Ψηφίστηκε την Παρασκευή το νομοσχέδιο του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής για τις υπηρεσίες ασύλου και την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου, με 169 βουλευτές να δηλώνουν «ναι» και 107 «όχι» επί της αρχής, από τους 276. ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι ψήφισαν θετικά επί της αρχής, ενώ μερικά άρθρα υπερψηφίστηκαν και από τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Παρόλα αυτά, κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής και στις κοινοβουλευτικές επιτροπές υπήρξαν έντονες αντιδράσεις επί του νομοσχεδίου, αλλά και για το γεγονός ότι ήρθε με τη μορφή του κατεπείγοντος. ΝΔ, ΚΚΕ και ΧΑ ζήτησαν ονομαστική ψηφοφορία, δίνοντας έμφαση σε διαφορετικά άρθρα το κάθε κόμμα.
Από τον ΣΥΡΙΖΑ διαφοροποιήθηκαν οι βουλεύτριες Β. Κατριβάνου και Τ. Χριστοδουλοπούλου, ψηφίζοντας «όχι» και παρούσα αντίστοιχα, όσον αφορά το άρθρο 60, που προβλέπει τη γρηγορότερη περαίωση του αιτήματος ασύλου σε δύο βαθμούς μέσα σε 14 μέρες, σε περίπτωση αθρόων αφίξεων. Διαφορετικά η αίτηση περαιώνεται μέσα σε 25 μέρες, με τους πρόσφυγες σε συνθήκες κράτησης στα κέντρα ταυτοποίησης των νησιών. Ύστερα θα μεταφέρονται στην ενδοχώρα για την κανονική διαδικασία εξέτασης.
Στο νομοσχέδιο δεν αναγνωρίζεται η Τουρκία σαν ασφαλής τρίτη χώρα, αλλά υιοθετούνται τα κριτήρια της ευρωπαϊκής οδηγίας, όπως και για την πρώτη χώρα ασύλου, για μη επαναπροώθηση στη χώρα καταγωγής και για δυνατότητα πρόσβασης στο άσυλο. Σημειώνεται ότι η τρίτη χώρα κρίνεται αν είναι ασφαλής ειδικά για τον κάθε πρόσφυγα και όχι γενικά. Ενισχύεται, επίσης, η υπηρεσία ασύλου και γίνεται πρόβλεψη για διευκόλυνση της πρόσβασης των αιτούντων άσυλο στην αγορά εργασίας.
Όποια θετικά, όμως, βήματα και αν προβλέπονται από το νομοσχέδιο, δεν αντισταθμίζεται το γεγονός ότι από αύριο οι ελληνικές αρχές θα επιστρέφουν πρόσφυγες στην Τουρκία. Από τη Δευτέρα θα υλοποιηθεί η ξενοφοβική ευρωπαϊκή πολιτική, που προτίμησε να «φορτώσει» τους πρόσφυγες σε ένα κράτος, αντί μια ολόκληρη ήπειρος, σαφώς πιο εύρωστη οικονομικά, να τους υποδεχθεί. Ακόμα και αν διαβεβαιώνεται ότι αυτές οι επιστροφές γίνονται μέσα στα όρια του δικαίου, πολιτικά παραμένουν λάνθασμένες, καθώς οδηγείται από ακροδεξιά - ρατσιστική λογική και τη νεοφιλελεύθερη προσέγγιση ότι οι ανθρώπινες ζωές έρχονται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με την οικονομία.
Συνθήκες κράτησηςΟι συνθήκες στα κέντρα καταγραφής των νησιών αρχίζουν να είναι οριακές, λόγω του υπερπληθυσμού, αλλά και των συνθηκών κράτησης, που προκαλούν διαμαρτυρίες των προσφύγων, αλληλέγγυων κατοίκων και οργανώσεων.
«Οι μισοί περίπου πρόσφυγες του κέντρου της Μόριας έχουν κάνει αίτημα ασύλου, έχουν κατανοήσει πώς θα είναι η διαδικασία από εδώ και πέρα. Αυτή τη στιγμή, βάσει του πλήθους των αιτημάτων ασύλου, χρειάζονται δύο μήνες για την εξέτασή τους. Ελπίζουμε το νομοσχέδιο, όντως, να ενισχύσει την υπηρεσία ασύλου, γιατί και η βοήθεια που έχει σταλεί από την Ευρώπη δεν έχει αποδώσει μέχρι τώρα», σημειώνει ο Γιώργος Πάλλης, βουλευτής Λέσβου του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο αριθμός των προσφύγων ξεπερνά τους 2.000, ενώ τυπικά έπρεπε να φθάνει τους 1.700. Οι ροές, μειωμένες σε σχέση με πριν, φθάνουν τους 500 την ημέρα με καλό καιρό.
Το ίδιο κλίμα επικρατεί και στη Χίο, σύμφωνα με τον Δημήτρη Λαβατζή, από τη συλλογικότητα αλληλεγγύης «Λάθρα;», με την υπηρεσία ασύλου να μην αρκεί για τη γρήγορη διευθέτηση των αιτημάτων, έχοντας ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να βρίσκονται για μεγάλο διάστημα υπό κράτηση, χωρίς ποινικό λόγο.
«Η αστυνομία ακολουθεί διαδικασίες για κρατούμενους και όχι διαδικασίες, απλώς, περιορισμού. Η μεταγωγή τους για απέλαση, δηλαδή, γίνεται με χειροπέδες, όπως και η μεταφορά αιτούντων ασύλου στο νοσοκομείο», εξηγεί ο βουλευτής Γ. Πάλλης.
Στα κέντρα πρώτης υποδοχής των νησιών, οι αιτούντες άσυλο απαγορεύεται να βγουν έξω και να κινηθούν στην πόλη, όπως γινόταν πριν χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα και η μετακίνησή τους είναι ελεύθερη μόνο μέσα στο κέντρο, μέχρι να κριθεί το αίτημά τους. Αντίθετα, όσοι δεν καταθέτουν αίτηση για άσυλο και προορίζονται για επανεισδοχή στην Τουρκία, παραμένουν σε κλειστό χώρο, σύμφωνα με τις πληροφορίες του βουλευτή Λέσβου. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ασυνόδευτους ανήλικους, για δική τους προστασία. «Η δομή δεν είναι κατάλληλη για τα παιδιά, αλλά υπάρχει 24ωρο πρόγραμμα για αυτά, ώστε η κατάσταση να είναι αξιοπρεπής».
Όπως είναι λογικό, αυτές οι συνθήκες έχουν προκαλέσει τις αντιδράσεις των προσφύγων, οδηγώντας τους στην πραγματοποίηση διαμαρτυριών, ζητώντας είτε να αφεθούν ελεύθεροι, είτε να μη γυρίσουν στην Τουρκία. Την Παρασκευή, πρόσφυγες του κέντρου της ΒΙΑΛ στη Χίο αποχώρησαν από το χώρο σε πορεία προς το λιμάνι, επιθυμώντας να πάνε στην Αθήνα, υπό το φόβο να γίνει επανεισδοχή τους στην Τουρκία, από αύριο Δευτέρα.
Οι συνθήκες έχουν επιβαρυνθεί και από το γεγονός ότι πολλές οργανώσεις που ήταν στα κέντρα και είχαν αναλάβει διάφορες λειτουργίες, αποχώρησαν. «Οι περισσότερες ΜΚΟ, συλλογικότητες και ανεξάρτητοι αλληλέγγυοι έχουμε αποχωρήσει από τα κέντρα, καθώς δεν θέλουμε να δραστηριοποιούμαστε σε χώρους κράτησης, γιατί είναι σαν να νομιμοποιούμε με την παρουσία μας αυτή την κατάσταση», τονίζει ο Δημήτρης Λαβατζής.
Κίνδυνος για μεταστροφή της αλληλεγγύηςΟι συνθήκες κράτησης, πέραν από την ταλαιπωρία που προκαλούν στους πρόσφυγες και την καταπάτηση των δικαιωμάτων τους, έχουν δυσμενή επίπτωση και στο κλίμα αλληλεγγύης που ε��χε διαμορφωθεί όλο αυτό το διάστημα, εμποδίζοντας την κοινωνία να έρθει σε επαφή μαζί τους, κατασκευάζοντας ταυτόχρονα τη ψευδή εικόνα εγκληματιών.
«Υπάρχει ο κίνδυνος μεταστροφής του κλίματος αλληλεγγύης που είχε διαμορφωθεί μέχρι τώρα στην κοινωνία, εξαιτίας της στάσης της αστυνομίας και του κράτους, που βλέπουν διαφορετικά πια τους πρόσφυγες και τους έχουν υπό κράτηση. Η αλληλεγγύη αναπτύχθηκε κατά ένα μέρος και λόγω της στάσης της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ, δεν γίνεται τώρα να έχουμε πρακτικές της παλιάς κυβέρνησης. Η κοινωνία πρέπει να συναναστρέφεται τους πρόσφυγες, όπως έκανε όλο αυτό το διάστημα, και να είναι παρούσα στην αντιμετώπιση του προβλήματος», επισημαίνει ο Γιώργος Πάλλης.
Τζέλα Αλιπράντη