Αλεξάνταρ Λούκιτς: Δημιουργείται μια ψεύτικη εικόνα οικονομικής προόδου

Με τις δη­μο­σκο­πή­σεις να δεί­χνουν νί­κη του α­περ­χό­με­νου πρω­θυ­πουρ­γού Αλε­ξά­νταρ Βού­τσι­τς, αλ­λά και έ­να με­γά­λο πο­σο­στό λευ­κών και ά­κυ­ρων ψη­φο­δελ­τίων, ως α­πο­τέ­λε­σμα της έ­ντο­νης κοι­νω­νι­κής δυ­σφο­ρίας α­πέ­να­ντι στο πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα, γί­νο­νται σή­με­ρα οι ε­κλο­γές στη Σερ­βία. Ο Αλε­ξά­νταρ Λού­κι­τς, φι­λό­σο­φος, συγ­γρα­φέ­ας και δη­μο­σιο­γρά­φος του Radio Belgrade μι­λά­ει στην «Επο­χή» για το προ­ε­κλο­γι­κό κλί­μα, την ά­νο­δο του ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμού και τη σέρ­βι­κη Αρι­στε­ρά.

Τη συ­νέ­ντευ­ξη πή­ρε ο Δη­μή­τρης Γκι­βί­σης

Τι ση­μαί­νουν οι ση­με­ρι­νές ε­κλο­γές για το μέλ­λον της Σερ­βίας;
Οι πρόω­ρες βου­λευ­τι­κές ε­κλο­γές διε­ξά­γο­νται μα­ζί με τις προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νες το­πι­κές. Οι ε­κλο­γές ζη­τη­θή­καν α­πό το Σερ­βι­κό Προο­δευ­τι­κό Κόμ­μα, πι­θα­νώς ε­πει­δή θα έ­χα­νε σε κά­ποιες με­γά­λες πό­λεις, ό­πως το Νό­βι­σα­ντ, τη Νις, το Κρα­γκού­γιε­βα­τς κλπ. Νο­μί­ζω ό­τι με­τά την α­να­μέ­τρη­ση αυ­τή δεν θα υ­πάρ­ξει κα­μία ση­μα­ντι­κή με­τα­τό­πι­ση στην σερ­βι­κή πο­λι­τι­κή. Τα υ­πάρ­χο­ντα κόμ­μα­τα, που βρί­σκο­νται στην ε­ξου­σία και που, με­τα­ξύ άλ­λων, πε­ρι­λαμ­βά­νουν και κά­ποιους αυ­το­α­πο­κα­λού­με­νους α­ρι­στε­ρούς, δεν εί­ναι α­ξιό­πι­στα για να ε­πι­λύ­σουν το ζή­τη­μα της με­γά­λης κοι­νω­νι­κής α­νι­σό­τη­τας, που α­ντι­με­τω­πί­ζει σή­με­ρα η Σερ­βία. Ωστό­σο, α­κό­μη και οι μι­κρές αλ­λα­γές, που μπο­ρούν να φέ­ρουν αυ­τές οι ε­κλο­γές, μπο­ρεί να α­πο­δυ­να­μώ­σουν την κυ­ρίαρ­χη φι­λο­δυ­τι­κή και νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πο­λι­τι­κή. Αυ­τή εί­ναι μια προο­πτι­κή που θα μπο­ρού­σε να ο­δη­γή­σει στην ε­γκα­τά­λει­ψη η την α­πο­δυ­νά­μω­σή τους.

Στις δη­μο­σκο­πή­σεις φαί­νε­ται μια με­γά­λη νί­κη του Αλε­ξά­νταρ Βού­τσι­τς. Πού το α­πο­δί­δεις αυ­τό;
Από τό­τε που α­νέ­λα­βε τα κα­θή­κο­ντά του, ο Βού­τσι­τς αυ­ξά­νει τη δη­μο­τι­κό­τη­τά του με τη χει­ρα­γώ­γη­ση των μέ­σων ε­νη­μέ­ρω­σης και με διά­φο­ρες λαϊκι­στι­κές ε­νέρ­γειες. Πιο συ­γκε­κρι­μέ­να, συλ­λαμ­βά­νο­ντας το 2012 τον Μί­ροσ­λαβ Μί­σκο­βι­τς, το με­γα­λύ­τε­ρο Σέρ­βο ο­λι­γάρ­χη, πολ­λοί πί­στε­ψαν ό­τι η πά­λη του κα­τά της δια­φθο­ράς και η κα­τα­πο­λέ­μη­ση της ο­λι­γαρ­χίας ή­ταν πραγ­μα­τι­κή. Οι άν­θρω­ποι ε­ξα­κο­λου­θούν να τον ε­μπι­στεύο­νται, α­κό­μη και αν δεν υ­πάρ­χει πραγ­μα­τι­κή πρόο­δος σ’ αυ­τά τα ζη­τή­μα­τα. Οι κυ­βερ­νη­τι­κοί αυ­τοέ­παι­νοι για τις «ξέ­νες ε­πεν­δύ­σεις» και τη δη­μιουρ­γία νέων θέ­σεων ερ­γα­σίας, δη­μιουρ­γούν μια ψεύ­τι­κη ει­κό­να οι­κο­νο­μι­κής προό­δου. Από την άλ­λη, πολ­λοί βλέ­πουν ό­τι υ­πάρ­χουν κά­ποιες θε­τι­κές ε­νέρ­γειες, ι­δίως ό­σον α­φο­ρά την ε­ξω­τε­ρι­κή πο­λι­τι­κή. Η Σερ­βία δεν ε­πέ­βα­λε κυ­ρώ­σεις στη Ρω­σία και ο σερ­βι­κός στρα­τός συμ­με­τεί­χε στην στρα­τιω­τι­κή πα­ρέ­λα­ση στη Μό­σχα κα­τά τον ε­ορ­τα­σμό της «Ημέ­ρας της Νί­κης». Πριν α­πό αυ­τό, ο Βλα­ντι­μίρ Πού­τιν πα­ρευ­ρέ­θη­κε στην πα­ρέ­λα­ση του Βε­λι­γρα­δίου στην συ­μπλή­ρω­ση 70 χρό­νων α­πό την α­πε­λευ­θέ­ρω­ση της πό­λης α­πό τη γερ­μα­νι­κή κα­το­χή στο Β΄ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο. Με την υ­πο­στή­ρι­ξη της Ρω­σίας το Κοσ­συ­φο­πέ­διο δεν κα­τά­φε­ρε να ε­ντα­χθεί στην UNESCO, και δεν ή­ταν δυ­να­τόν να ε­γκρι­θεί το ψή­φι­σμα σχε­τι­κά με την Σρε­μπρέ­νι­τσα στο Συμ­βού­λιο Ασφα­λείας. Όλα αυ­τά συ­νέ­βα­λαν στην ση­με­ρι­νή δη­μο­τι­κό­τη­τα του Βού­τσι­τς.

Η σχέ­ση της Σερ­βίας με την Ευ­ρώ­πη

Η Σερ­βία έ­χει μπει σε τρο­χιά έ­ντα­ξης στην Ευ­ρω­παϊκή Ένω­ση. Η κρί­ση στην Ευ­ρω­παϊκή Ένω­ση πώς α­πο­τυ­πώ­νε­ται στο λό­γο των κομ­μά­των, και πώς θεω­ρείς ό­τι θα εκ­φρα­στεί στα ε­κλο­γι­κά α­πο­τε­λέ­σμα­τα;
Ο ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμός στη Σερ­βία αυ­ξά­νε­ται, κυ­ρίως λό­γω του εκ­βια­σμού σχε­τι­κά με το Κοσ­συ­φο­πέ­διο, των κρί­σεων στην Ευ­ρω­παϊκή Ένω­ση, και της ό­λο και μι­κρό­τε­ρης πε­ποί­θη­σης ό­τι η έ­ντα­ξη σε αυ­τήν μπο­ρεί να φέ­ρει έ­να κα­λύ­τε­ρο βιο­τι­κό ε­πί­πε­δο. Έτσι, εί­ναι πο­λύ πι­θα­νό τα δε­ξιά ευ­ρω­σκε­πτι­κι­στά κόμ­μα­τα και τα φι­λο­ρω­σι­κά κόμ­μα­τα να ει­σέλ­θουν στο κοι­νο­βού­λιο. Αυ­τό θα α­ντι­προ­σω­πεύει, κα­τά κά­ποιο τρό­πο, το με­γά­λο πο­σο­στό του πλη­θυ­σμού που α­ντι­τί­θε­ται στην έ­ντα­ξη στην Ευ­ρω­παϊκή Ένω­ση, και που σκέ­φτε­ται ό­τι δεν θα ή­ταν χρή­σι­μη για τη Σερ­βία. Στο τε­λευ­ταίο κοι­νο­βού­λιο δεν υ­πήρ­χε ε­κλεγ­μέ­νο κα­νέ­να τέ­τοιο κόμ­μα. Νο­μί­ζω ό­τι η πο­λι­τι­κή ου­δε­τε­ρό­τη­τα θα πρέ­πει να χρη­σι­μο­ποιεί­ται μό­νο ως μέ­σο για την ε­πί­τευ­ξη υ­ψη­λό­τε­ρων στό­χων, ό­πως η ε­λευ­θε­ρία, η ι­σό­τη­τα, η δι­καιο­σύ­νη, η κρα­τι­κή α­κε­ραιό­τη­τα, κλπ. Εί­ναι πολ­λοί οι άν­θρω­ποι που σή­με­ρα κα­τα­λή­γουν στο συ­μπέ­ρα­σμα ό­τι η έ­ντα­ξη της Σερ­βίας στην Ευ­ρω­παϊκή Ένω­ση δεν συμ­βάλ­λει στην ε­πί­τευ­ξη αυ­τών των στό­χων. Σε αυ­τή τη δια­δι­κα­σία η Σερ­βία συ­χνά τα­πει­νώ­νε­ται, ε­πει­δή εί­ναι μια δια­δι­κα­σία που μας έ­χει ε­πι­βλη­θεί, και δεν α­ντι­προ­σω­πεύει τον α­μοι­βαίο σε­βα­σμό και τις ι­σό­τι­μες σχέ­σεις με­τα­ξύ των κρα­τών με­λών.

Η προ­σφυ­γι­κή κρί­ση τι ρό­λο παί­ζει σε αυ­τές τις ε­κλο­γές;
Η προ­σφυ­γι­κή κρί­ση δεν ε­πη­ρέ­α­σε πο­λύ την προ­ε­κλο­γι­κή εκ­στρα­τεία των κομ­μά­των. Η ά­πο­ψη των πε­ρισ­σό­τε­ρων πο­λι­τών για τους πρό­σφυ­γες εί­ναι θε­τι­κή, υ­πο­στη­ρί­ζουν την κυ­βερ­νη­τι­κή πο­λι­τι­κή της μη το­πο­θέ­τη­σης φρα­χτών στην Ευ­ρώ­πη και την α­ντι­με­τώ­πι­ση των με­τα­να­στών με τρό­πο αν­θρώ­πι­νο. Δυ­στυ­χώς, ό­μως, αυ­τό δεν συμ­βαί­νει σε άλ­λες χώ­ρες. Θα έ­λε­γα, ό­τι η Σερ­βία έ­χει υ­πε­ρα­σπι­στεί κα­λύ­τε­ρα την υ­πε­ρά­σπι­ση των ευ­ρω­παϊκών α­ξιών α­πό την ί­δια την Ευ­ρω­παϊκή Ένω­ση.

Η σέρ­βι­κη α­ρι­στε­ρά

Βλέ­πεις κά­ποιες ελ­πι­δο­φό­ρες ε­ξε­λί­ξεις για την σέρ­βι­κη Αρι­στε­ρά; Τι προο­πτι­κές υ­πάρ­χουν για να δού­με μια ι­σχυ­ρή Αρι­στε­ρά στη χώ­ρα σας;
Θεω­ρώ ό­τι αυ­τό, μάλ­λον, δεν θα συμ­βεί σύ­ντο­μα. Ακό­μα και αν ε­δώ υ­πάρ­χουν πολ­λά αυ­το­α­πο­κα­λού­με­να α­ρι­στε­ρά κόμ­μα­τα, κι­νή­μα­τα και ορ­γα­νώ­σεις. Σή­με­ρα πέ­ντε υ­πουρ­γεία έ­χουν δο­θεί σε τρία α­ρι­στε­ρά κόμ­μα­τα, αλ­λά ό­λα α­πο­δε­δειγ­μέ­να εί­ναι πο­λύ ε­πι­με­λή στην ε­φαρ­μο­γή των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών. Με τη συμ­με­το­χή τους στην κυ­βέρ­νη­ση κά­νουν με­γά­λη ζη­μιά, ε­πι­βε­βαιώ­νο­ντας την συ­μπά­θειά τους στο νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό. Ο κομ­φορ­μι­σμός, ο ο­πορ­του­νι­σμός και η λα­χτά­ρα για ε­ξου­σία των αρ­χη­γών των κομ­μά­των αυ­τών, έ­χουν κα­τα­στεί­λει ση­μα­ντι­κά τις α­ρι­στε­ρές ι­δέες στη Σερ­βία, και τις έ­χουν κά­νει να στε­ρού­νται νοή­μα­τος. Οι συ­γκρού­σεις μέ­σα στην Αρι­στε­ρά εί­ναι με­γα­λύ­τε­ρες α­πό αυ­τές με­τα­ξύ Δε­ξιάς και Αρι­στε­ράς. Σε ό­λη την ι­στο­ρία, οι Σέρ­βοι ή­ταν γνω­στοί για την οι­κο­δό­μη­ση κοι­νω­νι­κά δί­καιων κοι­νω­νιών. Ωστό­σο, αυ­τό δεν εί­ναι δυ­να­τόν ε­φό­σον τα α­ρι­στε­ρά κόμ­μα­τα ε­φαρ­μό­ζουν νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές. Η μό­νη λύ­ση που βλέ­πω, εί­ναι τα α­ρι­στε­ρά κόμ­μα­τα να κα­τα­λή­ξουν σε συμ­φω­νία και να μην συμ­με­τέ­χουν σε μια κυ­βέρ­νη­ση υ­πό την η­γε­σία του Σερ­βι­κού Προο­δευ­τι­κού Κόμ­μα­τος.