Του Θάνου ΧατζόπουλουΗ απόφαση του Γιούρογκρουπ της περασμένης Τρίτης χαιρετίστηκε ως η αρχή του τέλους όσον αφορά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και ως αρχή μιας νέας μακρόχρονης προσπάθειας για επίτευξη μιας συμφωνίας για το χρέος. Όμως, όπως όλες οι ευρωπαϊκές αποφάσεις, αφήνει πολλά σημεία αδιευκρίνιστα. Οι δηλώσεις Ρέγκλινγκ και η ανακοίνωση της Κομισιόν με την επίμαχη παράγραφο για το «συμπληρωματικό» ή «συμπληρωμένο» Μνημόνιο Κατανόησης μάς προϊδεάζουν για το ποια μπορεί να είναι αυτά. Εξάλλου, το πρώτο συμπληρωματικό μέτρο ελήφθη ήδη από την κυβέρνηση. Είναι η απόφαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής με τη λίστα των 19 ιδιωτικοποιήσεων που πρέπει να υλοποιήσει το ΤΑΙΠΕΔ σε βάθος τριετίας. Λίστα που μπορεί να θεωρηθεί απαραίτητο συμπλήρωμα του πολυνομοσχεδίου της περασμένης Κυριακής.
Δεν παίζουμε με τις λέξεις, να αποκαταστήσουμε το πραγματικό νόημά τους επιχειρούμε. Πολύ περισσότερο που η απόφαση αναφέρεται σε αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων όταν στις πρώτες θέσεις της λίστας φιγουράρουν τα περιφερειακά αεροδρόμια, ο ΟΛΠ, ο ΟΛΘ, το Ελληνικό. Όσοι θέλουν να βρουν επιχειρήματα για να υπερασπιστούν τη συμφωνία της 24ης Μαΐου, ας μην καταφεύγουν σε σχολαστικούς διαχωρισμούς ανάμεσα στην ιδιωτικοποίηση και την αξιοποίηση, που μπορεί να υπάρχει στις προθέσεις της κυβέρνησης αλλά όχι των δανειστών. Και στην προκειμένη περίπτωση η γνώμη των δεύτερων μετράει, ό,τι και να γράφουν τα non paper.
Η «προίκα» του ΥπερταμείουΔύο σημεία της απόφασης του Γιούρογκρουπ θα πρέπει να επισημανθούν.
-Αναφέρει ρητά πως το Ελληνικό Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων «θα λειτουργεί με πλήρη ανεξαρτησία». Θεωρεί κανείς πως εννοεί ανεξαρτησία από τους δανειστές;
-Οι ιδιωτικοποιήσεις θεωρούνται προαπαιτούμενο της εκταμίευσης της δόσης ή των δόσεων. Αναφέρει πως εκκρεμεί «ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων που θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση και αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις» και λίγο παρακάτω πως «οι εκταμιεύσεις που αφορούν την εξυπηρέτηση του χρέους θα συνδεθούν με τα προαπαιτούμενα που αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις».
Ποια είναι αυτά τα προαπαιτούμενα;
Αυτά χωρίζονται σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση μέχρι τον Ιούλιο το αργότερο πρέπει να έρθουν προς ψήφιση στη Βουλή η σύμβαση παραχώρησης για το Ελληνικό, η ανάλογη σύμβαση για τον ΟΛΠ (συζητείται στη Γενική Συνέλευση την Τρίτη), μια ρύθμιση για το ακαταδίωκτο των μελών της διοίκησης του Υπερταμείου όσον αφορά τις αποφάσεις τους για τη διαχείριση της δημόσιας περιουσίας και αλλαγή στη ρύθμιση Σπίρτζη για τα διόδια της Εγνατίας.
Σε δεύτερη φάση (έως τον Οκτώβριο) το χρονοδιάγραμμα απαιτεί το διορισμό του ΔΣ του Υπερταμείου και τη συγκρότηση του χαρτοφυλακίου του με τη μεταφορά ΔΕΚΟ στην ΕΔΗΣ (εκτός των ποσοστών που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ), μεταφορά στο Υπερταμείο άλλων περιφερειακών αεροδρομίων και λιμανιών και τη σύνταξη νέας λίστας ακινήτων που θα μεταφερθούν από το ΤΑΙΠΕΔ.
Συνεπώς, μέχρι τον Οκτώβριο το Υπερταμείο θα πρέπει να έχει αποκτήσει την «προίκα» του. Η συμφωνία δεν αποκλείει την πώλησή της ή οτιδήποτε άλλο. Και μ’ αυτήν την έννοια ό,τι έχει περιέλθει στην κατοχή του δεν έχει γλιτώσει το σφυρί εξ ορισμού. Το αν θα πουληθεί τελικά ή όχι, με ποιους όρους και σε ποιον θα εξαρτηθεί από παράγοντες που δεν ελέγχουν οι έλληνες διαπραγματευτές όσο σκληρή στάση και αν κρατήσουν. Το κλειδί είναι οι προβλέψεις που θα συμφωνήσουν εν καιρώ το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τους στόχους των εσόδων. Το ΔΝΤ στη δική του έκθεση προβλέπει έσοδα 6 δισ. ευρώ έως το 2030, ενώ η Κομισιόν ανεβάζει τον πήχη στα 18 δισ. ευρώ έως το 2060. Οι Ευρωπαίοι, ισχυρίζονται ότι για να είναι βιώσιμο το ελληνικό χρέος έως το 2060 απαιτούνται έσοδα από αποκρατικοποιήσεις ύψους 18 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του νέου Ταμείου. Εξ αυτών, τα 13 δισ. ευρώ θα προέλθουν από ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων και ακινήτων και τα 5 δισ. από την πώληση των τραπεζικών μετοχών που κατέχει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Οι στόχοι αυτοί θα καθορίσουν τι θα βγει στο σφυρί και πότε.
5-0 υπέρ των δανειστώνΚαι αυτά μετά το 2018. Μέχρι τότε, το ΤΑΙΠΕΔ πρέπει να συγκεντρώσει 5,8 έως 6,2 δισ. ευρώ δηλαδή πουλήσει και τα 19 περιουσιακά στοιχεία της λίστας. Αυτά είναι: 1) Τα δεκατέσσερα περιφερειακά αεροδρόμια, 2) το Ελληνικό, 3) ο Αστέρας Βουλιαγμένης, 4) η περιοχή Αφάντου στη Ρόδο, 5) η ΔΕΣΦΑ, 6) ο ΟΛΠ, 7) ο ΟΛΘ, 8) η πώληση του 100% των μετοχών ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ΕΕΣΤΥ, 9) το 30% του «Ελ. Βενιζέλος», 10) οι ηλεκτρονικές δημοπρασίες και τα μικρά ακίνητα, 11) οι μαρίνες, 12) η Εγνατία Οδός, 13) η πρόσληψη συμβούλων για την αξιολόγηση των εναλλακτικών στρατηγικών επιλογών για το 35% των μετοχών των ΕΛΠΕ που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ, 14) το 5% των μετοχών του ΟΤΕ, 15) το 17% των μετοχών της ΔΕΗ, 16) η πώληση του 23% των μετοχών της ΕΥΑΘ, από 74% που κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ, 17) η πώληση του 11% των μετοχών της ΕΥΔΑΠ. Το ΤΑΙΠΕΔ κατέχει το 27% των μετοχών, 18) η ΔΕΠΑ: Τα Ελληνικά Πετρέλαια κατέχουν το 35% των μετοχών της ΔΕΠΑ και το ΤΑΙΠΕΔ το 65%. Θα εξεταστούν διάφορες επιλογές και 19) τα ΕΛΤΑ: Το ΤΑΙΠΕΔ κατέχει το 90% των μετοχών. Οι μετοχές θα μεταφερθούν στο νέο ταμείο μετά από σχέδιο αναδιάρθρωσης το οποίο θα εκπονηθεί εντός του β΄ εξαμήνου του 2016.
Σε απλά ελληνικά αυτή η λίστα μας λέει πως για να καλύψει το στόχο των 2,5 δισ. έως το τέλος του χρόνου το ΤΑΙΠΕΔ θα πρέπει όχι μόνο να ολοκληρώσει το ξεπούλημα των αεροδρομίων και του λιμανιού του Πειραιά, αλλά επιπλέον να «κλείσει» το Ελληνικό (αν η συμφωνία πάει τον Ιούνιο στη Βουλή, τότε σίγουρα δεν θα έχει καμία τροποποίηση από αυτές που ζητούσε η διαπραγματευτικό ομάδα), να περάσει το νέο ΕΣΧΑΔΑ του Αστέρα Βουλιαγμένης και να θάψει κάτω από το τσιμέντο και το γρασίδι των γηπέδων γκολφ τα αρχαία της Αφάντου για τα οποία προσπάθησε να μπει σφήνα στη διαδικασία το υπουργείο Πολιτισμού. Συνολικά ένα συντριπτικό 5-0 υπέρ των δανειστών και των κάθε λογής ιδιωτικών συμφερόντων. Και το 2017 έπεται συνέχεια με το 17% της ΔΕΗ (αφού θα έχει προηγηθεί η πώληση απευθείας σε ιδιώτη του 20% του ΑΔΜΗΕ, ενώ ένα επιπλέον 29% θα διατεθεί μέσω Χρηματιστηρίου καθώς η απόσχισή του από τη ΔΕΗ). Μόνη παρηγοριά η δήλωση Πιτσιόρλα πως το 51% των εταιρειών ύδρευσης θα παραμείνει στο Δημόσιο.
Βάσιμη αισιοδοξία;Συμπερασματικά, κάποια πακέτα δημόσιων επιχειρήσεων μειοψηφικά αλλά και πλειοψηφικά θα έχουν πουληθεί έως το 2018. Μέχρι τότε και ανάλογα με την πορεία των εσόδων θα αποφασιστεί πόσα ακόμα θα βγουν στο σφυρί. Στην κυβέρνηση αισιοδοξούν πως καθώς ο κατάλογος των 19 ιδιωτικοποιήσεων θα υπόκειται σε επανεξέταση ανά εξάμηνο και θα υπάρχει δυνατότητα αναθεώρησης με βάση τα αποτελέσματα, υπάρχει η πιθανότητα κάποιες ιδιωτικοποιήσεις να παγώσουν ή και να αφαιρεθούν. Αλλά οι μέχρι τώρα «επιδόσεις» του ΤΑΙΠΕΔ δεν δικαιολογούν μια τέτοια αισιοδοξία.
Το πιθανότερο είναι πως θα χρειαστούν και άλλες εκποιήσεις από την «προίκα» του Υπερταμείου για να εξυπηρετηθεί το χρέος. Οι επισκέψεις του Πούτιν την περασμένη Παρασκευή και του γάλλου πρωθυπουργού Μανουέλ Βαλς την Πέμπτη είναι η απόδειξη πως ενδιαφερόμενοι υπάρχουν.
Η ιδέα της κυβέρνησης ήταν να δημιουργηθεί στη θέση του ΤΑΙΠΕΔ ένα Ταμείο αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας, όπως το αντίστοιχο γαλλικό. Το Υπερταμείο πόρρω απέχει από αυτό το μοντέλο και προσομοιάζει στο «Σχέδιο Εύρηκα» που είχε παρουσιάσει το 2011 η εταιρεία συμβούλων Roland Berger. Σύμφωνα με εκείνο το σχέδιο -το οποίο είχε υιοθετήσει αμέσως ο Σόιμπλε- η Ελλάδα θα έπρεπε να εκχωρήσει περιουσιακά στοιχεία αξίας 125 δισ. ευρώ σε μία εταιρία holding με μοναδικό σκοπό την αποπληρωμή του χρέους και έδρα το Λουξεμβούργο. Σας θυμίζει κάτι;
•