Η απόφαση του Γιούρογκρουπ είναι θεμελιωμένη στον εκβιασμό
Σοβαρό και οξύ επηρεασμό των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων στην Ελλάδα συνιστούν οι αποφάσεις του Γιούρογκρουπ την Πέμπτη, καθώς αποφάσισε την επιβολή έκτακτων μέτρων ύψους 3,5 δισ., παρά το ότι η συμφωνία του Αυγούστου υλοποιείται κανονικά. Δημιουργούν σοβαρό πολιτικό πρόβλημα στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία πρέπει να σταθμίσει πολύ προσεκτικά το πώς θα αντιμετωπίσει τη δυσμενή νέα πραγματικότητα. Δημιουργούν, όμως, και μείζον πρόβλημα στην ελληνική οικονομία, καθώς η απόφαση δίνει αρνητικό σήμα, ότι η αβεβαιότητα δεν απομακρύνθηκε ακόμα.
Είναι μια –πολιτική καθαρά– απόφαση των δανειστών που αποβλέπει στο να διακόψει μια εξέλιξη στην Ελλάδα, που μπορεί, βαθμιαία, να απεγκλωβίζει, έστω και με αργά βήματα, την ελληνική οικονομία και κοινωνία από τους καταναγκασμούς των μνημονίων και τη λιτότητα. Ως σχέδιο, εκ των πραγμάτων, συμπίπτει με αυτό των συστημικών δυνάμεων στο εσωτερικό της χώρας, οι οποίες με την πολιτική συνδρομή της ΝΔ, επιδιώκουν να διακόψουν μια διαδικασία προωθητική, με την ευθύνη της Αριστεράς, που απειλεί κατεστημένα ταξικά συμφέροντα.
Εάν η απόφαση του Άμστερνταμ συνοδεύεται και με, άμεσα, κρυφά πολιτικά σχέδια, θα φανεί πολύ γρήγορα. Ως την επόμενη Πέμπτη, που πιθανολογείται έκτακτο Γιούρογκρουπ και πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η συνολική συμφωνία, σε μεγάλο βαθμό θα έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο. Πρώτο δείγμα θα έχουμε αν οι δανειστές δεν αφήσουν κανένα περιθώριο ελιγμών στην ελληνική πλευρά. Π.χ. αντί να νομοθετηθούν αναλυτικά τα έκτακτα μέτρα, οι δανειστές να αποδεχθούν μια γενική αναφορά-δέσμευση από την ελληνική κυβέρνηση σε περίπτωση που δεν πιαστούν οι στόχοι της συμφωνίας.
Το Γιούρογκρουπ της Πέμπτης, σίγουρα, θα αναφέρεται ως σταθμός, όχι μόνο σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αλλά και την πορεία της ΕΕ. Επιβεβαιώθηκε, πλήρως, ότι αν υπάρχει συμφωνία Γερμανίας-ΔΝΤ για ένα θέμα, εν προκειμένω ο χειρισμός για το ελληνικό πρόγραμμα, που συνομολογήθηκε στην Ουάσιγκτον κατά τη συνεδρίαση του ΔΝΤ, είναι νόμος εκτελεστέος για την Ευρώπη. Και τότε, είτε δεν είναι διατεθειμένος κανένας να την εφεσιβάλλει είτε δεν έχει τη δύναμη να το κάνει. Οι δηλώσεις, μετά τη συνεδρίαση, του προέδρου του Γιούρογκρουπ, κ. Ντάισελμπλουμ, όπως και άλλων αξιωματούχων της ΕΕ, αυτό ακριβώς αποπνέουν.
Η οδυνηρή «λύση»Πρόκειται για απόφαση, γεμάτη κυνισμό. Ο κ. Σόιμπλε, ο οποίος κόπτονταν ως τώρα ότι πρέπει να τηρούνται οι συμφωνίες και να βγαίνουν οι αριθμοί, άλλαξε άποψη και προσέφερε στο ΔΝΤ τη λύση -οδυνηρή για την ελληνική πλευρά– των «προληπτικών» μέτρων ή μέτρων υπό αίρεση! Και αυτό παρά το ότι, σύμφωνα και με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, η συμφωνία τηρείται και τα νούμερα βγαίνουν!
Είναι, όμως, και μια απόφαση θεμελιωμένη στον εκβιασμό. Το αποκάλυψε ήδη από την Πέμπτη ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), Κλάους Ρέγκλινγκ, ο οποίος αφού επαίνεσε το έκτακτο πακέτο μέτρων ως «χρήσιμο εργαλείο το οποίο λειτουργεί ως ασφαλιστική δικλείδα», προειδοποίησε ότι «σταδιακά ανακύπτει εκ νέου πρόβλημα ρευστότητας στην Ελλάδα». Όπως το είχε πει ακριβώς ο κ. Τόμσεν... Αλλά και ο κ. Ντάισελμπλουμ ξεκαθάρισε ότι «δεν θα υπάρξει συμφωνία μέχρι να ολοκληρωθούν όλα τα στοιχεία της αξιολόγησης, δηλαδή το βασικό πακέτο των μέτρων και το συμπληρωματικό».
Το έκτακτο πακέτο θα πρέπει να είναι ύψους 3,6 δισ. ή 2% του ΑΕΠ, πέραν του βασικού πακέτου ύψους 3% του ΑΕΠ (5,4% δισ. ευρώ) που απορρέουν από τα δύο νομοσχέδια που κατέθεσε η κυβέρνηση. Θα εφαρμοστούν «μόνο αν χρειαστεί για να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα το 2018», σημείωσε. Η θωράκισή του, ωστόσο, όπως την περιγράφει ο ίδιος ο κ. Ντάισελμπλουμ, δεν φαίνεται να είναι και τόσο εφεδρική. «Ο έκτακτος μηχανισμός θα πρέπει να είναι αξιόπιστος, να έχει νομοθετηθεί και να βασίζεται σε αντικειμενικούς παράγοντες που θα πυροδοτούν τα έκτακτα μέτρα», πρόσθεσε. Σε μεταγενέστερη δήλωσή του, μετά το Εκοφίν, θέλησε να αμβλύνει τη βαναυσότητα της προηγούμενης τοποθέτησής του και δήλωσε: «Επιτρέψτε μου να κάνω σαφές -διότι στον ελληνικό Τύπο γίνεται λόγος για 4ο μνημόνιο- αυτό σε καμία απολύτως περίπτωση δεν ισχύει». Πρόσθεσε δε, ότι ως προς το είδος του μηχανισμού εξασφάλισης «ασφαλώς υπάρχουν νομικοί περιορισμοί». Κατά τα άλλα, επισήμανε ότι έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος στα υφιστάμενα μέτρα και η συνεργασία των ελληνικών αρχών με τους θεσμούς είναι «ισχυρή και παραγωγική».
Η κ. Λαγκάρντ, θριαμβεύτρια στην όλη διαμάχη, αλαζονική, δεν έκρυψε τον ενθουσιασμό της. «Είμαι ικανοποιημένη από τη λήψη των έκτακτων προληπτικών μέτρων, όπως ήθελε το ταμείο. Τα προληπτικά μέτρα πρέπει να είναι ξεκάθαρα, αξιόπιστα και πρέπει να ενεργοποιηθούν αυτοματοποιημένα, χωρίς να αφήσουν περιθώρια για διαβουλεύσεις», δήλωσε η επικεφαλής του ΔΝΤ. Υποστήριξε δε ότι προληπτικά μέτρα πρέπει να νομοθετηθούν εκ των προτέρων.
Το ζήτημα του χρέουςΠώς μπαίνει στη συμφωνία το χρέος; Εδώ τα σκήπτρα του κυνισμού παίρνει, αδιαφιλονίκητα, η κ. Λαγκάρντ. Συγκεκριμένα, υποστήριξε ότι η θέση του ΔΝΤ παραμένει πάγια και ότι πρέπει να γίνει ελάφρυνση, όχι με ονομαστικό κούρεμα, αλλά με έμμεσο τρόπο –δηλαδή επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής και περίοδος χάριτος. Πλήρης η αλλαγή θέσης.
Συνέβη, τελικά, αυτό που φοβόμαστε από την αρχή. Ο συμβιβασμός των δύο είχε σαν αποτέλεσμα και να παρθούν δυσβάσταχτα πρόσθετα μέτρα και να υιοθετηθούν οι πιο ανώδυνοι χειρισμοί για το χρέος. Διότι η βιωσιμότητα του χρέους, κατά τον κ. Σόιμπλε, μπορεί να ενισχυθεί και με τα πρόσθετα μέτρα, αλλά και με τις επιπλέον ιδιωτικοποιήσεις που θα απαιτηθούν. Πράγματι, ο κ. Σόιμπλε, που και που, θυμάται τα 50 δισ. που κάποτε είχαν τεθεί ως εισπρακτικός στόχος, από την πώληση δημόσιας περιουσίας.
Στο χρέος, στο ίδιο μήκος κύματος αναφέρθηκε και ο κ. Μοσκοβισί λέγοντας ότι το ζήτημα αυτό πρέπει να συζητηθεί άμεσα, καθώς συνιστά προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Το ίδιο υποστήριξε και ο κ. Ντάισελμπλουμ και ο κ. Ρέγκλινγκ. Ο ευρωπαίος επίτροπος Οικονομικών, Πιερ Μοσκοβισί, επίσης, διαβεβαίωσε ότι είμαστε κοντά σε μια «ισορροπημένη και θετική συμφωνία», ενώ υπογράμμισε την ανάγκη η αξιολόγηση να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό.
Επρόκειτο για έναν «καλό λόγο» χωρίς περιεχόμενο, αφού κι αυτός μπήκε στη γραμμή των προληπτικών μέτρων. Πράγματι, για τα προληπτικά μέτρα, διαμήνυσε ότι θα εργαστούν για μια αξιόπιστη, δίκαιη και κοινά αποδεκτή λύση, ενώ κατέστησε σαφές ότι τα συγκεκριμένα μέτρα είναι αναγκαία, ώστε να καθησυχάσουμε τους δανειστές και να ενθαρρύνουμε τους επενδυτές. Είναι δυνατόν, όμως, να καθησυχάσει κανείς τους επενδυτές, λέγοντάς τους ότι το πρόγραμμα δεν βγαίνει και γι’ αυτό χρειάζονται έκτακτα μέτρα πολλών δισ;
Π. Κλαυδιανός Ευκλείδης Τσακαλώτος: Μένει να δούμε αν η πίεση του ΔΝΤ είναι ισοβαρήςΠροσεκτική και περιεκτική ήταν η δήλωση του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου, μετά τη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ την περασμένη Παρασκευή στο Άμστερνταμ. «Είμαστε σε συζητήσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους για να βρεθεί ο μηχανισμός δέσμευσης ώστε να βελτιωθεί η αξιοπιστία για τους Ευρωπαίους πιστωτές και τους διεθνείς επενδυτές και τους Έλληνες πολίτες. Βεβαίως υπάρχουν πολλές ιδέες για το πώς μπορεί να γίνει αυτό» διευκρίνισε και επισήμανε τα εξής σημεία:
«1. Η ελληνική κυβέρνηση τήρησε κατά γράμμα τις δεσμεύσεις που ανέλαβε πέρσι το καλοκαίρι, και στο ζήτημα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και σε εκείνο των μέτρων ύψους 3% του ΑΕΠ.
2. Εξακολουθεί να υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ των θεσμών για το αποτέλεσμα και την απόδοση αυτών των μέτρων. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, όπως και η ελληνική κυβέρνηση, θεωρούν ότι αυτά μέτρα επαρκούν για να επιτύχουμε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Το Ταμείο πιέζει για περισσότερα μέτρα. Πάντα, άλλωστε, πίεζε για περισσότερο «αξιόπιστο» πακέτο μεταρρυθμίσεων, όπως και τους δανειστές μας να είναι πιο γενναιόδωροι στο ζήτημα της ελάφρυνσης χρέους. Μένει να διαπιστώσουμε στις επόμενες ημέρες κατά πόσο η πίεσή του είναι όντως ισοβαρής και κατά πόσο θα φέρει αποτέλεσμα ως προς το σκέλος χρέους.
3. Για το πώς αυτή η διαφορά θα γεφυρωθεί υπάρχουν διαφορετικές απόψεις στο τραπέζι, συμπεριλαμβανομένης και της λήψης μέτρων υπό αίρεση (contingent measures). Έχουν πέσει στο τραπέζι κι άλλες ιδέες, όχι μόνο από εμάς αλλά και από άλλα μέλη του Γιούρογκρουπ. Κάθε λύση θα πρέπει να πληροί δύο κριτήρια:
• Το πρώτο είναι ότι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία δεν μπορείς να νομοθετήσεις υπό αίρεση. Δεν συμβαίνει αυτό μόνο με την ελληνική νομοθεσία. Ισχύει και στην Γαλλία.
• Το δεύτερο κριτήριο είναι ότι σε όποια λύση και να καταλήξουμε, μέσα στις επόμενες ημέρες, θα πρέπει να είναι αξιόπιστη: προς τους πιστωτές για να ξέρουν ότι θα επιτύχουμε το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, προς τους επενδυτές ώστε να νιώθουν ασφάλεια ότι το πρόγραμμα είναι σε τροχιά και, βέβαια, απέναντι στους Έλληνες πολίτες ώστε οι πολιτικές και οικονομικές πλευρές να είναι ευθυγραμμισμένες με τη συμφωνία του καλοκαιριού.
4. Τέλος, θέλω να υπογραμμίσω ότι όποια λύση και αν επιλεγεί θα συζητηθεί παράλληλα με το θέμα του χρέους. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για εμάς το συνολικό πακέτο του χρέους και των μεταρρυθμίσεων να δίνει ένα ξεκάθαρο σήμα στους Έλληνες πολίτες, τους Ευρωπαίους πολίτες και τους Έλληνες και διεθνείς επενδυτές, ότι η Ελλάδα έχει αλλάξει σελίδα, ότι υπάρχει ξεκάθαρος ορίζοντας εξόδου από την κρίση.
Το αποτέλεσμα του προγράμματος και της ελάφρυνσης του χρέους θα πρέπει να είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία.».