­κού δρά­μα­τος μέ­σω της ε­λά­φρυν­σης του χρέ­ους.
Το μέλ­λον σί­γου­ρα θα διαρ­κέ­σει πο­λύ.

•