ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΑΓΓΕΛΗ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΑΛΥΤΗΗ κρίση χρέους στην Ευρώπη επανενοποιείται 
Τη συνέντευξη πήρε
ο Παύλος Κλαυδιανός Ποια τα τελευταία νέα για το Eurogroup της Τρίτης;Η εικόνα που έχουμε, και δεν νομίζω ότι θα αλλάξει μέχρι την Τρίτη, είναι ότι όλοι, σε κάθε περίπτωση, αυτή τη στιγμή θέλουν να βγει η Ελλάδα από το κάδρο, έστω και προσωρινά. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι πλευρές, και το ΔΝΤ, την Τρίτη θέλουν να υπάρξει μια απόφαση, η οποία θα δρομολογεί την εκταμίευση των δόσεων προς την Ελλάδα, έτσι ώστε τον Ιούνιο και τους επόμενους μήνες να υπάρξει συνέπεια όσον αφορά τις πληρωμές προς το ΔΝΤ, την ΕΚΤ κ.τ.λ. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι οι πλευρές, κυρίως ΔΝΤ και Γερμανία, έχουν κάνει πίσω από τις θέσεις που είχαν ως σήμερα, που είναι μεταξύ τους αντίθετες. Δηλαδή, το ΔΝΤ για να δώσει το πράσινο φως, ώστε να χαρακτηριστεί το ελληνικό χρέος βιώσιμο, θέλει μια σαφή απομείωσή του μέσα από ένα μοντέλο επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμών και κυρίως της περιόδου χάριτος, αλλά και των επιτοκίων στη βάση των οποίων, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, θα εξυπηρετείται αυτό το χρέος. Από την άλλη μεριά ο κ. Σόιμπλε, ήδη από την συνάντησή του με την κ. Λαγκάρντ στην Ουάσιγκτον, έχει ξεκαθαρίσει, πράγμα που επιβεβαιώθηκε και πρόσφατα με μια διαρροή σε γερμανική εφημερίδα, ότι δεν προτίθεται να πάει πρόταση ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους στην παρούσα γερμανική βουλή, ενόψει των πολιτικών ισορροπιών στο εσωτερικό της Γερμανίας.
Το σχέδιο για το χρέος Αυτό τι σημαίνει; Τι είδους απόφαση μπορεί να παρθεί για το χρέος; Τα άλλα, θέματα, έχουν κλείσειΌπως είπες, έτσι κι αλλιώς η ελληνική κυβέρνηση είναι υπέρ του δέοντος συνεπής στις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί. Τώρα, το σημείο συμφωνίας μεταξύ των ευρωπαϊκών θεσμών και του ΔΝΤ, από όσο τουλάχιστον γνωρίζουμε, θα είναι μια φόρμουλα σε επίπεδο βραχυπρόθεσμης εξυπηρέτησης του χρέους. Θα καλύπτεται από τις δηλώσεις της ευρωπαϊκής πλευράς για την εκταμίευση των δόσεων. Παρεμπιπτόντως, έχει διαρρεύσει από πολύ επίσημες πλευρές σκόπιμα, ότι η δόση θα είναι σχεδόν διπλάσια της αρχικά προβλεπόμενης, δηλαδή θα είναι από 9-11 δισ. ευρώ, γιατί θέλουν να διασφαλιστεί η, ας το πούμε, ησυχία τους μέχρι, περίπου, το τέλος του χρόνου. Για το μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα, σε ότι αφορά το χρέος, το ΔΝΤ επιμένει, σύμφωνα με πληροφορίες, να υπάρξει, πρώτον, επιμήκυνση της υπάρχουσας περιόδου χάριτος όσο αφορά τις αποπληρωμές κεφαλαίων και των αποπληρωμών τόκων. Γιατί μετά το 2021, για κάποια χρόνια εμφανίζεται μια απότομη αύξηση των πληρωμών τόκων, η οποία δεν εμπίπτει σύμφωνα με το ΔΝΤ στις δυνατότητες αποπληρωμής του ελληνικού προϋπολογισμού. Στο ενδιάμεσο, έτσι και αλλιώς, υπάρχει περίοδος χάριτος. Δηλαδή αν κοιτάξει κανείς τις ημερομηνίες πληρωμής, βλέπει ότι ως προς το νέο ποσό και τα κρατικά δάνεια, οι πληρωμές αρχίζουν από το 2022 ή 2023, αν δεν κάνω λάθος. Εφόσον κλείσει, τελικά, μ’ αυτόν τον τρόπο η συμφωνία, θα γίνει μια δήλωση της κ. Λαγκάρντ ότι προς το παρόν το χρέος παραμένει βραχυπρόθεσμα βιώσιμο και συζητείται η διάρθρωση του ύψους, για να γίνει και μεσομακροπρόθεσμα, ώστε να δοθεί η δόση του Ιουνίου. Αυτό θα επιτρέψει στην ΕΚΤ, στη συνέχεια αφενός να αποκαταστήσει το waiver, δηλαδή το να χρηματοδοτούνται οι ελληνικές τράπεζες, κατ’ εξ αίρεσιν, με ελληνικά ομόλογα του ελληνικού δημοσίου και αφετέρου να ξανανοίξει τη συζήτηση για να αποκατασταθεί ένας άλλος τρόπος βοήθειας, αυτός της επιστροφής των κερδών από τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, που έχουν οι Κεντρικές Τράπεζες
Αυτά τα χρήματα θα οδεύουν στην αποπληρωμή χρέους;Μ’ αυτά τα χρήματα θα πληρώνονται τα ομόλογα στην ονομαστική τους τιμή, αλλά η διαφορά ανάμεσα στην τιμή που θα πληρώνονται και στην τιμή που τα είχαν αγοράσει θα επιστρέφεται στο ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών για να τη διαχειρισθεί. Πώς; Σαφώς, για την εξυπηρέτηση χρέους. Εκεί πάμε, λοιπόν, τώρα, διότι υπάρχει μεγάλη ομοψυχία. Αυτό είναι, άλλωστε που συζητιέται αυτές τις μέρες στους G7 στην Ιαπωνία, που απορρέει αφενός από την καρκινοβατούσα συμφωνία Ευρώπης - Τουρκίας για το προσφυγικό και αφετέρου από το μέγα θέμα που είναι το δημοψήφισμα στη Μ. Βρετανία.
Γερμανία εναντίον ΔΝΤ Ο Μοσκοβισί είπε ότι είναι μια παγκόσμια λύση αυτό. Γιατί το ονόμασε παγκόσμια;Δεν ξέρω τη συγκεκριμένη δήλωση, αλλά το παγκόσμιο, ενδεχομένως, αναφέρεται στο γεγονός, ότι συζητιέται στο G7, δηλαδή μεταξύ των επτά πλουσιότερων χωρών και σημαίνει ότι είναι αποτέλεσμα των πιέσεων που θα δεχθεί το ΔΝΤ, για να κάνει μια τέτοιου είδους δήλωση που να επιτρέπει στην ευρωζώνη να πει οτι το θέμα προχωράει κανονικά. Να σημειώσουμε πως είχε διαρρεύσει ότι επειδή ο διάλογος μεταξύ της κ. Λαγκάρντ και του κ. Σόιμπλε έχει γίνει εξαιρετικά δύσκολος, η κ. Λαγκάρντ έχει ξεκαθαρίσει, ημιεπίσημα, ότι μόνο με την Μερκελ και τους πολιτικούς ηγέτες της ευρωζώνης θα μπορούσε να καταλήξει σε μια συνεννόηση για το θέμα αυτό.
Στο βάθος ποια αιτία έχει η διαφωνία μεταξύ ΔΝΤ και Γερμανίας;Παραμένει η ίδια που ήταν εξαρχής, ότι δηλαδή το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ θεωρούν πως η διαχείριση της κρίσης του χρέους από την Ευρώπη είναι σε λάθος κατεύθυνση, ότι ενώ θα μπορούσαν να το είχαν, τουλάχιστον σε ότι αφορά την Ελλάδα, από νωρίς διευθετήσει με μια απομείωση της ονομαστικής του τιμής, τώρα είμαστε σε ένα σημείο, που αυτό το πρόβλημα ενοποιείται, πλέον, με την ίδιας ποιότητας κρίση, που αφορά το χρέος στην Ισπανία, κυρίως την Ιταλία, αλλά μην ξεχνάμε, και την Πορτογαλία και τη Γαλλία. Αυτή είναι η μεγάλη ανησυχία του ΔΝΤ,
Η ελληνική κυβέρνηση αυτό που επιδιώκει είναι να πάρουνε τέτοια μέτρα τώρα για το χρέος ώστε να έρθει σε ένα επίπεδο προβληματικότητας, όπως της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιταλίας. Ως ομάδα χωρών, πλέον, θα θέσουν το θέμα του χρέους στην ΕΕ.Αυτό γίνεται εκ των πραγμάτων εδώ που τα λέμε
. Η εκτίμησή μου είναι ότι η επιδείνωση του χρέους των άλλων χωρών γίνεται με τέτοιους ρυθμούς, που αυτή τη στιγμή προσεγγίζουν την κατάσταση της Ελλάδας. Είχαμε την εξής πληροφορία από στελέχη της ΕΚΤ, η οποία το επιβεβαιώνει αυτό, ότι η κατάσταση του χρέους της Πορτογαλίας, για παράδειγμα, αυτή τη στιγμή σε απόλυτους αριθμούς, εννοώ άμεσων υποχρεώσεων, είναι σε χειρότερη θέση από την Ελλάδα. Ολόκληρο το πρόβλημα, λοιπόν, της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη αρχίζει να επανενοποιείται σε βάση που δεν θα θέλανε με τίποτα να γίνει το ΔΝΤ και αυτή είναι και η κριτική του προς την Ευρώπη.
Το αγκάθι του πλεονάσματος Η συζήτηση που έγινε για μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος Θα επανέλθει; Δηλαδή το ότι το 3,5% είναι πολύ υψηλό;Θα επανέλθει γιατί σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον στο οποίο το βασικό χαρακτηριστικό είναι αυτή η νέα κατάσταση, που αποκαλείται από διάφορους οικονομολόγους, μαζί και το Λάρι Σάμερς, ως χρόνια στασιμότητα, είναι αδύνατον να έχεις οικονομίες που να κινούνται με ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ 3,5% για τόσα πολλά χρόνια, όπως απαιτεί το ελληνικό σχέδιο. Κατά συνέπεια, η πρόβλεψη του ΔΝΤ ότι ένα ποσοστό πρωτογενούς πλεονάσματος της τάξεως του 1,5% του ΑΕΠ θα ήταν πολύ ρεαλιστικότερο, είναι σαφώς πιο κοντά στην πραγματικότητα με δεδομένο ότι αν ομαλοποιούνταν, ας το πούμε έτσι, αν έφευγε απ' τη μέση το θέμα του κινδύνου κρατικής χρεωκοπίας Ισπανίας και Ιταλίας, αυτομάτως η δυνατότητα για πρωτογενή πλεονάσματα αυτής της τάξης, θα ήταν πολύ μεγαλύτερη. Να σου θυμίσω κάτι που σαν παλιότερος δεν το έχεις ξεχάσει: τη δεκαετία του '90 είχε υπολογιστεί από τους Ευρωπαίους οικονομολόγους αλλά και τις ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες ότι για να έχεις μια διατήρηση της απασχόλησης στα τότε τρέχοντα επίπεδα, χρειαζόταν ένας ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της τάξεως του 3%. Τώρα μιλάμε για ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ πολύ χαμηλότερους για την ευρωζώνη και κατά συνέπεια σ' αυτο το περιθώριο πλέον θα πιέζονται σε πολυ μεγαλύτερο βαθμό.
Είναι δυνατόν δηλαδή αργότερα να επανέλθουμε για τη συζήτηση του πρωτογενούς πλεονάσματος και η Γερμανία να έχει άλλη θέση;Αρκεί αυτή η συζήτηση να γίνει μετά τις γερμανικές εκλογές του 2017....