Η ενότητα της Αριστεράς καταλύτης των πολιτικών εξελίξεων Η τυπική προκήρυξη των εκλογών (3/5) για τις 26 Ιουνίου βρήκε τα κόμματα να αλληλοεπιρρίπτουν τις ευθύνες για την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης, επιχειρώντας έτσι να αντιμετωπίσουν τη δυσφορία των πολιτών και τη δημοσκοπικά αυξημένη αποχή. Το προεκλογικό κλίμα άλλαξε άρδην όταν φάνηκε ότι το Ποδέμος με την Ενωμένη Αριστερά (Ε.Α., Ιθκέρδα Ουνίδα) και τα συμμαχικά τους σχήματα θα συμμετέχουν στις εκλογές του Ιούνη με ενιαίο ψηφοδέλτιο, σε εθνικό επίπεδο και με κοινό προεκλογικό πρόγραμμα και οξύνθηκε με την επιβεβαίωση της συμφωνίας στις 9 Μαΐου. Από τη μια μεριά, είναι ο ενθουσιασμός του κόσμου της Αριστεράς και, από την άλλη, ο αντικομμουνισμός και ο εκφοβισμός των ψηφοφόρων που έχει αναδειχθεί σε κεντρικό στοιχείο της προεκλογικής τακτικής τόσο του Λαϊκού Κόμματος (Λ.Κ.) και των Πολιτών (Θιουδαδάνος), όσο και του Σοσιαλιστικού Κόμματος (Σ.Κ). Όλα δείχνουν ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν σε συνθήκες διπολισμού: Δεξιά ή Αριστερά. Η εξέλιξη αυτή... ανησυχεί επίσης τον ισπανικό ΣΕΒ, μεγαλοτραπεζίτες και την ηγεσία της Ε.Ε.
Με δεδομένο, μέχρι σήμερα, την πρωτιά της Δεξιάς (Λ.Κ.), αυτό που σηματοδοτεί τις πολιτικές εξελίξεις είναι το sorpasso* (η Αριστερά να ξεπεράσει εκλογικά τους Σοσιαλιστές) και η ανάδειξη του Ποδέμος σε ηγεμονική δύναμη της Αριστεράς. Όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν ότι με το κοινό ψηφοδέλτιο της Αριστεράς το sorpasso θα είναι επιτέλους πραγματικότητα: η διαφορά του Ποδέμος από το Σ.Κ. στις εκλογές του Δεκέμβρη ήταν 300. 000 ψήφοι και οι ψήφοι που πήρε η Ε.Α 900.000.
Επίπονος ο τοκετόςΟι ολιγοήμερες επίσημες διαπραγματεύσεις Ποδέμος και Ε.Α για τα χαρακτηριστικά της συνεργασίας και την κατάρτιση ενιαίου ψηφοδελτίου που διεξάχθηκαν σε επίπεδο γραμματέων (Π. Ετσενίκε-Ποδέμος και Α. Μπαρένας –Ε.Α.) και με επίκεντρο τους όρους συνεργασίας που έθετε η Ε.Α., ήταν μια δύσκολη και ταυτόχρονα κρίσιμη διαδικασία. Στις 8 Μαΐου, λίγες μέρες πριν τη λήξη της προθεσμίας υποβολής των εκλογικών συνδυασμών στην Κεντρική Εκλογική Επιτροπή (13/5), κατέληξαν σε μια «προσυμφωνία» που προβλέπει: τα σύμβολα και το λογότυπο του κάθε κόμματος θα είναι διακριτά στα προεκλογικά έντυπα και στα ψηφοδέλτια, το κάθε κόμμα, εκτός από το κοινό (μίνιμουμ) πρόγραμμα θα προπαγανδίζει και το δικό του και θα κάνει και ξεχωριστές προεκλογικές συγκεντρώσεις. Συμφωνήθηκε, επίσης, οι εκλόγιμες θέσεις των υποψηφίων και η κατανομή της επιχορήγησης να είναι αναλογική, με βάση τις ψήφους των δύο κομμάτων στις εκλογές του Δεκέμβρη, δηλαδή 1:6 (πρόταση της Ε.Α). Ο Α. Γκαρθόν θα είναι πέμπτος στη Μαδρίτη με πρώτο τον Π. Ιγκλέσιας και τρίτο τον Ι. Ερεχόν (το Ποδέμος έχει εκλέξει οχτώ). Στη δεύτερη και τέταρτη θέση θα είναι δύο γυναίκες, με βάση τις αρχές λειτουργίας του Ποδέμος.
Η συμφωνία αυτή τέθηκε για έγκριση στις διευρυμένες βάσεις των κομμάτων στις 10-11/5. Στην Ε.Α., η δεύτερη σχετική ψηφοφορία μέσα σε λίγες ημέρες, εγκρίθηκε με ποσοστό 87,8% Ναι, 10% Όχι και 1,6% Λευκό. (Στην προηγούμενη ψηφοφορία, το «ναι» στη συνεργασία με το Ποδέμος είχε ψηφιστεί από το 85,3%). Στο Ποδέμος τόσο η συμμετοχή (150.000 άτομα), όσο και το ποσοστό έγκρισης της συμφωνίας 98% αποτελούν ρεκόρ!
Παράλληλα, προχωρά και η επιτροπή προγράμματος, που τις αμέσως επόμενες ημέρες θα ολοκληρώσει το έργο της, που και αυτό δεν ήταν καθόλου εύκολο.
Εσωτερικές αντιστάσειςΣτην Ενωμένη Αριστερά τα πράγματα ήταν/είναι πιο δύσκολα, αφού ηγετικά στελέχη της είτε αντιτάσσονται δημόσια κατά της συνεργασίας με το Ποδέμος, είτε την υπονομεύουν: εξέχων παράδειγμα ο πρώην γ. συντονιστής της Ε.Α Γκασπάρ Γιαμαθάρεθ, που ακόμα και μετά το 87,8% της βάσης καταφέρεται κατά του Ποδέμος και της συμφωνίας. Ενδεικτικό των αντιστάσεων είναι το γεγονός ότι αν και λίγες μέρες πριν κλείσει η συμφωνία, η διευρυμένη βάση του κόμματος υπερψήφισαν με 85% τη συνεργασία με το Ποδέμος στο πλαίσιο των όρων – προϋποθέσεων της Ε.Α. και το Περιφερειακό Πολιτικό Συμβούλιο (ανώτερο όργανο του κόμματος) υπερψήφισε την οριστική «προσυμφωνία» με 105 υπέρ, 1 κατά και 9 αποχές. Απαιτήθηκε από τους διαφωνούντες δεύτερη προσφυγή στη βάση με το επιχείρημα της ασάφειας του ερωτήματος και τη μικρή συμμετοχή.
Στο Ποδέμος, διαφωνίες εκφράστηκαν κυρίως από τους αποκαλούμενους ερεχονίστας που εκτιμούν ότι μια τέτοια συνεργασία, και μάλιστα σε εθνικό επίπεδο, περιορίζει την κοινωνική απεύθυνση του Ποδέμος (Ινίχο Ερεχόν, ο δεύτερος μετά τον Πάμπλο Ιγκλέσιας στην ιεραρχία του Ποδέμος). Σχετικά γρήγορα, όμως, ξεπεράστηκαν και από ό,τι φαίνεται χωρίς... απώλειες.
Η αναβίωση του αντικομμουνισμούΗ Δεξιά και οι Σοσιαλιστές, που εναλλάσσονται στην κυβερνητική εξουσία από το 1978, και οι Πολίτες που απέδειξαν ότι μπορούν να συμμαχήσουν και με τους δύο, στην προσπάθειά τους να ανακόψουν τη δυναμική της Αριστεράς και να μη διαταραχθούν ουσιωδώς οι πολιτικοί συσχετισμοί, έχουν θέσει στο στόχαστρο το Ποδέμος και ιδιαίτερα τον Π. Ιγκλέσιας με αποκλειστικό όπλο τον αντικομμουνισμό.
Ο Μ. Ραχόι, που φοβάται ότι αν επιβεβαιωθούν οι μέχρι σήμερα δημοσκοπήσεις θα χάσει 5 έδρες, μιλά «για ακραίους και εξτρεμιστές» που το μοντέλο διακυβέρνησης που προτείνουν (;) δεν είναι συμβατό με τις ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Ο Α. Ριβέρα (Πολίτες) επιχειρώντας να μετατοπίσει το δίλημμα των εκλογών από Δεξιά- Αριστερά σε παλιό ή νέο και να αποσπάσει μεσαία στρώματα από το Ποδέμος τονίζει ότι «έπεσαν οι μάσκες του Ποδέμος συμμαχώντας με το παλιό Κ.Κ» και... υπενθυμίζει ότι «το τείχος του Βερολίνου έπεσε το 1989» ή την εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ - Α.Τσίπρα στην Ελλάδα. Επίσης, προβάλλει τη συμφωνία του κόμματός του με το Σ.Κ. σαν «..το έμβρυο της όποιας θεσμικής μελλοντικής κυβέρνησης».
Οι Σοσιαλιστές, που βλέπουν ότι η πόλωση Δεξιά –Αριστερά δεν τους ευνοεί σε συνδυασμό με τον ορατό κίνδυνο να βρεθούν στην τρίτη θέση έχουν φτάσει στα όρια της αντικομμουνιστικής υστερίας. Καταγγέλλουν το Ποδέμος σαν τον καλύτερο σύμμαχο της Δεξιάς και ότι η συμμαχία με την Ε.Α. επαναφέρει στο προσκήνιο «την ξεπερασμένη και πεπαλαιωμένη κομμουνιστική Αριστερά», που επιπρόσθετα έχει και την εμμονή του sorpasso. Φαίνεται ο κατήφορος να μην έχει τέλος.
Το Ποδέμος δεν μπαίνει σε διάλογο για όλα αυτά, αλλά τοποθετεί έμπρακτα και με σαφήνεια τη Δεξιά στο αντίπαλο στρατόπεδο. Σ’ αυτή τη λογική προτείνει στο Σ.Κ. μετεκλογική συνεργασία για σχηματισμό κυβέρνησης της αλλαγής, «προσφέροντας» την αντιπροεδρία στον Π. Σάντσεθ και κοινό ψηφοδέλτιο στις επερχόμενες εκλογές για τη Γερουσία ώστε να πάψει η Δεξιά να καθορίζει το νομοθετικό έργο της Βουλής. Στην τελευταία πρόταση η άρνηση ήταν άμεση και κατηγορηματική.
Γεωργία Ντούσια*Κεντρική γραμμή του ΚΚΙ και της Ε.Α. την περίοδο της ηγεσίας του Χ. Ανγκίτα: γ. γραμματέας του ΚΚΙ (1988-1998) και γ. συντονιστής της Ε.Α. (1989-1998). Την περίοδο αυτή η Ε.Α. κατέγραψε τα καλύτερα ιστορικά εκλογικά αποτελέσματα (10%, 21 βουλευτές, 2 εκατ. ψήφους).