Ξεκίνησε τη Δευτέρα η υλοποίηση της συμφωνίας, με τις πρώτες επιστροφές προσφύγων και μεταναστών προς την Τουρκία, από τη Χίο και τη Λέσβο. Συγκεκριμένα, έγινε επανεισδοχή 202 ανθρώπων, που δεν είχαν καταθέσει αίτημα ασύλου, μεταναστών, αλλά και προσφύγων.
Ήδη καταγράφηκαν οι πρώτες επιπτώσεις αυτής της συντηρητικής-ξενοφοβικής συμφωνίας, με 13 άτομα από αυτούς που επιστράφηκαν και βρίσκονταν πριν στο λιμάνι της Χίου, να μην έχουν καταθέσει αίτημα, γιατί δεν τους δόθηκε αυτή η δυνατότητα, όπως κατήγγειλε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, ενώ είχαν εκδηλώσει τη σχετική πρόθεσή τους στην οργάνωση.
«Από τις 20 Μαρτίου, που ισχύει η νέα συμφωνία, υπήρξε μεγάλη ασάφεια όσον αφορά στις διαδικασίες ασύλου, μεγάλη αύξηση του ενδιαφέροντος, ενώ οι τοπικές αρχές δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτή την πρόκληση, λόγω έλλειψης προσωπικού και τεχνικού εξοπλισμού. Ως αποτέλεσμα αυτών, κάποιοι άνθρωποι δεν πρόλαβαν να εκδηλώσουν την πρόθεσή τους στις αρχές για κατάθεση αιτήματος ασύλου», εξηγεί στην «Εποχή» η Κατερίνα Κιτίδη από την Ύπατη Αρμοστεία.
Την Παρασκευή το πρωί, έγινε η δεύτερη επανεισδοχή 45 μεταναστών από το Πακιστάν κυρίως, που βρίσκονταν στο κέντρο της Λέσβου. Πριν από τον απόπλου του καραβιού, αλληλέγγυοι έπεσαν στη θάλασσα, προσπαθώντας να εμποδίσουν την αναχώρησή του, διαμαρτυρόμενοι για τη συμφωνία. Οι ακτιβιστές συνελήφθησαν από το λιμενικό σώμα και οδηγήθηκαν στον εισαγγελέα με την κατηγορία της παρακώλυσης συγκοινωνιών.
Άλλοι 80 πρόσφυγες και μετανάστες από τα κέντρα της Σάμου και της Κω, που είχαν μεταφερθεί στη Μυτιλήνη, ακολούθησαν επίσης τη διαδικασία της επιστροφής, αργότερα την ίδια μέρα. Ενώ 97 άνθρωποι επιστράφηκαν στην Τουρκία και από το Μεθοριακό Φυλάκιο των Κήπων του Έβρου.
Κλίμα έντασηςΗ πολιτική των επιστροφών συλλήβδην προσφύγων και μεταναστών, έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των αιτημάτων ασύλου. Σε συνδυασμό με την κράτηση των ανθρώπων μέχρι να εξεταστεί το αίτημά τους, προκαλείται υπερπληθυσμός στα κέντρα καταγραφής και δραματική επιδείνωση των συνθηκών, γεγονός που πυροδοτεί τις έντονες αντιδράσεις των προσφύγων και των μεταναστών.
Στο κέντρο της Μόριας στη Λέσβο, πραγματοποιούν καθιστική διαμαρτυρία στο προαύλιο χώρο, ζητώντας να μην επιστραφούν στην Τουρκία. Στη Χίο οι άνθρωποι που βρίσκονταν από την περασμένη Παρασκευή στο λιμάνι, θέλοντας να δείξουν τη διαφωνία τους στις νέες πολιτικές και επιθυμώντας τη μεταφορά τους στην Αθήνα, τελικά μεταφέρθηκαν σε ανοιχτούς χώρους φιλοξενίας, μετά και από επεισόδια που προκλήθηκαν από ξενοφοβικούς κατοίκους, προπηλακίζοντας και χτυπώντας πρόσφυγες και αλληλέγγυους.
Στο κέντρο καταγραφής της Σάμου σημειώθηκε ένταση την Πέμπτη, με αποτέλεσμα να ανοίξουν οι πόρτες, ώστε να μην υπάρξουν επεισόδια. Μερικοί αποχώρησαν από το χώρο, ενώ η αστυνομία τους ακολούθησε, προσπαθώντας να τους μεταπείσει.
Ανάλογα, οι πρόσφυγες στο λιμάνι του Πειραιά και της Ειδομένης δεν δέχονται να μετακινηθούν στα κέντρα φιλοξενίας, καθώς φοβούνται πως δεν θα έχουν πρόσβαση σε καμία διαδικασία, καλώντας να ανοίξουν τα σύνορα. Η Υπηρεσία Ασύλου, προκειμένου να λυθεί αυτό το ζήτημα, πρόκειται να υλοποιήσει «έκτακτο σχέδιο καταγραφής αιτήσεων ασύλου των ατόμων που βρίσκονται στις ανοιχτές δομές φιλοξενίας».
Όποιες, όμως, και αν είναι οι δράσεις από τις αρχές για τη διαχείριση του ζητήματος, δύσκολα θα αποδώσουν, καθώς βρίσκονται εξαρχής στη βάση μιας λανθασμένης συμφωνίας, σύμφωνα με τον καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου και αντιπρόεδρου της Διεθνούς Οργάνωσης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Δημήτρη Χριστόπουλο. «Η κυβέρνηση πρέπει να πιέσει δημοσίως και μη τους εταίρους, να αλλάξει η συμφωνία. Η ελληνική διοίκηση δεν θα μπορέσει να “σηκώσει” τη συμφωνία, οπότε πάλι η χώρα θα βρεθεί να απολογείται γιατί δεν εφαρμόζει τα συμφωνηθέντα. Τότε τα πράγματα θα γίνουν ακόμη πιο δύσκολα στο εξωτερικό».