Του Μικελάντζελο ΚόκοΜοιάζει σαν να έχουν περάσει έτη φωτός από το Γενάρη του 2015, τότε που, αμέσως μετά την ιστορική εκλογική επιτυχία που τον έφερε στην κυβέρνηση, ο ΣΥΡΙΖΑ υποσχόταν να σταματήσει την αλλαγή σημαίας του κυριότερου λιμανιού της Ελλάδας. Ενάμιση χρόνο αργότερα, στις 30 Ιουνίου, η ελληνική βουλή ενέκρινε (με 223 «ναι» στους 300 βουλευτές) τη μεταβίβαση του 51% των μετοχών του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (OΛΠ) στα χέρια του κινέζικου κρατικού κολοσσού COSCO Shipping Corporation.
Τέλος, οι οικονομικές ανάγκες μιας μικρής χώρας που έχει συμπαρασυρθεί από την κρίση και που χρησιμοποιήθηκε από τις Βρυξέλλες ως πειραματόζωο σε αποτυχημένα πειράματα «λιτότητας», «διασταυρώθηκαν» με το οικονομικό-πολιτικό σχέδιο του κινέζου προέδρου Σι Ζινπίνγκ, το οποίο με το “One Belt One Road” υπόσχεται να συνδέσει την Ασία και την Ευρώπη μέσα από μια σειρά σχεδίων υποδομής “win-win”, επωφελών για όλους τους συμβαλλομένους, σύμφωνα με το σύνθημα που αγαπούν οι κινέζοι.
Όσον αφορά στην Αθήνα, πρόκειται για τη δεύτερη μεγάλη παραίτηση από ένα κρατικό περιουσιακό στοιχείο (έπειτα από την παραχώρηση του αεροδρομίου της ελληνικής πρωτεύουσας στη γερμανική εταιρία Fraport τον περασμένο Γενάρη) στο πλαίσιο του προγράμματος που υπογράφτηκε το 2010 με την τρόικα, σε αντάλλαγμα των δανείων 85 δισεκατομμυρίων – που μέχρι σήμερα έφερε στα κρατικά ταμεία μόνο 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Και δεν θα είναι βέβαια η τελευταία, γιατί το Πεκίνο ήδη στοχεύει στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.
Οι βλέψεις της ΚίναςΤο μέλλον του λιμανιού, που ο Θεμιστοκλής οχύρωσε τον Ε΄ αιώνα π.Χ., από τις 2 έως τις 6 Ιουλίου 2016 ήταν στο κέντρο του ταξιδιού του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Πεκίνο, με την ευκαιρία της δέκατης επετείου της εγκατάστασης της «στρατηγικής συνεργασίας Κίνας- Ελλάδας». Στην κινεζική πρωτεύουσα ο Τσίπρας και η πολυάριθμη αποστολή επιχειρηματιών έτυχαν της υποδοχής που επιφυλάσσεται στους καλύτερους φίλους του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ): ο έλληνας πρωθυπουργός έγινε δεκτός τόσο από τον πρωθυπουργό Λι Κεκιάνγκ, την προηγούμενη Δευτέρα, όσο και από τον πρόεδρο Σι την επόμενη ημέρα.
Το Πεκίνο θεωρεί τον Πειραιά μια «σημαντική πύλη πρόσβασης στην Ευρώπη», για την οποία επένδυσε ήδη – με τη συμφωνία που υπογράφτηκε τον περασμένο Απρίλιο και επικυρώθηκε την 30η Ιουνίου από τη βουλή της Αθήνας – 368,5 εκατομμύρια ευρώ. Βάσει της συμφωνίας, η Κίνα θα έπρεπε να δαπανήσει άλλα 350 εκατομμύρια σε υποδομές στα επόμενα πέντε χρόνια. Την περασμένη Τετάρτη, η COSCO ανακοίνωσε ότι αυτή η περαιτέρω επένδυση θα ανέβει στα 500 εκατομμύρια: για να κατασκευαστεί ένα λιμάνι για την προσόρμιση κρουαζιερόπλοιων και ένα μεγάλο σταθμό, που θα είναι σε θέση να φιλοξενήσει μέχρι 10.000 επιβάτες, εκτός από τις ήδη προβλεπόμενες εργασίες διεύρυνσης και εκσυγχρονισμού του εμπορικού τμήματος του λιμανιού.
Η Κίνα θέλει να ενισχύσει το «πακέτο» μετοχών της στον Πειραιά, ανεβάζοντάς το στο 67%, νωρίτερα από τους χρόνους που ορίστηκαν από τη συμφωνία. Ο Χου Λιρόνγκ, ο πρόεδρος της COSCO, υποσχέθηκε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Τσίπρα στη γενική διεύθυνση της COSCO στη Σαγκάη ότι η νέα διαχείριση του Πειραιά (που παραχωρείται στους κινέζους για τα επόμενα 36 χρόνια) θα δημιουργήσει 31.000 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα και ότι στη μακρά αυτή περίοδο τα έσοδα από την υλικοτεχνική υποστήριξη θα αυξηθούν για την Αθήνα από τα τρέχοντα 400 εκατομμύρια σε 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Άλλος εξοπλισμός, όπως νέα αγκυροβόλια και αποβάθρες όπου θα κατασκευάζονται πλοία και θα πραγματοποιούνται εργασίες μηχανικής offshore, καθώς και νέοι χώροι στάθμευσης –διαβεβαίωσε ο Χου – θα βοηθήσουν την Ελλάδα να βελτιώσει την μεταποιητική της ικανότητα και τον Πειραιά να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους σταθμούς της Μεσογείου.
Στρατηγική θέση«Το κύριο ‘κινεζικό’ λιμάνι στην Ευρώπη μέχρι σήμερα είναι το λιμάνι του Ρότερνταμ» – εξηγεί ο Αλμπέρτο Μπραντανίνι, πρόεδρος του κέντρου μελετών για τη σύγχρονη Κίνα (CSCC). Ο Μπραντανίνι, ιταλός πρεσβευτής στο Πεκίνο από το 2013 έως το 2015, είναι πεπεισμένος για τις δυνατότητες του Πειραιά: «Πρόκειται για έναν κόμβο διακίνησης εμπορευμάτων: από εκεί τα κινεζικά κοντέινερ θα μπορούν να κατευθύνονται προς όλη τη Μεσόγειο και ο Πειραιάς θα μπορέσει να συνδεθεί με τα Βαλκάνια και με την ανατολική Ευρώπη». Πρόκειται για μια ευρασιατική πολιτική της Κίνας που διαφάνηκε κατά τη διάσκεψη κορυφής «16+1» (16 κράτη της κεντροανατολικής Ευρώπης + Κίνα) του Δεκεμβρίου 2014 στο Βελιγράδι, στην οποία η Ελλάδα δεν συμμετείχε επίσημα, για να μην διακινδυνεύσει να εκνευρίσει τους εταίρους της ΕΕ. Το Πεκίνο – το οποίο το 2010, στην οξύτερη φάση της κρίσης χρέους, αγόρασε ελληνικά ομόλογα περίπου 5 δισεκατομμυρίων ευρώ – ευχήθηκε τις τελευταίες μέρες την είσοδο της Αθήνας στους «16+1».
Από την Κίνα ο Τσίπρας ανακοίνωσε την κατασκευή βιομηχανικών πάρκων, κέντρων υλικοτεχνικής υποστήριξης και αυτοκινητοδρόμων που θα συνδέουν τον Πειραιά με την ανατολική Ευρώπη. Κατά τη συνάντησή του με τον έλληνα πρωθυπουργό, ο Σι διαβεβαίωσε ότι «η Κίνα ελπίζει να εργαστεί μαζί με την Ελλάδα για να μετατρέψει το λιμάνι του Πειραιά στο μεγαλύτερο λιμάνι μεταφόρτωσης κοντέινερ στη Μεσόγειο και στο άκρο της γέφυρας για τη μεταφορά ξηράς- ωκεανού, ένα στήριγμα για την πρωτοβουλία συνεργασίας One Belt One Road». Στο φαραωνικό σχέδιο, χάρη στο οποίο η Κίνα του Σι Ζινπίνγκ σκοπεύει να εξάγει στην Ευρασία ένα τμήμα της υπερπροσφοράς της και, ταυτόχρονα, να εξυφάνει όλο και στενότερες φιλικές σχέσεις με τις χώρες που διασχίζονται από το One Belt One Road, η Ελλάδα έχει μια στρατηγική θέση: είναι η χώρα μετάβασης από τον θαλάσσιο δρόμο του μεταξιού στις διαδρομές των σιδηροδρόμων και των αυτοκινητοδρόμων που θα πρέπει να διανείμουν τα κινεζικά προϊόντα στην ανατολική και κεντρική Ευρώπη.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει το πρακτορείο Xinuha, ο Τσίπρας διαβεβαίωσε ότι «η Ελλάδα είναι έτοιμη να ολοκληρώσει τη στρατηγική ανάπτυξής της με το κινεζικό One Belt One Road και να παίξει το ρόλο του κόμβου διακίνησης εμπορευμάτων μεταξύ δύσης και ανατολής σε τομείς όπως οι ενέργεια και οι μεταφορές».
Απογοήτευση από τις ΒρυξέλλεςΑπό τις Βρυξέλλες διαφαίνεται μια κάποια απογοήτευση γιατί, στην ουσία, ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά λιμάνια πέρασε σε κινεζικά χέρια. Παράδοξη λύπη, από τη στιγμή που η ΕΕ δεν έχει καμία κοινή πολιτική για τα λιμάνια και η Αθήνα εξαναγκάστηκε από την ίδια την Ένωση να πουλήσει τα οικογενειακά (κρατικά) κοσμήματα. Από ιστορική άποψη, η ταπεινωμένη από την Ένωση Ελλάδα -όπως αποδεικνύουν οι πρόσφατες συμφωνίες με τη Ρωσία και το Ιράν, εκτός από την Κίνα – ίσως να ανακτήσει τον παραδοσιακό της ρόλο ως χώρα γέφυρα μεταξύ ανατολής και δύσης.
Στην ατζέντα του Τσίπρα – ο οποίος στο Πεκίνο υπέγραψε εμπορικές συμφωνίες με τον γίγαντα του ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba και με τον κολοσσό των τηλεπικοινωνιών ZTE – υπήρχε και ο τουρισμός: την περασμένη Κυριακή ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ συνάντησε τον Γουάνγκ Γιανλίν, έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Κίνας και ιδιοκτήτη του ομίλου Wanda (κολοσσού της αγοράς ακινήτων ο οποίος τα τελευταία χρόνια πραγματοποίησε επενδύσεις δισεκατομμυρίων στη βιομηχανία αναψυχής, σε πλήρη άνθηση στην Κίνα), για να μιλήσουν ακριβώς για την προώθηση του μαζικού τουρισμού στην Ελλάδα στην κινεζική μεσαία τάξη (ο οποίος, μεσοπρόθεσμα, θα μπορούσε να ανεβάσει και πάλι τις τιμές των ακινήτων). «Την περασμένη χρονιά, υποδεχτήκαμε 6 εκατομμύρια αλλοδαπούς τουρίστες – δήλωσε ο Τσίπρας – αλλά οι κινέζοι συνιστούσαν μόνο ένα μικρό κομμάτι αυτού του αριθμού. Ελπίζουμε ότι ο τουρισμός και προς τις δύο κατευθύνσεις θα ενισχυθεί από μέτρα όπως απευθείας πτήσεις μεταξύ των δύο χωρών».
* Ο Μ. Κόκο είναι -πέραν από συνεργάτης της «Εποχής»- αρχισυντάκτης του www.cinaforum.net, ιταλόφωνου ιστότοπου για την Κίνα, και συντάκτης στο «Μανιφέστο».
Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς