Ενώ, λόγω των διακοπών του Πάσχα, η διαπραγμάτευση για την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης έχει βάλει μια άνω τελεία, η συζήτηση για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης έχει αναζωπυρωθεί. Αφορμή για το τελευταίο είναι η αιματηρή επίθεση στις Βρυξέλλες, η τρίτη τους τελευταίους 14 μήνες, σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Στις επάλξεις ευρωπαίοι ηγέτεςΤην Πέμπτη συνεδρίασαν οι υπουργοί Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και Ασφάλειας της ΕΕ με τον αρμόδιο Επίτροπο Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας Δημήτρη Αβραμόπουλο να τονίζει εισηγητικά πως «χωρίς καλύτερο έλεγχο των εξωτερικών συνόρων μας, δεν μπορούμε να έχουμε μια ασφαλή κυκλοφορία των πολιτών. Γι’ αυτό προτείναμε συστηματικούς ελέγχους για αυτούς που εισέρχονται και για αυτό προτείναμε την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή». Αυτό το πνεύμα περιλήφθηκε στην κοινή απόφαση της Συνόδου, που μεταξύ άλλων, θέτει ως στόχο την καταπολέμηση των στρατηγικών επικοινωνίας όσων υποστηρίζουν τη ρητορική του ΙΣΙΣ και επομένως θέτει ως επιτακτική ανάγκη τον εντοπισμό αυτών των ανθρώπων στις τοπικές κοινωνίες για την ανακοπή της ριζοσπαστικοποίησης άλλων ανθρώπων.
Στο ίδιο πλαίσιο της «αντιμετώπισης της τρομοκρατίας» ο γάλλος πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς δήλωσε την περασμένη Τετάρτη πως «οι τρομοκράτες κρύβονται μέσα στις κοινωνίες μας και από εκεί ξεκίνησαν πόλεμο εναντίον μας. Πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να πολεμήσουμε». Από κοντά και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος αναφέρθηκε «στην εγγύηση της ασφάλειας των λαών μας», επίκληση που εκμεταλλεύτηκε στο έπακρον και ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζητώντας με επιστολή του «να διεξαχθεί προ ημερησίας διάταξης συζήτηση των πολιτικών αρχηγών στη βουλή με θέμα την ασφάλεια των πολιτών». Άλλωστε, η επίκληση της ασφάλειας και η απαίτηση λήψης κατασταλτικών μέτρων ήταν πάντοτε προνομιακό πεδίο για τη Νέα Δημοκρατία.
Με αφορμή, λοιπόν, την αιματηρή επίθεση στις Βρυξέλλες ξαναπαρουσιάζονται όλοι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες ως εν δυνάμει «τρομοκράτες», δικαιολογώντας έτσι αποφάσεις για περαιτέρω θωράκιση. Και αυτή τη γραμμή, μιας Ευρώπης-φρούριο προσπαθούν να περάσουν και τα συστημικά ΜΜΕ. Χαρακτηριστικά ο Γ. Πρετεντέρης στα Νέα της Πέμπτης [24.3] αναφέρει πως η Ευρώπη πρέπει να γίνει φρούριο «διότι απειλείται η εσωτερική και εξωτερική ασφάλειά της», προσθέτοντας πως «η πλειοψηφία των Ευρωπαίων είναι λογικοί άνθρωποι και θα επιλέξουν λογικές λύσεις. Δεν θα κάτσουν με σταυρωμένα χέρια να τους τινάζουν τα αεροδρόμια και τα μετρό». Από εκεί που είχε ξεκινήσει δειλά δειλά η συζήτηση για την ανάγκη πολιτικών ένταξης των προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη, ο χρόνος γύρισε πίσω, στον αποκλεισμό των ανθρώπων έξω από τα ευρωπαϊκά σύνορα.
Ευρώπη-φρούριοΣχεδόν αναμενόμενη, λοιπόν, ήταν η απόφαση της Πολωνίας να αρνηθεί στο εξής να υποδέχεται μετανάστες στο έδαφός της, στο πλαίσιο του προγράμματος μετεγκατάστασης που έχει συμφωνήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Από κοντά και η Φινλανδία, που αποφάσισε διμερώς με τη Ρωσία την απαγόρευση διέλευσης μεταναστών από τα σύνορα των δύο κρατών κλείνοντας για έξι μήνες την αρκτική οδό με κατεύθυνση το χώρο Σένγκεν. Η συμφωνία των 28 με την Τουρκία φαίνεται πως καταρρέει, με μόνη την ελληνική κυβέρνηση, να επιμένει στην εφαρμογή της και να εγκαλεί τους υπόλοιπους για την παραβίασή της. Μάλιστα, ο Αλ. Τσίπρας ανέφερε σε συνεδρίαση της ΠΓ του ΣΥΡΙΖΑ πως «η αντιμετώπιση του προσφυγικού ως κοινού ευρωπαϊκού προβλήματος, η λύση του οποίου βασίζεται στη συνεργασία με την Τουρκία και όχι στη ντε φάκτο νομιμοποίηση μονομερών πρακτικών, είναι μια θετική εξέλιξη». Ακόμα σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο Γ. Κυρίτσης σχετικά με τη συνεδρίαση του κυβερνητικού συμβουλίου προσφυγικής και μεταναστευτικής πολιτικής, εγκρίθηκε σχέδιο για δημιουργία 30.000 θέσεων φιλοξενίας τις επόμενες 20 ημέρες, ενώ την Τετάρτη θα κατατεθεί νομοσχέδιο για ζητήματα που απαιτούν νομικές ρυθμίσεις και αφορούν τη συμφωνία.
Πάντως, διεθνείς και ευρωπαϊκοί θεσμοί, αλλά και ΜΚΟ κάθε άλλο παρά θετική χαρακτήρισαν τη συμφωνία αυτή, παίρνοντας σαφείς αποστάσεις και επισημαίνοντας τους κινδύνους που ενέχει. Επιφυλακτικοί ήταν και βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η Α. Καββαδία και η Β. Κατριβάνου, καθώς και η ευρωομάδα της Αριστεράς, η οποία δια της προέδρου της Γκάμπι Ζίμμερ τόνισε: «Η ΕΕ δεν πρέπει να προσλάβει την Τουρκία ως «μπράβο» της, επειδή δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις δικές της νομικές και ηθικές της υποχρεώσεις». Πάντως, ο ΟΗΕ ανακοίνωσε πως στις 9 Απριλίου θα επανεκκινήσουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες για τη Συρία.
Στον πάγο η αξιολόγησηΟ πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ενημέρωσε τα μέλη της Γραμματείας και για την πορεία της διαπραγμάτευσης τονίζοντας ότι είναι προς όφελος όλων των πλευρών η άμεση ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Ο ίδιος διαπίστωσε κοινό έδαφος μεταξύ της ελληνικής και της ευρωπαϊκής πλευράς, υπογραμμίζοντας πως απαιτήσεις, όπως αυτές για περικοπές των κύριων συντάξεων, δεν απορρέουν από τη συμφωνία του καλοκαιριού και δεν πρόκειται να γίνουν αποδεκτές.
Εν τω μεταξύ, ομάδες εργασίας του υπουργείου Οικονομικών εργάζονται πυρετωδώς, ώστε να διαμορφώσουν προτάσεις που θα γίνουν αποδεκτές από τους θεσμούς, αλλά και θα συνάδουν με τις θέσεις της ελληνικής πλευράς. Αυτές τις μέρες ετοιμάζεται πρόταση που αφορά τη φορολόγηση οχημάτων και τα τέλη κυκλοφορίας, που θα περιληφθεί στα μέτρα ύψους 1,8 δισ. που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ενώ σύμφωνα με τον Τρύφωνα Αλεξιάδη έχει βρεθεί κοινός τόπος στα κίνητρα για το πλαστικό χρήμα, την αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου καπνικών προϊόντων και την εθελοντική αποκάλυψη αδήλωτων κεφαλαίων. Ακόμα φαίνεται πως έχει συμφωνηθεί η αύξηση του ειδικού τέλους κινητής τηλεφωνίας, όπως και η επιβολή ειδικού τέλους κατανάλωσης για τη χρήση υπηρεσιών συνδρομητικής τηλεόρασης.
Με ή χωρίς ΔΝΤ;Και ενώ η επίσημη διαπραγμάτευση έχει μπει «στον πάγο», οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται πυρετωδώς, φέρνοντας και πάλι στο προσκήνιο τις αγεφύρωτες διαφορές μεταξύ της ελληνικής πλευράς και του ΔΝΤ. Ο γενικός γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής, Φρ. Κουτεντάκης, επέκρινε την τακτική της καθυστέρησης της αξιολόγησης και χαρακτήρισε την «τακτική των δόσεων με το σταγονόμετρο ως συμπεριφορά Σάιλοκ», ενώ άσκησε κριτική στο γεγονός ότι αμφισβητούνται συνεχώς τα στοιχεία που παρέχει η ελληνική πλευρά, «χωρίς να μας εξηγούν πώς υπολογίζουν τα δικά τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εκτίμηση του ΔΝΤ ότι το 2015 θα κλείσει με πρωτογενές έλλειμμα -0,6% του ΑΕΠ».
Από την πλευρά του ο κ. Σόιμπλε άφησε να εννοηθεί πως ενδέχεται να απουσιάσει το ΔΝΤ από την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης λέγοντας αναφερόμενος στις συντάξεις, πως «αν για τους λόγους που ξέρουμε, δεν υπάρχει πολύς χώρος για ελιγμούς στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση, τότε οι τρεις θεσμοί πρέπει μαζί με την ελληνική κυβέρνηση να δουλέψουν, ώστε να βρουν κάτι άλλο αντ’ αυτού».
Σενάρια συμφωνίαςΤον επόμενο μήνα θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις, με στόχο την επικύρωση συμφωνίας στο Γιούρογκρουπ του Άμστερνταμ στις 22 Απριλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ε» τρεις είναι οι ενδεχόμενες λύσεις για την κατάληξη σε συμφωνία. Η πρώτη είναι να απαιτήσει η Ευρωζώνη από την Ελλάδα τη συμπλήρωση του στόχου του 3,5% πλεονάσματος το 2018 και να γίνει αποδεκτή μια μηδαμινή μείωση του χρέους. Σε αυτή την περίπτωση, η αποχώρηση του ΔΝΤ θα ήταν βέβαιη. Η δεύτερη είναι να μειωθεί σχετικά ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος, επομένως να περάσει η πρόταση του ΔΝΤ για μείωση του χρέους. Η τρίτη είναι να υπάρξουν αμοιβαίες υποχωρήσεις, με το ΔΝΤ να μην απαιτεί νέα μέτρα, τους Ευρωπαίους να μπαίνουν στη συζήτηση για το χρέος συναινώντας σε ένα σχετικό κούρεμα και την ελληνική πλευρά να δέχεται κάποια επιπλέον μέτρα. Καμία από τις τρεις εκδοχές δεν αφήνει αλώβητη την Ελλάδα, όμως οι εκτιμήσεις πολλών συντείνουν στην άποψη πως η τρίτη εκδοχή είναι η πιο πιθανή και πιο συμφέρουσα.
Ιωάννα Διαλεισμά