Ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Αδάμ Δράγα «Εμείς σπείραμε, εσείς θα θερίσετε», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ΝΗΣΙΔΕΣ (Θεσσαλονίκη).
Την ίδια ώρα που την Πέμπτη το βραδάκι, στην κλασική και φιλόξενη – παραχωρημένη αφιλοκερδώς για την εκδήλωση – αίθουσα του Τριανόν ο ΣΦΕΑ οργάνωνε την εκδήλωση μνήμης για τη δικτατορία της 21ης Απριλίου, στη Θεσσαλονίκη παρουσιαζόταν ένα βιβλίο με αναμνήσεις από την περίοδο εκείνη. Ήταν του σύντροφου και φίλου Αδάμ Δράγα με τίτλο «Εμείς σπείραμε, εσείς θα θερίσετε», που παρουσιάστηκε στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης από τους Βασίλη Δεμουρτζίδη, Δημήτρη Δημητριάδη, Ιωάννη Δούμπη και Καίτη Τσαρουχά. Κόσμος πολύς και απ’ όλες τις «φυλές» της Αριστεράς η παρουσίαση τους «μάζεψε όλους».
Ο Αδάμ ένας πραγματικός καλλιτέχνης του ξύλου αλλά και με γενικότερη αισθητική καλλιέργεια, ύστερα από μια μακριά διαδρομή από τους Λαμπράκηδες, στην αντιδικτατορική αντίσταση, στο ΚΚΕ Εσωτερικού, στον Συνασπισμό, στον ΣΥΡΙΖΑ, στην ΔΗΜΑΡ, στην Αριστερά, τώρα, όπως και πάντοτε, πρώτα και κύρια στην τοπική αυτοδιοίκηση, θέλησε τώρα να αποτυπώσει στιγμές αυτής της διαδρομής.
Ως συμβολή στη διατήρηση της μνήμης για την 21η Απριλίου επιλέξαμε να αναδημοσιεύσουμε από το βιβλίο ένα απόσπασμα, δείγμα αυτής της δουλειάς, αλλά ταυτόχρονα να ανασύρει από τη λήθη μια προσωπικότητα της Αριστεράς και της Κοινωνίας της Θεσσαλονίκης, άγνωστη στους νεότερους, ξεχασμένη μέσα στην καθημερινότητα και τα πάθη της Αριστεράς. Ο κομμουνιστής, δικηγόρος Αλέκος Ιωσηφίδης, στην ηγεσία της ΕΔΑ και του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου (ΠΑΜ) στη Θεσσαλονίκη, δημοτικός σύμβουλος, στέλεχος του ΚΚΕ εσωτερικού υπήρξε μια τραγική και αισιόδοξη, συνάμα, παρουσία, παράδειγμα για μας, τότε νεότερους. Όμως, ο Αδάμ τα λέει όλα αυτά, πολύ καλύτερα.
Η αποκαλούμενη περίοδος της μεταπολίτευσης, με τα θετικά και τα σοβαρά αρνητικά ξεθώριασε. Οι ερευνητές και οι ιστορικοί έχουν το λόγο να βγάλουν ολοκληρωμένα συμπεράσματα, να μας δείξουν τις αθέατες πλευρές της.
Τη διακήρυξη για κοινωνικά δίκαια διακυβέρνηση της χώρας στην έκταση που την ονειρευόμουν και την ζωγράφιζα μέσα απ’ το κελί μου, δεν την είδα. Προσπάθειες έγιναν, πλήθος κόσμου αγωνίστηκε, πολιτικοί φορείς κατέθεσαν σοβαρές προτάσεις για μια άλλη πορεία ανοιχτή στην πρόοδο, τον πολιτισμό, τον σοβαρό και σε βάθος προγραμματισμό. Δεν εισακούστηκαν. Η αναδίπλωση ήρθε σχετικά γρήγορα, με ρηχές προτάσεις, εύκολες παραχωρήσεις και λάφυρο το κράτος. Ο λαϊκισμός με όπλο την αναξιοκρατία, τον συντεχνιασμό, αποδείχτηκε διεισδυτικός και ιδιαίτερα καταστροφικός. Χάθηκε μια ελπιδοφόρα δυνατότητα για τη χώρα... Κρίμα.
Μέσα στην Αριστερά έζησα υπέροχες στιγμές. Εκεί ολοκλήρωσα την ταυτότητα μου. Θα ήταν βλασφημία αν δεν αναφερόμουν στη μεγάλη τύχη και τιμή που γνώρισα και συνεργάστηκα με άτομα που έχουν λαμπρά ονόματα, σωστή περπατησιά μέσα στην κοινωνία. Σαν το σκέφτομαι ψηλώνω και εγώ μαζί τους. Ασφαλώς μιλώ για συγκεκριμένα άτομα που δεν είναι λίγα.
Θα αναφερθώ, όμως, μόνο σε έναν υπέροχο άνθρωπο και αγωνιστή, στον Αλέκο Ιωσηφίδη!. Το αισθάνομαι σαν χρέος απέναντί του μια κι έχω τη βεβαιότητα πως τα σχήματα της Αριστεράς, τον αποσιώπησαν δια της λησμονιάς. Αντίθετα ο λαός με την θυμοσοφία του, δεν ξέχασε τον αγωνιστή που εκπαραθύρωσαν απ’ τον δεύτερο όροφο της Εθνικής Ασφάλειας και τον τίμησε, εκλέγοντας τον, κατ’ επανάληψη στις δημοτικές εκλογές, δημοτικό σύμβουλο!
Μια μεγάλη καρδιά, ένας πληθωρικός αγωνιστής που κουβαλούσε οράματα και αφιέρωσε τη ζωή του σ’ αυτά. Ένας γλυκός άνθρωπος που και στα δύσκολα διέθετε χιούμορ, ανθρωπιά, συντροφικότητα. Ο Αλέκος, στις δύσκολες μέρες που ζήσαμε, μας μετέδιδε την πείρα του, τις γνώσεις του, τη ζεστασιά, τον έρωτά του για τη ζωή, έστω και αν ο ίδιος, σε εφιαλτικές καταστάσεις, την έπαιξε κορώνα γράμματα!
Τον Αύγουστο του 1968, δρούσε το τελευταίο κλιμάκιο του ΠΑΜ Θεσσαλονίκης. Την ηγετική ομάδα του αποτελούσαν Ιωσηφίδης, Γλερίδης, Καρρά οι οποίοι διέθεταν αρκετές διασυνδέσεις.
Την ίδια περίοδο δημιουργήσαμε την ΟΚΝΕΘ, εμείς οι νεολαίοι που απολυθήκαμε από την εξορία. Επικεφαλής, ήταν ένας άλλος Αλέκος, που μας λείπει κι αυτός. Ο Αλέκος Γκαγκανιάρας.
Ο Ιωσηφίδης έγινε κεντρικός στόχος της ΚΥΠ και επιδίωξαν την εξουθένωση του. Κάτω από τα βασανιστήρια της φάλαγγας στο Σέδες, του έσπασαν την πατούσα. Επιδίωξή τους (όπως ο ίδιος δήλωσε στο στρατοδικείο), να δεχτεί όλα όσα του ζητούσε η ανάκριση. Αρνήθηκε. Η ΚΥΠ συνέχιζε τα βασανιστήρια. Τον οδήγησε σε απόλυτο αδιέξοδο «Ή δέχεσαι να ομολογήσεις, ή λιώνεις κάτω από τα βασανιστήρια».
Με το αίμα των χεριών τουΟ Αλέκος, στις 7 Οκτωβρίου 1968, επέλεξε αυτό που κάνουν οι γενναίοι. Άκουσε την συνείδησή του. Αυτός που αγαπούσε τη ζωή, αυτός που ήταν ερωτευμένος με την ζωή, την κλώτσησε. Με το αίμα από τα κομμένα χέρια του, έγραψε το τελευταίο σύνθημα και μήνυμα στον τοίχο του κελιού του… ΚΚΕ.
Που αλήθεια βρήκε το ξυράφι; Πως βρέθηκε στα χέρια του όταν ξέρουμε πως και τα κορδόνια των παπουτσιών ακόμη τα αφαιρούσαν;
Η μαρτυρία της Ασπασίας λέει πως η ίδια η Ασφάλεια άφηνε ξυραφάκια στις τουαλέτες που χρησιμοποιούσαν οι κρατούμενοι. Ο Αλέκος επέζησε!
Βρήκε το κουράγιο, την ψυχική ισορροπία και συνέχισε να δίνει τη μάχη με τον ανακριτικό μηχανισμό, υπερασπίζοντας την πολιτική του ΠΑΜ και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τις αντιστασιακές του πράξεις.
Η στάση του αυτή χαλούσε τα σχέδια της Ασφάλειας. Αρχές Νοέμβρη του 1968 ο Αλέκος βρισκόταν στην Εθνική στο Βαρδάρη. Στο κόκκινο κτίριο, σε κρατητήριο ταράτσας. Οι ανακρίσεις συνεχίζονταν. Ο Καραμήτσος ηχογραφεί τις ανακρίσεις. Σε μια μεταφορά από το κρατητήριο της ταράτσας προς την αίθουσα της ανάκρισης, γίνεται η εκπαραθύρωση του Ιωσηφίδη από τον δεύτερο όροφο.
Με την πτώση, χτυπά στην μαρκίζα, πέφτει πάνω σε σταθμευμένο Ι.Χ. και στην συνέχεια στο οδόστρωμα. Αποτέλεσμα, η κάτω σιαγόνα σπασμένη, σπασμένο γόνατο και το χέρι.
Μεταφορά και παραμονή στο 424 (η παραπάνω περιγραφή απ’ την απολογία του ίδιου, στο Στρατοδικείο).
Τον Ιούνιο του 1969 ορίζεται η δίκη. Από το Επταπύργιο μας μετέφεραν στο Μεταγωγών, επί της Φιλίππου. Μας στοίβαξαν στο υποβρύχιο. Εκεί έφεραν και τον Ιωσηφίδη. Είδαμε έναν άνθρωπο στραπατσαρισμένο αλλά με εγώ και ανάστημα. Έναν αγωνιστή, που μας βοήθησε να συντονιστούμε για να δώσουμε την μάχη στο Στρατοδικείο.
Οι στόχοι της ασφάλειαςΤο Στρατοδικείο, η ΚΥΠ και η Ασφάλεια δύο στόχους ήθελαν να πετύχουν, ότι την απόφαση για τις βόμβες την πήρε το κλιμάκιο του ΠΑΜ (Ιωσηφίδης, Γλερίδης, Καρρά) και ότι δεν υπήρχε εκπαραθύρωση, αλλά το εγχείρημα ήταν του Αλέκου.
Ο Αλέκος απέρριψε κατηγορηματικά ότι προέβη ο ίδιος στην απόπειρα. Οι ισχυρισμοί του Καραμήτσου έπεφταν στο κενό. Τότε ο Καραπάνος (πρόεδρος στο Στρατοδικείο) ζήτησε να ακουστούν οι ηχογραφημένες σε κασέτες ανακρίσεις. Ζήσαμε την αγωνία του Αλέκου. Τι θα παρουσίαζαν την άλλη μέρα, ήταν αυτό που τον βασάνιζε. Πίστευε πως η ασφάλεια θα παρουσίαζε χαλκευμένες συνομιλίες. Όλη την νύχτα μείναμε άυπνοι. Η συμπαράστασή μας ήταν αμέριστη.
Την άλλη μέρα έστησαν το κασετόφωνο. Ακούσαμε μια ανακριτική συνομιλία. Τα τρομερά που ισχυριζόταν ο Καραμήτσος δεν ευσταθούσαν, δεν ακούστηκαν. Ο Αλέκος, έβγαινε καθαρός. Ο Καραπάνος διατάσσει την απόσυρση των κασετών επιπλήττοντας τον Καραμήτσο.
Το αποτέλεσμα της δίκης ήταν γνωστό. Ισόβια στον Ιωσηφίδη, διότι δεν συνεμορφώθη προς τας υποδείξεις. Στους υπόλοιπους βαριές ποινές.
Κύλησαν τα χρόνια όμως...Από τότε κύλησαν χρόνια πολλά. Εκείνο που θέλω να τονίσω, είναι ότι ήμουν τυχερός που γνώρισα από κοντά έναν καταπληκτικό άνθρωπο. Παρά την τραγική περιπέτειά του, έβρισκε το κουράγιο να είναι ευχάριστος στους συγκρατούμενους του .
Στον εγκλεισμό μας στις φυλακές, Επταπύργιο, Αβέρωφ, Κορυδαλλό, ζώντας τον καθημερινά, ανακάλυπτα την παιδεία, την πραότητα, μα ιδιαίτερα τον ανοιχτό του χαρακτήρα.
Το κελί του στον Κορυδαλλό ήταν κέντρο διερχομένων. Εκεί γίνονταν ομηρικοί αγώνες τάβλι με τον Χρόνη Μίσσιο. Εκεί τα πειράγματα, οι φάρσες, τα πιπεράτα ανέκδοτα. Εμείς οι νεότεροι βλέπαμε στον Αλέκο τον φίλο, τον συνομήλικο, τον κομμουνιστή που χαμογελά. Ξεχνούσαμε τον ανήφορο μας. Κάποτε τον ρώτησα για την επιλογή του, για την πορεία του στην Κομμουνιστική Αριστερά. Στοχάστηκε λίγο και απάντησε με τους στίχους του Καβάφη:
«Σαν βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη
να εύχεσαι να είναι μακρύς ο δρόμος σου
γεμάτος περιπέτεια, γεμάτος γνώσεις».
Και πρόσθεσε με νόημα «ο δικός μου δρόμος δεν ήταν μόνο μακρύς, αλλά γεμάτος εμπόδια και Καραμήτσους. Μα αν ήταν τώρα η αρχή πάλι τον ίδιο δρόμο θα τραβούσα, αγαπητέ Αντάμο!» (έτσι με αποκαλούσε).
Αυτό τον δρόμο περπάτησε ο Αλέκος, τον δύσκολο!