Εχουν περάσει ήδη τρεις μήνες από τις βουλευτικές εκλογές της 20ης Δεκέμβρη 2015 και ένας μήνας από την καταψήφιση στη Βουλή του κυβερνητικού προγράμματος του Σοσιαλιστικού Κόμματος (Σ.Κ) και του νεοφιλελεύθερου, Πολίτες (Θιουδαδάνος). Η δημόσια επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για σχηματισμό κυβέρνησης πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη (29/3), με τη συνάντηση του γενικού γραμματέα των Σοσιαλιστών, Π. Σάντσεθ, και του Π. Ιγγλέσιας. Παρά τις ουσιαστικές υποχωρήσεις του Ποδέμος, δεν φαίνεται να είναι εφικτή η συμφωνία σ’ ένα κοινά αποδεκτό κυβερνητικό σχήμα. Τα μέχρι σήμερα δεδομένα, συνυπολογίζοντας τον αριθμό θετικών ψήφων ή αποχών που απαιτούνται, δεν βγάζουν κυβέρνηση, αλλά εκλογές στις 26 Ιουνίου.
Τα αδιέξοδα της διαπραγμάτευσηςΤο Σ.Κ, και συγκεκριμένα ο Π. Σάντσεθ, θέτει ως απαράβατο όρο τη συμμετοχή των Θιουδαδάνος σε ενδεχόμενη κυβέρνηση και δηλώνει ότι δεν πρόκειται να είναι υποψήφιος πρωθυπουργός, αν δεν έχει τη στήριξη και των 40 βουλευτών τους. Επιπλέον, θεωρεί ότι το κυβερνητικό πρόγραμμα που κατατέθηκε στη Βουλή (και καταψηφίστηκε ως αντιλαϊκό από την Αριστερά) αποτελεί τη βάση των διαπραγματεύσεων.
Το Ποδέμος δεν αποδέχεται τη συμμετοχή των Πολιτών και αντιπροτείνει «κυβέρνηση της αλλαγής» Σοσιαλιστών–Αριστερών κομμάτων. Τελικά, με στόχο να φύγει η Δεξιά και να αποφευχθούν νέες εκλογές, ο Π. Ιγκλέσιας αποδέχτηκε στήριξη από τους Πολίτες (θετική ψήφο ή αποχή), αλλά και διαπραγματεύσεις μαζί τους. Μάλιστα, για να διευκολύνει τη διαπραγμάτευση, απέσυρε τη διεκδίκηση της θέσης του αντιπροέδρου σε ενδεχόμενη κυβέρνηση. Στο «καυτό» ζήτημα του δημοψηφίσματος στην Καταλονία πρότεινε συνάντηση του Σ.Κ και του Ποδέμος της Καταλονίας για αναζήτηση «ισοδύναμης» πρότασης με το δημοψήφισμα.
Την επομένη ημέρα της συνάντησης ανακοινώθηκαν τρεις υποχωρήσεις από το προεκλογικό οικονομικό πρόγραμμα του Ποδέμος: λιγότερο αναδιανεμητικό φορολογικό σύστημα, χαμηλότερη ετήσια αύξηση των δημόσιων δαπανών, προσωρινή διατήρηση μεταρρύθμισης της κυβέρνησης του Σ.Κ σχετικής με τις εργασιακές σχέσεις.
Λίγη ώρα μετά το τέλος της συνάντησης, ο Α. Ριβέρα δηλώνει ότι «μια κυβέρνηση με συμμετοχή του Ποδέμος είναι χειρότερο και από τις πρόωρες εκλογές» και ότι σε κάθε περίπτωση θα καταψηφίσει μια τέτοια πρόταση. Επιμένει, δε, ότι μια κυβέρνηση για να είναι βιώσιμη και αποτελεσματική, προϋποθέτει την ανοχή έστω του Λαϊκού κόμματος, που εκτός από πρώτο κόμμα στις εκλογές, διαθέτει την πλειοψηφία στη Γερουσία, από την οποία εξαρτάται κάθε μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
Η Ενωμένη Αριστερά (Ε.Α) συναντήθηκε στις 17/3 με το Σ.Κ. Ο Α. Γκαρθόν προκρίνει κυβέρνηση της Αριστεράς και τονίζει ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία Σ.Κ-Ποδέμος θα πάμε σε εκλογές.
Όσο για το Μ. Ραχόϊ, προετοιμάζει το κόμμα του για εκλογές εδώ και καιρό, και περιμένει να αποτύχει και αυτός ο κύκλος των διαπραγματεύσεων, αφού πιστεύει ότι «ο Ριβέρα δεν θα στηρίξει και πολύ περισσότερο δεν θα συμμετάσχει σε κυβέρνηση με το Ποδέμος».
Πρωτόγνωρες συνθήκεςΗ ανατροπή των αυτοδυναμιών και του δικομματισμού, σε συνδυασμό με έναν εκλογικό νόμο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του και η δυναμική παρουσία του Ποδέμος στις πολιτικές εξελίξεις, δημιουργούν πρωτόγνωρες συνθήκες για όλα τα πολιτικά κόμματα και παράγουν ή οξύνουν εσωτερικές κρίσεις. Πιο διεξοδικά:
Λαϊκό Κόμμα
Στις 28/3/2015 συγκλήθηκε η Εθνική Εκτελεστική Επιτροπή, όπου ο πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός, Χ. Μ. Αθνάρ, που συμμετέχει ως επίτιμο μέλος, έθεσε επιτακτικά την ανάγκη σύγκλισης ανοικτού συνεδρίου και εκλογή νέας ηγεσίας, δηλώνοντας ότι δεν θα είναι υποψήφιος. Άσκησε εκ νέου κριτική στο Ραχόϊ για τη μετεκλογική του στάση, τονίζοντας ότι η πρωτιά στις εκλογές δεν πρέπει να αποκρύπτει το γεγονός ότι το Λ.Κ έχασε σημαντικό αριθμό ψήφων και εδρών και ζητά. Τις απόψεις αυτές συμμερίζονται και πολλά στελέχη του Λ.Κ.
Σ.Κ: Το Ποδέμος διχάζει
Σημαντικό μέρος των στελεχών του Σ.Κ, που καταγράφεται ως «δεξιά πτέρυγα», είναι σταθερά και ανοικτά κατά κυβερνητικής συνεργασίας με το Ποδέμος και ταυτόχρονα αμφισβητούν τον Π. Σάντσεθ ως γενικό γραμματέα. Η ηγέτιδα της «δεξιάς πτέρυγας» Σουζάνα Ντίας, πρόεδρος της κυβέρνησης της Ανδαλουσίας που φιλοδοξεί να διαδεχθεί τον Π. Σάντσεθ, ζητά δημόσια από τον Σάντσεθ να σεβαστεί στις διαπραγματεύσεις την καχυποψία του κόμματος στην Ανδαλουσία απέναντι στο Ποδέμος!
Ενωμένη Αριστερά
H προϋπάρχουσα κρίση φυσιογνωμίας και συμμαχιών στην Ενωμένη Αριστερά, βάθυνε τόσο στη διάρκεια των εκλογών όσο και μετεκλογικά. Εν όψει του 11ου συνεδρίου της (4-5/6/2016) διεξάγεται ανοικτός διάλογος για όλα τα κρίσιμα θέματα.
Ποδέμος
Η κρίση του Ποδέμος, που εκδηλώθηκε τον τελευταίο μήνα, έχει ως ορατό επίκεντρο την ουσιαστική εγκατάλειψη των συλλογικών-αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών και τη μετατροπή του σ’ ένα συγκεντρωτικό και Μαδριτοκεντρικό κόμμα, που οι αποφάσεις του λαμβάνονται σε κλειστό κέντρο εξουσίας, προσκείμενο κατά κανόνα στον Π. Ιγκλέσιας. Διατυπώνονται λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές διαφωνίες για τη μετεκλογική–διαπραγματευτική τακτική, ενώ γίνεται και κριτική στον Π. Ιγκλέσιας για υπεροπτική στάση αυτήν την περίοδο. Σήμερα, 3/4 συγκλήθηκε ανώτερο συλλογικό όργανο για να συζητήσει και να πάρει αποφάσεις για την τακτική και τα εσωτερικά προβλήματα.
Μεγαλύτερο έλλειμμα από ό,τι προβλεπότανΤην Πέμπτη δημοσιοποιήθηκαν τα οριστικά στοιχεία για το δημοσιονομικό έλλειμμα, που δείχνουν μεγάλη απόκλιση από το στόχο που έχει συμφωνηθεί με την ΕΕ. Συγκεκριμένα, το έλλειμμα για το 2015 διαμορφώθηκε στο 5,16% του ΑΕΠ έναντι στόχου 4,20%. Η διαφορά προέκυψε κατά κύριο λόγο από υπερκάλυψη του προϋπολογισμού ορισμένων περιφερειών και τις δαπάνες για την υγεία. Με στόχο για το 2016 2,8% του ΑΕΠ, απαιτούνται να ληφθούν μέτρα ύψους 23.600 εκατ. ευρώ.
Η ΕΕ προειδοποιεί για ανάγκη αυστηρότερης παρακολούθησης της εξέλιξης των δημοσιονομικών μεγεθών και των μέτρων που λαμβάνονται για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί.
Γεωργία Ντούσια