Η Ευρώπη καταρρέει, κι αυτοί... χτενίζονται!

Μοιάζει εξωφρενικό, αλλά μόνο η κυβερνώσα ευρωπαϊκή Αριστερά (Ελλάδα - Πορτογαλία) νοιάζεται για την αποτροπή της διαφαινόμενης ευρωπαϊκής διάλυσης.

Του Νίκου Τσαγκρή

«Η ΕΕ ή θα αλλάξει ή θα καταρρεύσει», προφήτευε την περασμένη Κυριακή ο Ετιέν Μπαλιμπάρ από ένα πρωτοσέλιδο τιτλάκι της «Εποχής», απογοητεύοντας σφόδρα τον υποφαινόμενο θαυμαστή του, φαντάζομαι και αρκετούς ακόμα φαν του: η άποψη ότι η Ε.Ε. θα καταρρεύσει, αν δεν αλλάξει, αποτελεί κοινό τόπο για τους Έλληνες, καιρό τώρα, ενώ ως εντύπωση, διαπερνά απ' άκρου σε άκρον την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Έτσι, καθώς διατυπώνεται ως προφητεία από έναν στοχαστή του διαμετρήματος του Ετιέν Μπαλιμπάρ, προκαλεί, αν μη τι άλλο, τη θυμηδία που περιβάλει τους «μετά Χριστόν προφήτες».

Στο απόλυτο ευρωπαϊκό παρόν, η «προφητεία Μπαλιμπάρ» είναι μια σχεδόν πανευρωπαϊκή λαϊκή πεποίθηση, που τείνει να μεταβληθεί σε οριστικό παράδειγμα μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας, κατά τον ορισμό του W.I.Thomas: όταν οι άνθρωποι θεωρούν ορισμένες καταστάσεις πραγματικές, αυτές γίνονται πραγματικές στις επιπτώσεις τους.

- Μα, θα μου πείτε, κατέρρευσε η Ευρωπαϊκή Ένωση;

- Όχι... εντελώς, αλλά «αν δεν αλλάξει, θα καταρρεύσει», θα σας απαντήσω. Kι ας μην ονομάζομαι... Μπαλιμπάρ.

Ας σοβαρευτούμε: το καμπανάκι «η Ευρώπη αν δεν αλλάξει, θα καταρρεύσει» το χτυπά ο Αλέξης Τσίπρας από το 2010 μέχρι σήμερα διαρκώς και, έκτοτε, το χτυπούν, επίσης διαρκώς, δεκάδες ευρωπαίοι διανοούμενοι, από τον Χάμπερμας και τον Ζακ Ζυλιάρ ως τον Ζίζεκ, τον Μπαλιμπάρ και τον Ρίχαρντ Πρεχτ∙ τελευταία, δε, το χτυπούν και το ξαναχτυπούν, με το δικό τους... αφαιρετικό τρόπο, ακόμα και «συστημικοί» ευρωπαίοι ηγέτες, όπως ο Ιταλός Ρέντσι και ο Γερμανός Γκάμπριελ.

Πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ

Ας μην κοροϊδευόμαστε, η Ευρώπη ήδη καταρρέει, κι αν δεν καταρρέει, παραπαίει έτοιμη να καταρρεύσει. Και, παρά την βεβαιότητα ότι αν δεν αλλάξει, θα καταρρεύσει, τίποτε δεν γίνεται ώστε να αλλάξει (για να μην καταρρεύσει), κάτι που καθιστά τη βεβαιότητα ότι η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει, ενστικτώδη, τυφλή, ανώφελη: μια αρνητική βεβαιότητα, ό,τι πρέπει για να εκπληρωθεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

Φαίνεται περίεργο, αλλά μόνο η σύγχρονη ευρωπαϊκή Αριστερά μοιάζει να νοιάζεται για την αποτροπή της διαφαινόμενης ευρωπαϊκής κατάρρευσης. Μέρος της Αριστεράς, για να είμαστε ακριβείς, δεδομένου ότι στη βάση της, στον κοινωνικό της περίγυρο, στην περιοχή των συλλογικοτήτων και των κινημάτων, υπάρχουν δυνάμεις που μάλλον εύχονται την ευρωπαϊκή κατάρρευση, παρά την αποτροπή της - ιδιαίτερα την κατάρρευση της ευρωζώνης: δεν δίνουν δεκάρα για την αλλαγή και τη σωτηρία της Ευρώπης πιστεύοντας ότι το μέλλον είναι στρατευμένο στις ιδέες τους.

Αναμφίβολα πάντως, είναι ο κυβερνών ΣΥΡΙΖΑ που προκάλεσε τον κλονισμό του ευρωπαϊκού συστήματος εξουσίας, αποκαλύπτοντας τα ελλείμματα δημοκρατίας και ισοτιμίας, που διέπουν τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Και είναι ο Αλέξης Τσίπρας που έθεσε επί τάπητος το θέμα της ευρωπαϊκής επανίδρυσης· ως υπαρξιακό ζήτημα, όχι μόνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της ευρωπαϊκής Αριστεράς: η ουσιαστική επανίδρυση της Ευρώπης σε δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική βάση, είναι υπαρξιακή υπόθεση της ευρωπαϊκής αριστεράς στο σύνολό της, ανεξάρτητα από ιστορικές διαιρέσεις, πολιτικές διαδρομές και κομματικές ταυτότητες...

Εξορκισμοί και ευχέλαια

Ενώ, λοιπόν, είναι κοινός τόπος ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παραπαίει «ακυβέρνητη», έτοιμη να καταρρεύσει υπό το βάρος των οικονομικών και γεωπολιτικών «συμφορών» που την πλήττουν, τι εξωφρενικό!, μόνο η κυβερνώσα (η «κυβερνητική», εάν θέλετε) ευρωπαϊκή Αριστερά (Ελλάδα - Πορτογαλία - Ισπανία - Βρετανία - Ιρλανδία, κλπ,) ανησυχεί. Διακηρύσσοντας σε όλους τους τόνους ότι η Ε.Ε. πρέπει να αλλάξει για να μην καταρρεύσει: Αντίθετα, η ευρωπαϊκή Δεξιά ζει με την αυταπάτη μιας συντήρησης του υπαρκτού ευρωσυστήματος, με αντιτρομοκρατικά ξόρκια και ανθρωπιστικά ευχέλαια, ενώ οι εκ δεξιών και εξ ευωνύμων ακραίοι, φαντασιώνουν την ευρωπαϊκή κατάρρευση ως εθνικιστικό θρίαμβο ή ως... ανατροπή, αντίστοιχα. Και οι σοσιαλδημοκράτες... χτενίζονται. Παρακολουθώντας στενά την κυβερνώσα Αριστερά. Να μην τους ξεφύγει...

Φυσικά, η κατάσταση δεν σώζεται με «καμπανάκια» και προφητείες του τύπου «ή ΕΕ θα αλλάξει ή θα καταρρεύσει», και αυτό το γνωρίζει, ασφαλώς, και ο Τσίπρας και ο Μπαλιμπάρ. Αφού, ιδιαίτερα ο πρώτος, αλλά και ο δεύτερος (κι ας τον αδικώ τεχνηέντως στον πρόλογό μου), καθώς και οι περισσότεροι αριστεροί πολιτικοί και διανοούμενοι που νοιάζονται για το παρόν και το μέλλον της Ε.Ε., συμβάλλουν τακτικά με ιδέες και προτάσεις για την αποτροπή της κατάρρευσης: το ζητούμενο είναι μια ολοκληρωμένη πρόταση για μια νέα Ευρώπη. Και το σίγουρο είναι ότι για μια νέα Ευρώπη απαιτείται και μια νέα Αριστερά, η οποία θα δρα ως δύναμη μετασχηματισμού και του ίδιου του εαυτού της.

Η Ευρώπη καταρρέει, κι αυτοί... χτενίζονται!

Tags