Χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν την Παρασκευή στη λεωφόρο Μπουργκίμπα της Τύνιδας σε μια προσπάθεια να μπλοκάρουν τον αμφιλεγόμενο νόμο για την «συμφιλίωση», που έχει προγραμματιστεί να ψηφιστεί αύριο από τη βουλή. Ο νόμος έχει προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις, αφού επιτρέπει σε κρατικούς αξιωματούχους του καθεστώτος Μπεν Αλί και σε επιχειρηματίες που διαπλέκονταν με αυτό, να εξασφαλίσουν αμνηστία για τα οικονομικά εγκλήματα και τα σκάνδαλα διαφθοράς που συμμετείχαν, με αντάλλαγμα μια συγγνώμη(!) και την καταβολή ενός χρηματικού ποσού.
Αντισυνταγματικός νόμοςΧαρακτηριστική του κλίματος που έχει δημιουργηθεί είναι η ανακοίνωση της Ένωσης Τυνήσιων Δικαστών, που αναφέρει ότι ο νόμος παραβιάζει βασικές αρχές του Συντάγματος, αποτελεί μια θλιβερή θεσμική στροφή που υπονομεύει τον εκδημοκρατισμό της χώρας, και σηματοδοτεί μια σταδιακή επιστροφή προς την κατάσταση που υπήρχε πριν από τις 14 Ιανουαρίου 2011. Η κινητοποίηση έγινε από το κίνημα «Manich Msamah» (Δεν συγχωρούμε), μια πλατιά κοινωνική συμμαχία στην οποία συμμετέχουν δεκάδες οργανώσεις, όπως το Φόρουμ για τα Κοινωνικά Δικαιώματα, το Παρατηρητήριο για τη Δικαστική Ανεξαρτησία, η Εθνική Φοιτητική Ένωση, το Διεθνές Κέντρο Μεταβατικής Δικαιοσύνης το τυνησιακό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας, οι Δικηγόροι Χωρίς Σύνορα, και άλλες.
Προωθείται η ατιμωρησίαΤο νομοσχέδιο είχε προταθεί αρχικά τον Σεπτέμβριο του 2015, αλλά μετά από τις μεγάλες διαδηλώσεις που έγιναν, και οι οποίες αντιμετωπίστηκαν με άγρια αστυνομική καταστολή, αποσύρθηκε τον Οκτώβριο. Στις 29 Ιουνίου υποβλήθηκε ξανά στο κοινοβούλιο σε μια νέα «βελτιωμένη έκδοση», και η επίσημη κυβερνητική δικαιολογία είναι ότι αποτελεί ένα από τα πολλά μέτρα για την τόνωση του επενδυτικού κλίματος. Όμως ακτιβιστές αναφέρουν, ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να προωθηθούν διάφορες συναινετικές λύσεις στο όνομα της ανάπτυξης και της εθνικής ομοψυχίας.
Σύμφωνα με όσα έχουν ανακοινωθεί, με το νόμο αυτόν θα σταματήσουν όλες οι διαδικασίες κατά της διαφθοράς που βρίσκονται σε εξέλιξη στο μεταβατικό πρόγραμμα της δικαιοσύνης, που ξεκίνησε το 2013 με τη δημιουργία της Επιτροπής για την Αξιοπρέπειας και Αλήθεια. Έτσι, είναι προφανές ότι προωθείται σκανδαλωδώς η ατιμωρησία για όσους καταχράστηκαν το δημόσιο χρήμα, και δίνεται το πράσινο φως για την συνέχιση της διαπλοκής, ενώ παράλληλα προσβάλλεται η ιστορική μνήμη και προδίδονται οι αξίες της επανάστασης.
Κοινωνική αγανάκτησηΗ συζήτηση του νομοσχεδίου παρουσιάστηκε στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης «εθνικής ενότητας», και ξεκίνησε από μια πρωτοβουλία του τυνήσιου προέδρου Μπέτζι Καΐντ Εσέμπσι που προσπαθεί να ενισχύσει τη νομιμότητα της εκτελεστικής εξουσίας, η οποία σήμερα, λόγω και του τεράστιου εξωτερικού χρέους, είναι σε μεγάλο βαθμό υποταγμένη στους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Η κυβέρνηση του «μεγάλου συνασπισμού» που σχηματίστηκε πέρυσι μεταξύ των φιλελευθέρων του Νιντάα Τουνές και των ισλαμιστών του Ενάχντα πάνω στη συμφωνία για μια σειρά σκληρών οικονομικών μέτρων, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια μεγάλη κοινωνική αγανάκτηση, εξαιτίας της υψηλής ανεργίας, της αδύναμης ανάπτυξης, της φτώχειας, και της υποτίμησης του δηναρίου.
Το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το αριστερό Λαϊκό Μέτωπο, αποφάσισε να μποϋκοτάρει τις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης «εθνικής ενότητας», ενώ μερικά μικρότερα κόμματα, ανάμεσά τους και το πρώην κομμουνιστικό Al Massar, συμμετέχουν σε αυτές. Όμως πέρα από τις κινήσεις των πολιτικών κομμάτων, είναι προφανές ότι για ένα μεγάλο τμήμα της τυνησιακής κοινωνίας που έχει ριζοσπαστικοποιηθεί μέσα από τις κινητοποιήσεις των τελευταίων χρόνων, η κοινοβουλευτική «ομαλότητα» δεν του αρκεί. Και εδώ, είναι η μεγάλη πρόκληση για την τυνησιακή Αριστερά και τα κινήματα: η συγκρότηση του υποκειμένου, και του σχεδίου, για έναν άλλο δρόμο.
Δημήτρης Γκιβίσης