35ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣΣτην κόψη του ξυραφιού Του Στράτου ΚερσανίδηΣε μια ιδιαίτερη ιστορική συγκυρία διεξάγεται τις μέρες αυτές στην Κωνσταντινούπολη το 35ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
Με το προσφυγικό σε κορύφωση, με την περιοχή του τουρκικού Κουρδιστάν σε αναβρασμό, με την κυβέρνηση Ερντογάν να δείχνει καθημερινά ένα όλο και πιο αυταρχικό πρόσωπο και με την πόλη να ζει ακόμη με το φόβο μετά από την πρόσφατη πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση, η γείτονα φαίνεται να βαδίζει στην κόψη του ξυραφιού.
Το φεστιβάλ -όπως και κάθε εκδήλωση πολιτισμού- καλείται να παίξει το δύσκολο ρόλο της προσέγγισης των ανθρώπων μέσα από τις κινηματογραφικές εικόνες οι οποίες συναντώνται στις ακτές του Βοσπόρου. Συνολικά 187 ταινίες μεγάλου μήκους, 10 μικρού μήκους και 24 πειραματικές προβάλλονται τις μέρες αυτές στην Κωνσταντινούπολη, εκπροσωπώντας 223 σκηνοθέτες και 62 χώρες.
Στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα, στο οποίο συμμετέχουν σκηνοθέτες με την πρώτη ή τη δεύτερη ταινία τους, τη Χρυσή Τουλίπα διεκδικούν οι ταινίες: «Ουράνια νομαδική βολή» (Μιρλάν Αμπντικαλίκοφ, Κιργιζία), «Η Εβίτα δεν κοιμάται πια εδώ» (Πάμπλο Αγκουέρο, Αργεντινή), «Ειρήνη σε μας, στα όνειρά μας» (Σαρούνας Μπάρτας, Λιθουανία), «Τα παιδικά χρόνια ενός ηγέτη» (Μπάντι Κόρμπετ, Αγγλία), «Χόβολη» (Ζεκί Ντεμικουμπούζ, Τουρκία), «Οι δαίμονες» (Φιλίπ Λεσάζ, Καναδάς), «Το τέλος» (Γκιγιόμ Νικλού, Γαλλία), «Ένα τέρας με χίλια κεφάλια» (Ροδρίγο Πλα, Μεξικό), «Δίψα» (Σβέτλα Τσοτσόρκοβα, Βουλγαρία), «Belgic» (Φέλιξ Βαν Γκρόνινγκεν, Βέλγιο), «Ενωμένες Πολιτείες Αγάπης» (Τόμας Βασιλέφσκι, Πολωνία), «Interruption» (Γιώργος Ζώης, Ελλάδα), «Μια ανάσα» (Κρίστιαν Σούμνπερτ, Γερμανία), «Οικογενειακή ταινία» (Όλμο Ομέρζου, Τσεχία), «Ξαφνικά» (Αζλού Γιοζγκέ, Τουρκία). Πρόεδρος στην κριτική επιτροπή είναι ο σκηνοθέτης και παραγωγός Πάμπλο Τραπέρο από την Αργεντινή.
Ένα τμήμα το οποίο κάθε χρόνο κερδίζει το ενδιαφέρον ενός μεγάλου μέρους από το κοινό, είναι εκείνο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Σινεμά, το οποίο αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία αν λάβουμε υπόψη την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Το βραβείο της εν λόγω κατηγορίας έχει θεσμοθετηθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης και θα το διεκδικήσουν 10 ταινίες.
Βέβαια, στο Φεστιβάλ της Κωνσταντινούπολης ιδιαίτερη θέση, σε αντίθεση με το αντίστοιχο της Θεσσαλονίκης, έχει η εγχώρια παραγωγή. Αυτό μετουσιώνεται στα 3 διαγωνιστικά τμήματα για τις τουρκικές ταινίες. Έτσι έχουμε 11 ταινίες οι οποίες διεκδικούν τη Χρυσή Τουλίπα στην κατηγορία μεγάλου μήκους, 12 ταινίες οι οποίες διεκδικούν το βραβείο για το καλύτερο ντοκιμαντέρ και 10 ταινίες στην κατηγορία μικρού μήκους. Επιπλέον υπάρχει ιδιαίτερο βραβείο για τον καλύτερο πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη, το οποίο διεκδικούν 13 ταινίες.
Ένα νέο τμήμα είναι το Αναζητώντας το Φως, το οποίο είναι αφιερωμένο στο αμερικανικό σινεμά της πρωτοπορία (αβάν γκαρντ) της δεκαετίας του 1970. Σε αυτό προβάλλονται ταινίες, όχι ιδιαίτερα γνωστών στο πλατύ κοινό σκηνοθετών, όπως Σταν Μπρακχέιτζ, Μάικλ Σνόου, Κεν Γιάκομπς, Ρόμπερτ Μπριρ, Χόλις Φράμπτον, Έρνι Γκερ, Γιόνας Μέκας, σταν Βαν Μπικ και Τζέιμς Μπένινγκ.
Επίσης στη φετινή εκδήλωση θα τιμηθεί ένας από τους πιο αυθεντικούς ανεξάρτητους και δημιουργικούς σκηνοθέτες, ο Ότο Πρέμιγκερ. Έτσι με αφορμή τα 30 χρόνια από το θάνατό του το κοινό του φεστιβάλ έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει 10 ταινίες σκηνοθετημένες από τον «πατέρα του φιλμ νουάρ» ή «Ότο τον τρομερό».
strakersan@gmail.com
kersanidis.wordpress.com
«ΛΑΝΤΛΟΟΥ, ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΕΜΟΥΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ»
Η σφαγή των ανθρακωρύχων
Οι Έλληνες μετανάστες, οι οποίοι αναζήτησαν μια καλύτερη τύχη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αντιμετώπισαν μεγάλες δυσκολίες στη νέα τους πατρίδα. Αντιμετωπίστηκαν για πολλά χρόνια ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας, όπως και χιλιάδες άλλοι μετανάστες από άλλες χώρες του κόσμου. Μια σελίδα από την ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης αλλά και του εργατικού κινήματος στην Αμερική αφηγείται το ντοκιμαντέρ του Λεωνίδα Βαρδαρού, «Λάντλοου, Οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα». Η ταινία, η οποία προβλήθηκε στο 18ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, στο τμήμα Καταγραφή της Μνήμης, τιμήθηκε με το βραβείο Ανθρώπινες Αξίες από τη Βουλή των Ελλήνων.
Το 1914, οι απεργοί ανθρακωρύχοι στις εταιρείες του Ροκφέλερ στο Λάντλοου του Κολοράντο, συγκρούστηκαν με την Εθνοφυλακή η οποία λειτούργησε ως μισθοφορικός στρατός της εργοδοσίας. Τα γεγονότα αποτέλεσαν μια αιματοβαμμένη σελίδα του αμερικανικού εργατικού κινήματος και ονομάστηκαν Πόλεμος του Άνθρακα. Ήταν μια μετωπική σύγκρουση των εργατών στα ανθρακωρυχεία, με το μεγαλύτερο οικονομικό τρομοκράτη της εποχής, τον Τζον Ροκφέλερ.
Τα γεγονότα αποκτούν ιδιαίτερη σημασία για τον ελληνισμό της διασποράς επειδή στο συνδικάτο, δηλαδή την Ένωση Ανθρακορύχων της Αμερικής, πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι 500 περίπου Έλληνες ανθρακωρύχοι. Κάποιοι από αυτούς μάλιστα έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως ο Λούης Τίκας, ο οποίος δολοφονήθηκε από την Εθνοφρουρά. Στις 20 Απριλίου 1914, δολοφονήθηκαν από τις αρχές 20 γυναικόπαιδα ενώ δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ και 3 συνδικαλιστές, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Τίκας.
Η έρευνα για το ντοκιμαντέρ ξεκίνησε με τις μαρτυρίες των απογόνων των αγωνιστών του Λάντλοου και τις ιστορίες σημερινών κατοίκων της περιοχής που κρατούν ζωντανή την προφορική παράδοση. Ακολούθησαν πολύωρες συζητήσεις με ιστορικούς, καθηγητές και μελετητές, συνδικαλιστές, δημοσιογράφους και συγγραφείς που ασχολούνται με το θέμα.
Στο πολύ καλό αυτό ντοκιμαντέρ αποκαλύπτεται από τον Βαρδαρό μία σημαντική πτυχή του αμερικανικού εργατικού κινήματος και η συμμετοχή των ελλήνων μεταναστών σε αυτό. Στην ταινία, το πλούσιο και σπάνιο αρχειακό υλικό, συμπληρώνεται από αφηγήσεις διανοούμενων, ιστορικών, δημοσιογράφων, όπως για παράδειγμα ο Νταν Γεωργακάς, μια πολύ σημαντική μορφή της ομογένειας.
Είναι πολύ ευχάριστο πως μια τόσο σημαντική ταινία τεκμηρίωσης βγαίνει στους κινηματογράφους μερικές μόνο εβδομάδες μετά την πρώτη της προβολή στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Και η προβολή της αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία λαμβάνοντας υπόψη την παρούσα πολιτική, οικονομική και κοινωνική συγκυρία για την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Στρα. Κερ.
ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
«Αλίας Μαρία» (Alias Maria) του Χοσέ Λουίς Ρουχέλες: Μια 13χρονη αντάρτισσα, η Μαρία, συμμετέχει μαζί με ακόμη τρεις συντρόφους της σε μια επικίνδυνη αποστολή. Πρέπει να μεταφέρουν μέσα από τη ζούγκλα, στην ασφάλεια μιας γειτονικής πόλης, το νεογέννητο παιδί του διοικητή τους. Όμως η Μαρία κουβαλά μαζί της ένα μεγάλο μυστικό. Είναι και η ίδια έγκυος κάτι που το κρύβει επειδή απαγορεύεται στους αντάρτες να τεκνοποιούν.
«Ορκισμένη παρθένα» (Vergine giurata) της Λάουρα Μπισπούρι: Σε ένα απομακρυσμένο χωριό στην Αλβανία, η Χάνα Ντόνα καθώς μεγαλώνει βλέπει με τρόμο το μέλλον που την περιμένει ως γυναίκα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία. Για να γλυτώσει επικαλείται τον εθιμικό νόμο του Κανούν, σύμφωνα με τον οποίο ορκίζεται αιώνια παρθενία και έτσι μπορεί να ζήσει ως άνδρας. Παίρνει το όνομα Μαρκ, φορά αντρικά ρούχα, πιάνει όπλο. Πολλά χρόνια αργότερα, τα αλβανικά βουνά τα νιώθει φυλακή κι αποφασίζει να κάνει πραγματικότητα το όνειρό της να ταξιδέψει στην Ιταλία. Σε έναν καινούργιο κόσμο ο Μαρκ θα ανακαλύψει ξανά το σώμα του και θα ξαναφέρει στη ζωή τη Χάνα.
«Δώρο των θεών» (Ein geschenk der gotter) του Όλιβερ Χάφνερ: Η 36χρονη ηθοποιός Άννα μένει άνεργη. Η ζωή της ανατρέπεται και βρίσκει δουλειά ως διευθύντρια σε τμήμα υποκριτικής για μακροχρόνια ανέργους. Αποφασίζει να ανεβάσει μαζί τους την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή, μια ιδέα που φαίνεται να αρέσει μόνο στο Δημήτρη, έναν Έλληνα που του αρέσει η δράση.
«Hardcore Henry» του Ίλια Ναισούλερ: Ο Χένρι ξυπνά και δεν θυμάται τίποτα. Πριν από λίγο εκείνη -του λέει πως είναι γυναίκα σου- του έσωσε τη ζωή. Τώρα κάποιος τον πυροβολεί και την απάγει. Ο Χένρι, χωρίς μνήμη, πρέπει να τη σώσει.
«Γάμος αλά ελληνικά 2» (My big fat greek wedding 2) του Κερκ Τζόουνς: Η συνέχεια της κωμωδίας του 2002. Τώρα η Τούλα και ο Ίαν πρέπει να παντρέψουν την κόρη τους. Νέος ελληνικός γάμος εν όψει.
«Somnia» (Before I wake) του Μάικ Φλάναγκαν: Η Τζέσι και ο Μαρκ υιοθέτησαν τον 8χρονο Κόντι. Όμως ο Κόντι φοβάται να κοιμηθεί. Και δεν είναι ψυχολογικοί οι λόγοι αλλά φόβος για τα όνειρα που βλέπει. Όνειρα που γίνονται αληθινά. Υπερφυσικό θρίλερ.
«Χάιντι» (Heidi) του Αλέν Γκσπόνερ: Η ξένοιαστη ζωή της ορφανής Χάιντι που ζει με τον παππού της και το φίλο της Πέτερ στο βουνό θα τελειώσει όταν η θεία της θα την πάρει στη Φρανκφούρτη. Η διάσημη ιστορία της Χάιντι στη μεγάλη οθόνη.
Σινεφίλ