Λέτε να βρισκόμαστε μπροστά στην αποκάλυψη ενός νέου συνοδοιπόρου των κομμουνιστών και να μην το έχουμε συνειδητοποιήσει; Αν πιστέψουμε τις πολυάριθμες επικρίσεις που δέχτηκε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας με αφορμή την... πολύκροτη δήλωσή του – «η οικονομία και το νόμισμα αποκτούν νόημα μόνον όταν υπηρετούν τον άνθρωπο» – τότε μάλλον πρέπει να πιστέψουμε ότι κάπως έτσι έχουν τα πράγματα.
Βέβαια, τέτοιες διατυπώσεις περί συνοδοιπορίας θα ταίριαζαν σε ένα μετεμφυλιακό πολιτικό περιβάλλον, γι’ αυτό και δεν χρησιμοποιούνται ρητά. Ωστόσο, και οι λέξεις που σήμερα επιλέγονται, δεν αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία για το είδος της κατηγορίας που απαγγέλλεται στον κ. Παυλόπουλο: «υπερβολικά στενή συνεργασία με τη σημερινή κυβέρνηση». Αν η κυβέρνηση ήταν άλλη, θα υπήρχε άραγε ζήτημα να συνεργάζεται στενά μαζί της ο πρόεδρος, όπως επιβάλλει άλλωστε το κοινοβουλευτικό σύστημα;
Το αμάρτημα ενός προέδρουΤο πρόβλημα, λοιπόν, εντοπίζεται στο γεγονός ότι ένας εκπρόσωπος του αστικού πολιτικού κόσμου, από τη θέση του προέδρου μάλιστα, συνυπάρχει αρμονικά με τη νόμιμη κυβέρνηση, η οποία έχει το κουσούρι να είναι κυβέρνηση με κορμό την αριστερά. Ενώ θα όφειλε, σύμφωνα με την αντίληψη ορισμένων, να λειτουργεί ως αντίβαρό της, έστω και κατά παράβαση των συνταγματικών επιταγών. Αν νομίζετε ότι υπερβάλλουμε, μη βιαστείτε να αποφανθείτε, πριν διαβάσετε όσα του καταλογίζει γνωστός αρθρογράφος της ναυαρχίδας του νεοφιλελευθερισμού και του νεο-μητσοτακισμού (1):
«Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας συνεργάζεται υπερβολικά στενά με τη σημερινή κυβέρνηση ξεπερνώντας αρκετές φορές τα εσκαμμένα. Γι’ αυτό και [πολλοί] υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση Συριζανέλ είναι στην πραγματικότητα τρικομματική»(...) «Προβαίνει σε δηλώσεις που απηχούν ακριβώς ή γενικά τις κυβερνητικές απόψεις υποκαθιστώντας πανάξια την κυβερνητική εκπρόσωπο»(...) «Αυτό ήταν το μέλημα [της κυβέρνησης], όταν τον επέλεξε, και οι προσδοκίες της δεν διαψεύστηκαν». Επιπλέον, ο κ. Παυλόπουλος βα ρύνεται και με ένα ακόμη αμάρτημα: «Εχει δώσει πολλά δείγματα ευρωσκεπτικισμού τα χρόνια μετά την κρίση», ενώ «συνηθίζει να νουθετεί από καιρού εις καιρόν τους Ευρωπαίους»...
Η ανησυχία είναι βαθύτερηΕίναι φανερό ότι η πρωτοφανής επίθεση που προκάλεσε η δήλωση του προέδρου, δεν δικαιολογείται ούτε από το περιεχόμενό της ούτε από την παρερμηνεία του. Ισως μάλιστα δεν αποτελεί ούτε και ένα απλό επεισόδιο της δεδομένης αντιπολιτευτικής τακτικής της ΝΔ. Στη διπλανή σελίδα του ίδιου φύλλου που προαναφέραμε, φιλοξενείται άρθρο που ίσως εξηγεί τη σφοδρότητα της επίθεσης. Υπάρχει βαθύτερη ανησυχία στο αστικό στρατόπεδο, που απεικονίζεται ήδη στον τίτλο του άρθρου: «Οι μεταλλάξεις του αστικού κόσμου». Ας δούμε περί τίνος πρόκειται:
«Ο αστικός κόσμος στην Ελλάδα είναι σε βαθιά κρίση, που τον οδηγεί σε απώλεια αυτο- πεποίθησης και σε αδυναμία αναδιάταξης(...) Μοιάζει με αυτοάνοσο νόσημα και είναι,πιθανώς, η ίδια η γενεσιουργός αιτία που οδήγησε στην παράδοση της εξουσίας σε πολιτικά σχήματα που νομιμοποιούνται από αυτήν ακριβώς τη δυσπιστία και την ψυχική απόσταση από τον αστικό πολιτισμό»(...) «καθώς οι διατομές Αριστεράς Δεξιάς έχουν διασαλευτεί».
Ανεξάρτητα από το αν αυτές οι εκτιμήσεις απηχούν μια αντικειμενική πραγματικότητα ή μια υποκειμενική ανησυχία – και όσοι παροικούν την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι πολύ απέχουν από την αντανάκλαση ενός ανησυχητικού για τον «αστικό κόσμο» συσχετισμού δύναμης – η ουσία είναι ότι σκιαγραφούν μια ανησυχία για την παραμονή στην κυβέρνηση δυνάμεων της αριστεράς, παραμονή που τείνει να διαψεύσει τη θεωρία της παρένθεσης και να ακυρώσει έτσι τη λογική της «παράδοσης της εξουσίας». Φαντάζομαι ότι αντιλαμβανόμαστε όλοι ποια είναι η διαφορά μεταξύ αυτής της διατύπωσης και της ανάδειξης μιας κυβέρνησης – και της αριστεράς- μέσα από τη διαδικασία της δημοκρατικής διεξαγωγής εκλογών. Ο παρείσακτος αποτελεί κίνδυνο, και μάλιστα πολύ μεγαλύτερο αν κατορθώσει και περάσει από συμπληγάδες τύπου αξιολόγησης και ελάφρυνσης του χρέους.
Μίασμα ο παρείσακτοςΟποιος, λοιπόν, διευκολύνει ή φαίνεται να ανέχεται τον παρείσακτο, από τις δικές του θέσεις και με τις δικές του σκοπιμότητες έστω, επισημαίνεται ως ιδεολογικοπολιτικός αντίπαλος και νομιμοποιείται ο υπαινιγμός του συνοδοιπόρου εναντίον του, παρότι είναι πιθανό, τουλάχιστον, να εκφράζει φίλιες προς τον αστικό κόσμο και τα συμφέροντά του δυνάμεις. Καθότι μπορεί να έχουν διασαλευτεί οι διατομές αριστεράς και δεξιάς, αλλά η κατηγορία περί «τρικομματικής κυβέρνησης» αφενός επιχειρεί να προφυλάξει από τις πιθανότατες επιπτώσεις αυτής της διασάλευσης, αφετέρου να στιγματίσει συγκεκριμένη πολιτική τάση μέσα στη συντηρητική παράταξη, που θα επιθυμούσε ίσως να τονίσει τη διαφοροποίησή της από την επικρατούσα σήμερα στη ΝΔ γραμμή: της προσφυγής σε πρόωρες εκλογές τη στιγμή της κορύφωσης της διαδικασίας αξιολόγησης, με ό,τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό.
Οτιδήποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ωφελεί τη σημερινή κυβέρνηση, ή θα μπορούσε να τη βοηθήσει να αποκρούσει τις εναντίον της επιθέσεις, είναι ανεπιθύμητο. Αν, μάλιστα, προέρχεται και από πράξεις ή παραλείψεις εκ του συντηρητικού χώρου, είναι και καταδικαστέο. Ακόμη κι αν δεν γίνεται με δόλο ή κακή πρόθεση. Ακόμη κι αν στηρίζεται σε μια κοινά αποδεκτή έννοια υπεράσπισης του κοινού συμφέροντος. Σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο, όπως αυτός που έχουν κηρύξει οι ακραίες νεοφιλελεύθερες δυνάμεις, δεν χωρούν έννοιες σαν κι αυτή.
Χ. ΓεωργούλαςΣημείωση (1): «Καθημερινή» 5-5-2016, «Παρεξηγήσιμες δηλώσεις».