«Η ΚΙΒΩΤΟΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ»Όσο υπάρχουν άνθρωποι...Του Στράτου ΚερσανίδηΕκτός από τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα υπάρχουν και οι άνθρωποι. Είναι εκείνοι που αφήνουν το στίγμα τους, που επηρεάζουν τα γεγονότα, που στέκονται πέρα από ιδεολογίες ή ιδεοληψίες και, απλά, πράττουν το καθήκον τους απέναντι σε κάτι μεγαλύτερο, σε κάτι που ξεπερνά τα χρονικά όρια του ανθρώπινου βίου και των ιστορικών γεγονότων. Μια τέτοια ιστορία επιλέγει ο μεγάλος ρώσος σκηνοθέτης, Αλεξάντερ Σοκούροφ, και την παρουσιάζει με το μέσο που ξέρει πολύ καλά να χειρίζεται: τον κινηματογράφο. Το αποτέλεσμα είναι η ταινία «Η κιβωτός των ανθρώπων» (Francofonia).
Στις 14 Ιουνίου 1940, το Παρίσι, πέντε εβδομάδες μετά από την επίθεση που δέχτηκε η Γαλλία, κατελήφθη από τους ναζί. Όπως είναι φυσικό μαζί με την πόλη έπεσαν στα χέρια και όλοι οι θησαυροί της γαλλικής πρωτεύουσας, ανάμεσα στους οποίους ήταν και το Μουσείο του Λούβρου. Το τι αντιπροσωπεύει το συγκεκριμένο μουσείο αλλά και όλα σχεδόν τα μουσεία του κόσμου, νομίζω πως είναι περιττό να αναλυθεί περαιτέρω καθώς είναι πέρα για πέρα αντιληπτό. Θα χρησιμοποιήσω μόνο μια λέξη από τον τίτλο της ταινίας: «Κιβωτός». Στον πόλεμο, σε κάθε πόλεμο τα πρώτα θύματα, εκτός από τους ανθρώπους, είναι τα μνημεία, είναι τα έργα τέχνης μέσα στα οποία περικλείεται η μνήμη του παρελθόντος, το DNA του ανθρώπινου πολιτισμού. Ας δούμε λοιπόν, τι αφηγείται η ταινία του Σοκούροφ.
Δύο άνδρες, ο Ζακ Ζογιάρ, διευθυντής στο Μουσείο του Λούβρου στα χρόνια της γερμανικής κατοχής, και ο κόμης Φραγκίσκος Βολφ-Μέτερνιχ, αξιωματικός των ναζί στο Παρίσι συνεργάστηκαν για να συντηρηθούν οι θησαυροί του μουσείου αλλά και να σωθούν από τη μεταφορά τους στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Οι δύο αυτοί άνδρες μετά τον πόλεμο κατηγορήθηκαν και φυλακίστηκαν ως ναζιστές αλλά σύντομα αποκαταστάθηκαν και τιμήθηκαν με το μετάλλιο της Λεγεώνας της Τιμής για το έργο που προσέφεραν. Αυτό είναι το θέμα με το οποίο καταπιάνεται ο μέγας Σοκούροφ σε αυτήν την ταινία- κομψοτέχνημα. Πρόκειται για ένα λεπτομερές κέντημα στο οποίο ο δημιουργός προσέχει και την παραμικρή λεπτομέρεια προκειμένου να επιτύχει ένα υψηλό αισθητικό αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα όμως με τα γεγονότα και τη δράση των δύο ανδρών, ο σκηνοθέτης εξετάζει, με αφορμή το Λούβρο, τη σχέση ανάμεσα στην τέχνη, τη δημοκρατία και την εξουσία.
Μέσα στους διαδρόμους του μουσείου κυκλοφορεί η Μαριόν, η γυναίκα - σύμβολο της Γαλλικής Δημοκρατίας και ο Μέγας Ναπολέων! Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη, λέει η Μαριόν και ο σκηνοθέτης σαρκάζει για τα χαμένα ιδανικά της Ευρώπης. Κι ο Ναπολέων, ως αυτοκράτορας περιφέρεται αυτάρεσκα μέσα στο μουσείο και δείχνει τους πίνακες που τον απεικονίζουν, σε μια συμβολική αλλά και αυστηρή ματιά του σκηνοθέτη προς την εξουσία. Τέχνη, μουσείο, δύο άνδρες και ένας συνεχής, υπόγειος πολιτικός σχολιασμός.
Η ταινία ανήκει στην κατηγορία αυτού που αποκαλούμε δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ. Ταυτόχρονα όμως είναι και μια ταινία η οποία κινείται εντός των ορίων της υψηλής τέχνης. Με λίγα λόγια έχουμε να κάνουμε με ένα μεγαλειώδες κινηματογραφικό επίτευγμα από τον Αλεξάντερ Σοκούροφ, ο οποίος αποτίοντας φόρο τιμής στην ιστορική μνήμη, επιλέγει να κλείσει την ταινία του με τον ύμνο της Σοβιετικής Ένωσης. Ο Σοκούροφ υπενθυμίζει πως μια κιβωτός της μνήμης του ανθρώπινου πολιτισμού και της ιστορίας είναι και ο κινηματογράφος. Αυτή η κιβωτός ανοίγει για να βγουν από μέσα της δύο χαρακτήρες, δύο άνθρωποι οι οποίοι πέρα από ιδεολογίες και ιδεοληψίες, συνεργάστηκαν για κάτι πολύ πιο μεγάλο. Για κάτι που ξεπερνά το πεπερασμένο του βίου και των μεγάλων ιστορικών γεγονότων.
strakersan@gmail.comkersanidis.wordpress.com 35ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣΈλληνες στην Πόλη Αυτό που το 1982 ξεκίνησε ως κινηματογραφική εβδομάδα, μετά από 35 χρόνια έχει μετατραπεί στην πιο σημαντική κινηματογραφική εκδήλωση στην Τουρκία, με διεθνή ακτινοβολία. Ο λόγος για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Κωνσταντινούπολης, το οποίο αρχίζει την ερχόμενη Πέμπτη 7 και θα διαρκέσει ως τις 17 Απριλίου 2016. Επίκεντρό του είναι το διεθνές τμήμα, στο οποίο φέτος θα συμμετάσχουν 15 ταινίες διεκδικώντας τη Χρυσή Τουλίπα.
Ανάμεσά τους και η ταινία «Interruption» του Γιώργου Ζώη, η οποία πριν από μερικές μέρες κέρδισε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Η ταινία παίζοντας με τους ρόλους του αρχαίου μύθου, μετατρέπει την τέχνη σε ζωή και τη ζωή σε τέχνη. Ολόκληρη είναι γυρισμένη μέσα σε ένα θέατρο και το 68% επάνω στη σκηνή του θεάτρου. Το σενάριο και η σκηνοθεσία συναντώνται σε έναν κοινό τόπο ο οποίο είναι η καταβύθιση του ατόμου στο εντός του. Στιγμές μεγάλης έντασης, μια διαρκής απειλή στριφογυρίζει ανάμεσα στα πρόσωπα του έργου, η θεατρική σκηνή έχει μετατραπεί σε μικρογραφία του κόσμου.
Μεγάλο ενδιαφέρον, και όχι μόνο για το τουρκικό κοινό, έχει και το εθνικό διαγωνιστικό τμήμα, στο οποίο την αντίστοιχη Χρυσή Τουλίπα θα διεκδικήσουν 11 ταινίες. Χαρακτηριστικό για τη φετινή εκδήλωση, που αφορά τον ελληνικό κινηματογράφο, είναι πως υπάρχει σημαντική παρουσία της χώρας μας, κάτι που είχε αρκετά χρόνια να συμβεί.
Στο τμήμα Ζώνη Εξόρυξης (Mined Zone), το οποίο, όπως αναφέρεται, απευθύνεται σε σινεφίλ που εξερευνούν, συμμετέχει ακόμη μια ταινία που είδαμε στη Θεσσαλονίκη, το «Σύμπτωμα» του Άγγελου Φραντζή. Είναι μια ταινία του φανταστικού κινηματογράφου, με θέμα την καταδίωξη ενός παράξενου πλάσματος με κέρατα, το οποίο αναστατώνει την ήσυχη ζωή των κατοίκων σε ένα απομονωμένο νησί.
Ένα άλλο τμήμα είναι το ονομαζόμενο Αντικαταθλιπτικό, στο οποίο συμμετέχουν 10 ταινίες, κοινός άξονας των οποίων είναι διασκέδαση και το γέλιο. Έτσι σύμφωνα με τα λεγόμενα της ιδίας της σκηνοθέτιδας, Αθηνάς Ραχήλ Τσαγγάρη, η οποία υποστηρίζει πως η ταινία της είναι κωμωδία, σε αυτό το τμήμα ανήκει το «Chevalier». Μια εξαιρετική ταινία - ακτινογραφία των κοινωνικών αντιθέσεων και αντιπαραθέσεων με πολύ καλές ερμηνείες. Και μιας και αναφέρομαι στις ερμηνείες, σας θυμίζω πως ανάμεσα στους πρωταγωνιστές περιλαμβάνεται και ο Σάκης Ρουβάς. Η ιδιαίτερη αναφορά στο όνομά του έχει να κάνει με το γεγονός πως ο Ρουβάς περιλαμβάνεται ανάμεσα στους επίσημους προσκεκλημένους του Φεστιβάλ της Κωνσταντινούπολης.
Επίσης, έχουμε συμμετοχή και στην κριτική επιτροπή για τα βραβεία Audentia (στα λατινικά: κουράγιο, γενναιότητα), τα οποία απονέμονται για πρώτη φορά παγκοσμίως σε γυναίκα σκηνοθέτιδα. Μέλος στην τριμελή κριτική επιτροπή είναι ο σκηνοθέτης, Άγγελος Φραντζής.
Τέλος, συμμετέχει στο τμήμα Από τον Κόσμο των Φεστιβάλ, η ταινία «Ανθρωπάκια» (Little Men) του Άιρα Σακς, στην οποία είναι συμπαραγωγός ο Χρήστος Κωνσταντακόπουλος.
Περισσότερα από την Κωνσταντινούπολη την ερχόμενη Κυριακή.
Στρα. Κερ. ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ«Suntan» του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου: Ο Κωστής, ένας 40ρης γιατρός ο οποίος φτάνει στην Αντίπαρο για αναλάβει υπηρεσία στο τοπικό νοσοκομείο, γνωρίζεται με μια παρέα νέων τουριστών. Ανάμεσα στην παρέα είναι και η Άννα, μια 19χρονη κοπέλα την οποία ο Κωστής θα ερωτευτεί παράφορα. Η ταινία είναι ένα ψυχολογικό δράμα με σασπένς και χιούμορ.
«Στην αγκαλιά του φιδιού» (El abrazo de la sarpiente) του Σίρο Γκέρα: Δύο επιστήμονες, με μια χρονική απόσταση κάποιων δεκαετιών, αναζητούν στη ζούγκλα του Αμαζονίου ένα φυτό με θεραπευτικές ιδιότητες. Η αναζήτησή τους, θα τους οδηγήσει στα ίχνη ενός Σαμάνου, ο οποίος είναι ο τελευταίος επιζών μιας φυλής. Μια εθνογραφική προσέγγιση στο επίκεντρο της οποία βρίσκεται η βίαιη εισβολή του δυτικού «πολιτισμού» στη ζούγκλα του Αμαζονίου.
«Το μάθημα» (Urok) των Κριστίνα Γκρόζεβα, Πέταρ Βαλτσάνοφ: Η Ναντέζντα είναι μια νεαρή καθηγήτρια σε μια μικρή πόλη στη Βουλγαρία. Μέσα στην τάξη της υπάρχει κάποιος κλέφτης. Ταυτόχρονα απειλείται με κατάσχεση της περιουσίας της επειδή ο σύζυγός της αγόρασε ένα φορτηγό, το οποίο όμως δυσκολεύεται να εξοφλήσει. Έτσι αναγκάζεται να ληστέψει μια τράπεζα. Τώρα δεν έχει τι να συμβουλέψει τον κλέφτη της τάξης της που στο μεταξύ έχει ανακαλύψει. Η ταινία κέρδισε το Χάλκινο Αλέξανδρο και το βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
«Έντι ο αέτος» (Eddie the eagle) του Ντέξτερ Φλέτσερ: Πάσχει από υψοφοβία, δεν βλέπει καλά κι όμως παίρνει, ως σκιέρ, μέρος στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες και κατατάσσεται τελευταίος. Μια συγκινητική κι αστεία αθλητική ιστορία.
«10 clover field lane» του Νταν Τράχτενμπεργκ: Ξυπνώντας από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα, μια νεαρή κοπέλα βρίσκεται στο υπόγειο ενός ανθρώπου που λέει ότι έσωσε τη ζωή της από μια χημική επίθεση που έκανε ένα τέρας.
«Το λευκό πραξικόπημα» (El golpe blanco) των Γουόλτερ Χαϊνόφσκι, Τζέραρντ Σόιμαν: Ντοκιμαντέρ που αποκαλύπτει το ρόλο της Σι Άι Έι στο πραξικόπημα του 1973 στη Χιλή.
Σινεφίλ