Της Σταυρούλας ΠουλημένηΗ 27η Ιουλίου θα μείνει στην ιστορία της Θεσσαλονίκης ως η μέρα που πραγματοποιήθηκε χαράματα η μεγαλύτερη αστυνομική επιχείρηση εκκένωσης τριών καταλήψεων, και δη καταλήψεων στέγασης προσφύγων και αστέγων, χωρίς καν προηγούμενη ειδοποίηση στους διαμένοντες. Αν κάποιος μας έλεγε πριν από λίγα χρόνια ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα ξεσπούσαμε σε γέλια. Βέβαια πολλά έχουν αλλάξει στο μεταξύ. Δυστυχώς όμως, όπως φαίνεται, όλα πια είναι πιθανό να συμβούν.
Ανάληψη πολιτικής ευθύνηςΗ λειτουργία των τριών καταλήψεων, και βεβαίως η στοχοποίησή τους, έχουν ιδιαίτερη σημασία. Δεν δείχνουν απλά το πώς καταφέρνουν να συντονίζονται κομμάτια και θεσμοί που διοικεί το λεγόμενο συντηρητικό λόμπι της πόλης και το πώς το λόμπι αυτό υλοποιεί τις επιδιώξεις του. Κι αυτό γιατί η εντολή της εκκένωσης των τριών καταλήψεων δεν προέκυψε αυτόματα, από την παραγγελία της Εισαγγελίας Πρωτοδικών και τις μηνύσεις Εκκλησίας και πρυτανικών αρχών. Η επιχείρηση είχε ως προϋπόθεση την ανάληψη της πολιτικής ευθύνης, που στην περίπτωση αυτή ανήκει απόλυτα στην κυβέρνηση, πράγμα που παραδέχτηκε ο ίδιος ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Ν. Τόσκας. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση δίνει έμπρακτα συνέχεια σε αυταρχικές πρακτικές έμπνευσης Δένδια κι ότι τα κυβερνητικά στελέχη τηρούν σιγή ιχθύος σα να μην συνέβη τίποτα (πλην Κοτζιά και κίνησης «Πράττω», που επιδοκιμάζουν), δείχνει πως πλέον δεν υπάρχει κανένα όριο: ούτε καν η προσχηματική μεροληψία υπέρ των ανθρώπων που αποφάσισαν να κάνουν το ειδεχθές «έγκλημα» - να φιλοξενήσουν πρόσφυγες σε χώρους που από χρόνια είναι εγκαταλελειμμένοι.
Αντίθετα, την επόμενη μέρα του «δράματος» είχαμε την υπεράσπιση της κίνησης αυτής από τον κ. Τόσκα, που μιλώντας στον ρ/σ «Στο Κόκκινο» είπε πως «οι καταλήψεις αυτές είναι καταλήψεις χωρίς αιτία: μία καρικατούρα συμβόλων που προκαλούν ανασφάλεια στον περίγυρο, μία ψευδαίσθηση ελευθερίας», προσθέτοντας ότι «πρόκειται για ενέργειες μη οργανωμένες πρόχειρες που δεν οδηγούν πουθενά». Ο ίδιος δεν παρέλειψε να θυμίσει πως «το κράτος έχει δομές με τις οποίες εξυπηρετεί τις διάφορες ανάγκες», χωρίς φυσικά να αναφέρει πως στις δομές αυτές οι πρόσφυγες βρίσκονται στην κυριολεξία εκτοπισμένοι από τον κοινωνικό ιστό επί μήνες, χωρίς δυνατότητα δημιουργίας μιας καθημερινότητας που να ξεπερνά την κάλυψη των βασικών αναγκών – αυτών που συνήθως δεν καλύπτουν η «οργανωμένη πολιτεία» και οι ΜΚΟ. Μόλις την προηγούμενη μέρα, το ίδιο το ΚΕΕΛΠΝΟ διαπίστωνε την επείγουσα ανάγκη να κλείσουν τα κέντρα αυτά, καταγράφοντας, έπειτα από αυτοψία, σειρά προβλημάτων και κινδύνων για την δημόσια υγεία λόγω των συνθηκών διαβίωσης.
Χτύπημα στην αλληλεγγύη
Ας το θυμίσουμε: οι καταλήψεις που εκκενώθηκαν είχαν αιτία την ανάγκη να καλυφθεί, έστω προσωρινά, το στεγαστικό πρόβλημα ανθρώπων που έμειναν χρόνια στην ανεργία, και τους τελευταίους μήνες και προσφύγων που περιπλανιόνταν στην πόλη στο έλεος των καιρικών συνθηκών. Οι χώροι αυτοί, πέρα από το πρωταρχικό δικαίωμα της στέγασης σε αξιοπρεπείς συνθήκες, έδιναν την δυνατότητα στους πρόσφυγες να βρίσκονται σε επαφή με την τοπική κοινωνία – κι έτσι να μπορέσουν σταδιακά να διεκδικήσουν μαζί με τους ντόπιους τα δικαιώματά τους. Παράλληλα, ενεργοποιούσαν πλήθος ανθρώπων και τις γειτονιές, πράγμα που γνωρίζουν όσες και όσοι πέρασαν έστω και μια φορά από εκεί: τους κινητοποιούσαν με βάση το πρόταγμα της αλληλεγγύης – και όχι προπαγανδιστικά, αλλά με έναν πολύ «υλικό» τρόπο. Η αλληλεγγύη, βλέπετε, «απαιτεί» από όσους δεσμεύονται στις αρχές της κόπο και προσωπικό χρόνο στη λογική του «ζούμε μαζί, αγωνιζόμαστε μαζί». Κι η λογική αυτή βρίσκεται στον αντίποδα της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης, που πέτυχε την κατεδάφιση του πρώην Ορφανοτροφείου στην Άνω Τούμπα, για να το «αξιοποιήσει» ως real estate, με σκοπό την μεγιστοποίηση των κερδών της. Και βεβαίως στον αντίποδα των «αρχών» του πρύτανη του ΑΠΘ, ο οποίος δεν θα ησύχαζε αν δεν έπαιρνε εκδίκηση από τους συμμετέχοντες στο No Border Camp, ξεσπιτώνοντας άστεγους και πρόσφυγες.
Με την εκκένωση των τριών καταλήψεων, η κυβέρνηση καλύπτει εκ των πραγμάτων τις επιδιώξεις της «βαθιάς» Θεσσαλονίκης, επιφέροντας ένα ακόμα χτύπημα στους αλληλέγγυους, μετά τη στοχοποίησή τους στην Ειδομένη – εν προκειμένω στέλνοντας 74 άτομα στα δικαστήρια. Επιπλέον, στενεύει και τα όρια για τους πρόσφυγες, που πλέον δεν έχουν καμία εναλλακτική διαβίωσης παρά στις ακατάλληλες αποθήκες που καταγγέλλει το ΚΕΕΛΠΝΟ.
Η επίθεση στις καταλήψεις φαίνεται ότι θα έχει και συνέχεια, μετά και τις τελευταίες δηλώσεις του δημάρχου της πόλης Γ. Μπουτάρη, που επιθυμεί την εκκένωση και των υπολοίπων, στοχοποιώντας την ΥΦΑΝΕΤ και το 12ο σχολείο, που λειτουργεί ως Ελεύθερος Κοινωνικός Χώρος. Στο ίδιο μήκος και ο δήμαρχος Αθηναίων Γ. Καμίνης, που επίσης προτάσσει την εκκένωση αντίστοιχων χώρων, καθώς «η κατάσταση δεν πάει άλλο».
Το κόμμα που το 2013 υπερασπιζόταν τη Βίλα Αμαλίας, ως κυβέρνηση συναντιέται με τους δημοτικούς άρχοντες του «ακραίου Κέντρου», τη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και το κατεστημένο του ΑΠΘ στο μίσος για τις καταλήψεις. Κι αυτό το τελευταίο, πέρα από το διδακτισμό του κ. Τόσκα, αποκαλύπτεται ως μίσος για ό,τι υπερβαίνει τα όρια της κρατικής πολιτικής. Ως εκδοχή του μίσους για τη δημοκρατία, στην οποία προνομιακή θέση έχουν όσοι μπορούν να επιβάλλουν απόψεις και συμφέροντας με τα ΜΑΤ και τις μπουλντόζες.